Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer van 12 Maart 1932
No. 2858
Ernst Ottwalt
door Nico Rost
; Ernst Oltwalt Denn sie wissen,
', was sie tun"- Ein Deutscher
,. Jwstiz-Riman. Malik Verlag,
Berlin.
, Ernst Ottwalt vestigde een paar
jaar geleden voor het eerst de aan
dacht op zich door een auto-biogra
fisch werk Ruhe und Ordnung",
(?ein Roman aus dem Leben der
national-gesinnten Jugend"), waarin
hij zijn ontwikkelingsgang van
nationaal-socialist tot communist schilderde
en de frazes en voosheid der rechtsche
partijen ontmaskerde zonder zich zelf
daarbij te sparen. Hij publiceert thans
een roman Denn sie wissen, was sie
tun" ? een biografie der Duitsche
rechtspraak van dezen tijd.
In dit boek uit de school van Upton
Sinclair staat eigenlijk niets, wat een
critisch beoordeelaar van de toe
standen, die in het Duitsche rechts
wezen heerschen, niet al weet. Wij
weten, dat Duitsche rechters
Jacubowzki onschuldig ter dood ver
oordeelden, kennen de al zeer weinig
objectieve oordeelvellingen, zoodra
het de linksche partijen betreft.
herinneren ons de vele geringe straffen
voor politieke moordenaars van rechts
en ook het proces Fechenbach, het
geval Wandt en vele andere. In dit
boek, dat veel van zich zal doen
spreken, zullen ook de Duitsche
rechters zelf niets vinden, wat ze niet
al wisten. Denn sie wissen, was sie
tun". Ernst Ottwalt wilde dit met
zijn boek bewijzen en heeft het be
wezen.
Dieses Buch ist kein Schl
sselroman", schrijft de auteur in een
voorwoord. Degenen, die steeds weer
met aestethische bezwaren tegen het
werk van TJpton Sinclair komen aan
dragen, zullen stellig ook hier beweren,
dat deze roman in hun oogen geen
goede roman is. Intusschen schreef
Ottwalt een boek, dat ons meer
interesseert dan vele goede romans. De
auteur gaf geen werk over een der
meest actueele problemen onzer dagen,
doch behandelde het probleem zelf
met de middelen waarover een waar
lijk belangrijk letterkundige dient te
beschikken: grondige kennis van zijn
stof en beeldende kracht. Hij behan
delt het probleem de noodtoestand
der Duitsche justitie als een vak
man; beziet het van alle kanten en is
rechtvaardiger tegen deze rechters dan
deze op hun beurt tegen vele be
klaagden zijn.
Dickmann is de zoon van een
.rechter van het oude slag, die nu op
zijn beurt ook rechten studeert en de
.rechterlijke loopbaan inslaat. Hij
wordt assessor, komt dan op een
advocatenkantoor en eindigt ten slotte
ook weer als een rechter van het oude
slag. Deze ontwikkelingsgang was niet
eenvoudig. Dickmann geloofde aan
vankelijk aan gerechtigheid aan
Het Recht". Na zijn studie werkt hij
op een groote rechtbank, waar hij
bemerkt onmogelijk bij elk détail te
kunnen stilstaan, omdat zooveel za
ken" moeten bewerkt worden, en hij
onmogelijk overal genoeg aandacht
aan kan besteden. Hij doet zijn werk
dus als een beambte zonder verder
veel na te denken over de menschen,
die hij helpt veroordeelen. Na hevige
innerlijke conflicten komt hij tot de
conclusie dat het onmogelijk is God
en den Mammon terzelfdertijd te
dienen, vast te houden aan zijn idealen
en toch recht te spreken. Hij twijfelt
steeds weer, maar mist voorloopig de
moed een rechter te zijn, zooals men
dat van hem verlangt. Het Tscheka
proces in Leipzig woont hij als toe
hoorder bij, doch hij is verontwaardigd
en van streek, als hij de vele onregel
matigheden constateert, waaraan de
voorzitter van het Rijksgerecht zich
schuldig maakt. Overal ziet hij
ver,gissingen en foutieve vonnissen, doch
al spoedig troost hij zich bij de mooie
jonge vrouw van een zijner collega's.
Herr Dickmann is een voorstander van
218, de wet tegen het onderbreken
der zwangerschap, en denkt niet graag
terug aan zijn studentenjaren, toen
een vriendinnetje ten gevolge van
een daardoor veroorzaakte bloeding
stierf. Hij bezoekt liever de mooie
vrouw van zijn collega of brengt
wat nog minder moeite kost
zijn dienstmeisje nachtelijke
visite's. Als zijn zuster, zonder ge
trouwd te zijn, ziek wordt tengevolge
van de slechte behandeling van een
verloskundige, is hij geheel van streek.
