Historisch Archief 1877-1940
BE GROENE AMSTERDAMMER
'Weekblad voor Nederland
Onder hoofdredactie van A. C. Josephus Jitta
Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: C. F. v. Dam
Keizersgracht 355, Amsterdam C. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000
Opgericht in 1877
No. 2859
Zaterdag 19 Maart 1932
Het schuim der Nazis
Zeepbellen dat is de indruk, dien men krijgt
-van de roerselen der huidige Duitsche politiek.
De leegheid der leuzen is nog treffender dan men
uit de verhalen over andere verkiezingsacties ge
wend is te hooren. Reeds lang kan men zich
«rover verwonderen, dat iedere constructieve
idee ontbreekt aan het nationaal-socialistische
programma en dat dit gebrek den opschuimenden
groei in den weg schijnt te staan. Dat ieder concreet
doel ook ontbreekt aan het Hindenburg-front
(behalve dan het negatieve streven zich te weren
tegen de nationalistische dictatuur), is teekenend
voor de geesteshouding van vandaag. Hoewel men
dit gemis aan ieder positief doel in Duitschland in
zeer opvallende mate ziet, is dat toch geen zuiver
Duitsch symptoom. Het is de malaise der idee.
Het schijnt wel, als of de moeilijkheden in de wereld
zoo groot geworden zijn, dat de menschelijke rede
nauwelijks meer in staat is ze te omvatten. Vandaar
een struisvogelachtig verstoppertje spelen, het
zoeken naar f razen om de problemen te be
zweren, om de werkelijke moeilijkheden niet in
vollen omvang te hoeven aanschouwen. Vandaar
het vinden van zondebokken: het kapitalisme, de
Pransche hegemonie, de gouden standaard, de
Joden en dergelijke nonsens meer.
Pas wanneer men ziet, dat dergelijke frazen moe
ten dienen om het totaal gebrek aan besef van de
werkelijke verhoudingen der op te lossen vraag
stukken te bedekken, kan men dit gebrek aan
begrip naar waarheid beoordeelen en zich troosten
met de hoop, dat een langzaam ontwarren der
tegenwoordige moeilijkheden een geleidelijken te
rugkeer zal brengen tot beter inzicht.
Het resultaat der Duitsche verkiezingen is tege
lijkertijd verassend en bedroevend. Bedroevend,
omdat men zich toch niet ontveinzen moet, dat
de meerderheid der kiezers hun stem gegeven
hebben vóór wanorde, vóór daadwerkelijke om
verwerping der bestaande orde. Verrassend, omdat
de minderheid zóó groot is en tegenover een hope
loos verdeelde meerderheid nog zoo aaneengesloten,
dat zij naar alle waarschijnlijkheid geen kans kan
loopen, gedwongen te worden het veld te moeten
ruimen. Dat deze machtspositie met dat al niet
zér groot is, zal ieder terstond toegeven. De
verkiezing van Hindenburg, nu vrijwel verzekerd,
blijft tenslotte de verkiezing van een zeer oud man.
Met alle risico van dien. Wanneer er niets gebeurt
voor den datum van ambtsaanvaarding, is de zaak
veilig genoeg; mocht Hindenburg vóór dien datum
komen te sterven, dan is het niet te overzien, wat
een rampen er nog kunnen gebeuren. Maar is hij
eenmaal den tweeden termijn van zijn presidentieele
loopbaan begonnen, dan is er met nieuwe verkie
zingen geen haast. Artikel 51 van de grondwet van
Weimar bepaalt, dat bij ontstentenis van den Pre
sident de Bijkskanselier in zijn plaats treedt.
