l Emil Jannings en Franz Nicklisch f ommer Siodmak Jannings ! Drie persoonlijkheden, naar wier samenwerking men zeer nieuwsgierig was, als naar de ver menging van onderling nogal tegenstrijdige bestanddeelen. Wat moest de virtuoos der jarenlange ervaring beginnen niet den profeet der avantgarde (of wat wij onder dien naam dan wenschen te verstaan) en wat moesten zij beiden op hun beurt weer aanvangen, met den speler, die zich in den loop der jaren dank zij een bijna maniakale ego-centralisatie, zoo zoetjes aan buiten iedere moderne filmgemeenschap had geplaatst? De man van ,,Abschied" en de ,,Liebling der Götter" tezamen aan het werk.... wel mocht men het resultaat met groote belangstelling tege moet zien. Alsmede met eenig scepticisme ! En nu het product in onze herinnering voor ons ligt, ontdekken wij zeer zeker, dat deze drievuldig heid niet altijd een drie-eenheid was hoe zouden wij ook anders, waar onze verwachtingen te dier zake zoo door allerlei voorspellingen en buitenlandsche correspondenties waren aangemoedigd ! Zonder onze huid al te zeer te wagen, kunnen wij vrij precies zeggen, waar Pommer het klavier der volkssentimenten bespeelt met een extra sensueel, of sentimenteel, of sensationeel accoordje. Ook zijn wij dermate vast in de leer geworden, dat wij de stukken Siodmak-montage" met vasten en deskundigen vinger kunnen aanwijzen. Tenslotte zien wij duidelijk, dat Jannings in zijn beide mede werkers dusdanige solide remmen heeft gevonden. dat zijn aandeel in de film zoo goed als geheel de gebruikelijke dooddrukkende en destructieve wer king heeft verloren. Behalve deze op zichzelf zoo interessante con clusies, doet zich nog een nieuw verschijnsel voor, dat de vorige in belangrijkheid en sensatie stellig overtreft. Het is. wat men zou kunnen noemen: de her-ontdekking van Emil Jannings. Het geval-Jannings liet zich langzamerhand als vrijwel hopeloos aanzien. Ziehier een figuur, die t'ameuse herinneringen had nagelaten herinne ringen, die volstrekt niet van tijd en omstandig heden afhankelijk waren. Was Boss uit ..Variété'' niet een der gaafste en sterkste creaties ook nadat men het na jaren terug zag? Kn deze zelfde figuur zien wij onweerhoudbaar afglijden naar een wanstaltige overdrijving en onwaarachtige melodramatiek, die steeds dringonder de vraag doen rijzen, hoe liet mogelijk was. dat de tragische, brandende figuur uit Dupont's circusdrama en de pijnlijke ..l .lieveling d er (i oden "een en den zelfden man konden zijn. Met ieder nieuw werk verwachtte men een her-opleving. . . . zoo goed als ieder nieuw werk bracht een sterker inzinking. Lubitsch deed in ,,De Patriot" wat hij kon Sternberg spande al zijn krachten in bij de verfilming van ..De Blauwe Engel".... het resultaat was een snelvoorbijgaande illusie van den ouden Jannings voor het meerendeel verloren gaande in een overdadig heid van plastiek en expressie, die op het delicaat resonneerende filmdoek, regelrechteSchmiere werd. Inderdaad deze kunstenaar, door een zeloot publiek en een door-dik-en-dun juichende pers aangemoedigd, had zich dermate op een daverend virtuosendom toegelegd en was daardoor dermate van het wezen der film vervreemd, dat zijn geval als hopeloos moest worden opgegeven. En ziet: op het alleronverwachtst schijnt deze verloren-gewaande zoon tot bezinning gekomen: wij zien in Stürme der Leidenschaft" een Jan nings terug, die in vele opzichten met den ..Boss" \iit ..Variété" kan vergeleken worden. j¥Voor eenige jaren stelde schrijver dezes, bij eeu interview aan den regisseur E. A. Dupont de vraag, door welke bijzondere methode hij er met zijn film ..Variété" in geslaagd was uit Jannings dermate den zuiveren, primitieven oer-niensch los te maken. ..Ik liet Jannings in hoofdzaak zich zelf zijn" antwoordde Dupont en inderdaad dit moet wel het criterium zijn. dat de grens tusschen filmspeler en filmende tooneelspeler vormt. Film wil zeggen: de essentie geven van m enschen en dingen. ... de meest waarachtige eigen schappen in sterk gecomprimeerden vorm. De afwezigheid tijdens de opname van een publiek de verrassende resultaten der close-up. waarvan men nooit zeker is de onmiddellijke nabijheid van microfoon en camera. . . . dit alles maakt ..tooneelspelen" tot een uiterst ge vaarlijk en riskant bedrijf. Een man als Kort rier?die dank zij een fabel achtig kunnen en zeldzaam aanpassingsvermogen een bijna volmaakte theatertechniek pasklaar wist te maken voor de klankfilm kan het een heel eind sturen en een heelen tijd volhouden: ten slotte strijdt dit alles, toch met het wezen der beeld en geluidscamera. Kn tenslotte zal zijn beste ..creatie" zijn schitterendste ..speelro!" het altijd nog moeten afleggen tegen het mystieke ..zioh-zelf-'/.ijn". waarover Dupont sprak. EEN REHA Jannings in Stürm Rembrandt Thea BIOSCOPY Emil Ja Er treden in het no; na ge, dat de filmspc ;? vrijwel onontdekte persoler is twee opvallend eigenschappen naai' voren: een zeker, nog niet te definieeren. fluïdum een soort fasciiieerende uitstra ling der persoonlijkheid . . . . en het vermogen deze ctntiuatie te richten. Wie in een film als h.v. ...Menschen im Kiil'ig" den filmspelei'. ('onrad Yeidt. en den tooneolspeler Pril z Kortner. naast elkaar heeft gezien, zal beirrijpen \\i\\ ik bed,,el. Welnu Kmil .lamntms behoort /ondel? ei'niue»