Maar het Recht het Recht?
Dickmann moet als rechter meehelpen
aan de vrijspraak van den rijken
grondbezitter, die een arbeider neer
schoot, toen deze hout sprokkelde in
zijn bosschen, moet meehelpen een
jonge werklooze, die een moord had
begaan, ter dood te veroordeelen,
helpt mee dit vonnis te bekrachtigen.
en is getuige bij de terechtstelling.
Hij veroordeelt volgens alle wetten,
die het rijken zoowel als armen ver
bieden brood te stelen en onder
bruggen te slapen. Hij veroordeelt
armen, staat meestal aan den kant van
degenen, die maatschappelijk sterker
zijn, twijfelt aan zijn eigen oordeel en
aan de wet, maar slaagt er toch in
deze twijfel te overwinnen. Ten slotte
heeft de veroordeeling van een on
schuldige oorlogsinvalide tot n jaar
werkinrichting een zenuwoverspanning
ten gevolge, doch ook deze inzinking
wordt hij de baas, zoodat hij verder
oordeelt in naam der wet. Hij heeft
nu de stem van zijn geweten tot rust
gebracht en is een man der wet ge
worden als zijne collega's. Lieb
Vaterland kann ruhig sein". Ten slotte
worden overal en op elk gebied wel
eens fouten gemaakt en is het niet de
moeite waard daar zoo lang over na
te denken. Friedrich Wilhelm Dick
mann weet nu dat hij geen recht
spreekt en dat zijn collega's, advocaten
en officieren van justitie, rechters en
zoovele anderen ook geen recht
kunnen spreken: Denn sie wissen
was sie tun". Friedrich Wilhelm
Dickmann weet nu, dat hij met den
Staat en het privé-bezit, met het
milieu, waaruit hij is voortgekomen
en de macht van het geld, en met
Ruhe und Ordnung" rekening moet
houden, zelfs wanneer hij hierdoor in
conflict met het Recht" komt.
Ernst Ottwalt heeft ons een beeld
van de crisis der justitie gegeven
en ons de tegenstelling laten
zien tusschen het natuurlijke rechts
gevoel van het Volk en de vaak
reactionaire en hoogmoedige
rechtsspraak, die in naam van dit Volk
wordt uitgeoefend.
Zooals Ottwalt in zijn voorwoord
schreef zijn: samtlk'he Kechtsfalle,
'fw
'OOSTERbEEK
Levert- uihsluiFend aan
particulieren
veili
in een Levens.
verzekering
polis van de
de soliede van 185
RESIGNI
*
De Fonteinen van Rome
Compleet op 2
dubbelz. 30 c.M. platen
a f 3.?p. stuk
van
PARLOPHON
Imp. I. Stad & Co Rotterdam
Fa F. SINEMUS
Leidschestraat 20-22
AMSTERDAM C.
Overhemden
naar maat vanaf f 8.5O
PRIMA COUPE
Eigen Ate lier
Vraag Uw winkelier
roomkaas van OUD-BUSSEM
(petit-suisse).
RESTAURANT CAFÉBORDELAISE
LEIDSCHESTRAAT67-71 - AMSTERDAM
Prima keuken - Exquise Wijnen Diner - Souper - Dansant
Lunch f 2.?, Diners vanaf f 2.50 Prachtzalen voor Partijen
Eigenaars VAN GOETHEM-NEUTEBOOM
GERARD B. RIJKE Jr.
BINNEN ARCHITECTUUR
KEIZERSGRACHT 559 TELEFOON 30559
Complete Meubileering
VICTORIA-WATER
Bij geregeld
gebruik
OBCfUANMSTCIM
digestie
bevorderend
Uerichtsverhandlungen, T'rteile und
Ereignisse, die hier beleuchtet werden
als Tatsachen aus den Jahren l 92
1931 belegbar". Autenthiek is het
verslag van het Tscheka-proces
voor het Ilooge llijksgerechtshof in
Leipzig evenals de woorden, die de
officier van justitie bij de executie
van den orischuldigveroordeeldeu
Poolschcn landarbeider .laoubowzki
tegen den scherprechter .sprak toen de
delinquent 5 mimiten op zich liet
wachten, omdat de geestelijke nog bij
hem was: Darauf können wir nicht
warten". Zijn boek werd geschreven
Tnet een enorme kennis ..des
inneren Betriebs der deutscheii
Kechtspflege" en werd een aan
klacht, zooals na /ola niet werd ge
schreven.