Mocht vervanging van den President voor langeren
tijd noodig zijn, dan voorziet een uitzonderingswet
in de regeling dezer aangelegenheid, zoolang er
geen nieuwe verkiezingen worden gehouden. Zoo
is na den dood van Ebert de voorzitter van het
Bijksgerechtshof door den Rijksdag tot plaatsver
vangend President benoemd. De tegenwoordige
Rijkskanselier steunt nog steeds op een meerder
heid in den Rijksdag. Een onverhoopt overlijden
van Hindenburg behoeft voor Brüning dus geen
fataal risico mede te brengen. Mocht hij er werkelijk
in slagen, met herstelde binnenlandsche rust, en een
gesloten front achter zich, in de komende inter
nationale onderhandelingen resultaten te bereiken,
dan is er geen twijfel aan of reeds de eerste successen
zullen merkbaren terugslag in Duitschland ten
gevolge hebben. De eerste economische verbetering
beteekent daar dan consolidatie en het einde van
de propaganda der wanorde.
Hoe opvallend leeg en hol de Duitsche politiek
op dit oogenblik ook is, men kan er zich tenslotte
over verheugen, dat met het resultaat der ver
kiezingen n goed gewonnen en behouden is:
de binnenlandsche rust. Al moet men zich niet
'ontveinzen, dat deze overwinning nog maar op
hoogst voorloopige wijze behaald is.
Moeilijkheden oplossen is geen zaak, die met
frazen bereikt kan worden. Punt voor punt ieder
onderdeel bekijken, slechts n ding tegelijk, dat
is de eenige weg. Een punt van het programma niet
eerder aansnijden, bestudeeren en oplossen, voor
dat het vorige achter den rug is en afgedean,
dat is de eenige methode, die in een zaak of staat
succes kan hebben. Later zal men erkennen, dat
deze methode ook het succes van Stresemann
uitgemaakt heeft. Beëindiging der inflatie, het
Inhoud:
1. Mr. M. Kann, Schuim der Nazis.
2. Th. Ligthart, Industrialisatie van Ned. Jndië.
3. L. J. Jordaan, Het schot.
4. Melis Stoke, Wieringermeer, teekeningen doo
Harmsen van Beek.
5. Mr. F. Coenen, Goethe-herdenking ? B. van
Vlijmen, Sweepstake en Staatsloterij.
6. Dr. R. Feenstra, Goudjournalistiek.
7. Dr. P. van Olst, Drukte in het leege The
Albatross Otto van Tussenbroek, Toegepaste Kunst.
9. Mr. H. Scholte, Dramatische Kroniek.
10?11 A. Plasschaert, en A. E. v. d. Tol, Schilder
kunst.
13. C. A. Klaasse. Naar het volle pond?? Beursspiegel.
15. L. J. Jordaan,Bioscopy.
16. v. Balen, Gaat dat zien.
17. Baginsky, De Vlieger.
19. Uit het Kladschrifl van Jantje. Alida
Zevenboom, Croquante croquetjes.
20. Charivaria. ? Letterraadsel.
Viooltjes
Voortreffelijke
chocolade in den
vorm van viooltjes.
Een specialiteit.
RINGER5
Lef op den naam f
staken van den Ruhr-oorlog, genoegdoening en
geruststelling aan Frankrijk, het verdrag van
Locarno, financieele onderhandelingen resultaat:
ontruiming van het Rijnland en de practische
zekerheid, dat het Saargebied weer aan Duitsch
land komt.
Langzamerhand kan men in Brüning's politiek
dezelfde hand van werken herkennen. In dit
licht bezien, is de verzekering van de binnenland
sche rust n programma-punt. En als zoodanig
van veel meer belang dan de
Hindenburg-verkiezingen op zich zelf.
Tegen een programma, zorgvuldig uit concrete
punten opgebouwd, is een lawaaipropaganda als
die van Hitler niet opgewassen. Tegen, een klein
concreet succes, dat een eerste gevolg heeft van
tastbare feiten en economische verbetering, zullen
geen plaatselijke stembussuccessen, parades van
volwassen padvinders of een eed aan Wodan,
kunnen concurreeren. Geleidelijk zal blijken, dat
de omvang van het nationaal socialistische enthou
siasme tot zijn grootste hoogte gerezen was, dat
het ongebruikte zeepsop niets was dan het schuim
der Nazis.
M. KAN.NT