Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer van 26 Maart 1932
No. 2860
De ontdekking van den
tuberkelbacil
door R. G. C. Schröder
Op 04 Maart 1882 maakte Knch
de ontdekking van den
tufoerkelbacïl bekend. jj
Robert Koch is een van de ?.eer
enkelen, van wie de grootheid door
niemand betwist wordt, zelfs niet
door hen, die hem alleen bij name
kennen.
Koch behoort niet meer alleen aan
Duitschland, hij behoort aan de
gansche menschheid. ?? »?'
Zijn grootheid kan niet worden ge
meten met de talrijkheid zijner ont
dekkingen, noch met de belang
rijkheid daarvan of met de gevolgen,
die zij voor het leven en de gezondheid
of voor de welvaart der menschen
hebben opgeleverd.
Zijn grootheid is van nog hooger
orde.
Koch was autodidakt. Niet in de
gewone beteekenis van het woord;
hij bezocht het gymnasium van
Ciausthal, zijn geboorteplaats, stu
deerde te Göttingen, promoveerde in
1866 en deed hetzelfde jaar staats
examen. Achtereenvolgens in drie
plaatsen vestigde hij zich, zonder in
zijn onderhoud te kunnen voorzien.
Nadat bij in 1872 het daartoe noodig
examen had afgelegd, werd hij ge
neeskundig ambtenaar, Kreisarzt, in
Wollstein.
Hier werd toen de veestapel ge
teisterd door miltvuur, een ziekte
wier wezen volkomen onbekend was.
Wel had Davaine in 1863 in
miltvuurbloed glasheldere staafjes aangetrof
fen, die hij als de oorzaak beschouwde
en tot de bacteriën n kende, maar
hiermede was heelemaal niet verklaard
waa;om de ziekte juist in vochtige
en in moerassige streken endemisch
voorkwam en in 't bijzonder, hoe
het uitbreken ervan samenhing met
grooten regenval en met het heerschen
van een bepaalde temperatuur in de
oppervlakkige lagen van den bodem.
Met de allereenvoudigste hulp
middelen en een voor dien tijd goed
mikroskoop begon Koch zijn onder
zoek naar het wezen van miltvuur.
Hij had eerst zich overtuigd, dat in
het bloed van gezonde dieren staafjes
niet voorkomen. Toen vond hij in
miltvuurbloed dezelfde staafjes als
Davaine. Indien deze de oorzaak der
ziekte zouden zijn, zouden ze ^ok bij
andere vatbare dieren miltvuur moe
ten verwekken. Een spoort je
miltvuurrunderbloed werd in de staart van een
muis gebracht: het dier stierf aan
miltvuur. Een spoortje mütvuur-)
muizenbloed deed een tweede muis
aan miltvuur te gronde gaan. Hoe
vaak hij deze proef met telkens nieuw
miltvuur-muizenbloed op gezonde mui
zen herhaalde, alle dieren stierven
aan miltvuur. Hieimede had voor het
eerst Koch bewezen, dat de bacil van
het miltvuur specifiek is voor de
ziekte.
Ook voor de nog onbegrepen wijze
van uitbreken en zich uitbreiden van
de ziekte vond Koch de verklaring.
Onder bepaalde omstandigheden vorm
den de miltvuurbacillen niet meer
gelijksoortige staafjes, maar korrel
tjes, sporen. Werden deze overge
bracht in een geschikten voedings
bodem en als zoodanig gebruikte
Koch het waterig vocht uit
runderoogen - dan ontwikkelden ze zich
weer tot bacillen. Koch had dus ge
vonden, dat de miltvuursmetstof in
twee vormen voorkomt, een met kor
ten, een met onbeperkten levensduur.
De laatste, de spore, wachtte slechts
op gunstige uitwendige omstandig
heden om tot bacil uit te groeien. De
sporen vond Koch óp niet in
de kalavers en ook in de bloederige
uitwerpselen.
Zoo heeft Koch kunnen vaststellen,
1°. dat de miltvuurbacil constant
voorkomt bij dieren, die aan miltvuur
lijden; 2°. dat hij niet in het gezonde
lichaam, noch ook bij andere ziekten
voorkomt; 3°.dat hij, zuiver gekweekt,
bij gezonde dieren dezelfde ziekte ver
oorzaakt, en bij deze weer wordt
teruggevonden.
Hiermede heeft Koch de grondslagen
geleed voor de moderne barterioloyie.
De methodes van onderzoek heeft
hij van den grond af opgebouwd;
alleen door eigen geestkracht en in
zicht en met de primitiefste middelen
heeft hij in het doktershuis te Woll
stein zijn allergrootste ontdekking
gedaan.
Uit deze eene vloeiden al zijn vol
gende ontdekkingen voort. Zoo be
wees hij dat allerlei infectieziekten bij
mensch en dier evTen zoovele speci
fieke oorzaken hebben. Hij schreef
een werk over desinfectie en vond de
kii mdoodende werking van stroo
menden waterdamp.
Gewapend met Velerlei ervaringen
zette hij zich aan het onderzoek van
de oorzaak der tuberculose. Dat onder
zoek getuigt van zooveel scherpzinnig
heid, onverdroten volharding en vol
ledigheid, dat het nu na 50 jaren !
niet verbeterd kan worden. Al
zijn nu de methodes in ondertitelen
verfijnd geworden, belangrijk \
erand» rd zijn ze nivt. Wie het artikel
over Die Aetiologie der Tuberkulose"
leest, staat verbaasd over de be
rusting, waarmee Koch zijn tegen
spoeden droeg, staat versteld van de
volharding waarmede hij zocht naar
telkens doeltreffender methodes, en
buigt het hoofd voor wat hij bekend
maakte als uiteindelijk resultaat van
jarenlangen arbeid.
Na de tuberculose trok de clolera
zijn aandacht. Hij vond den
chuU.rabacil en bewees diens specificiteit.
> Later trok hij naar Zuid-Afrika,
Oost-Indië, Zuidoost-Afrika, Italië,
Java, Nieuw Guinea. Khodesia om
en met goeden uitslag de pest, de
runderpest, de tsetseziekte en malaria
te bestudeeren. Daarna ging hij weer
naar Duitsch Oost-Afrika voor het
onderzoek van andere /lekten bij
mensch en dier. Ook daaiiri bracht hij
licht.
Aan eerbewijzen, onderscheidingen
en belooningen heeft het Koch niet
ontbroken. Mij trof in de opsom
ming daarvan deze het meest. Ken
gedicht van Paul Warncke in
Kladderadatsch":
KOBERT KOCH t
U r hat mit seines Geistes l'ackel tief
Ins dunklc Todestal hineingeleuchtet.
Auf sprang das Tor,als er sein,,Sesam"
(rief,
Und Augen wurden heil, dio
leidbefeuchtet.
lm Leben f and er Tod. ini Tod e Leben,
Und unermüdlich vorwarts drang sein
(Streben.
Zu frühe rief ihn ab ein jah Gebot.
Warum so früh ? .. ..
Ihn fürchtete der Tod !
LOV
iOOSTERBEEK
\WONINGINRICHTINGENl
BETIMMERINGEN
DOOF?
Hiervoor bestaat een
prima hulorrrddel,
DE ACOUSTICON
Vraagt ons gratie hoekje.
Goed nieuws voor hen d'e doof zijn."
ACOUSTICON MIJ. NIEUWE PLEIN 34
A K \ II E M.
Fa F. SINEMUS
Leidschestraat 20-22
AMSTERDAM C.
Overhemden
naar maat vanaf f 8.50
PRIMA COUPE
Eigen Atelier
N l LLM IJ
LEVENSVERZ.MU
sGRAVENHAGE
AMSTERDAM-UTRECHT
ROTTERDAM
RESTAURANT CAFÉBORDELAISE
LEIDSCHESTRAAT 67-71 - AMSTERDAM
Prima keuken - Exquise Wijnen
Lunch f 2.?, Diners vanaf f 2.50
Diner - Souper - Dansant
Prachtzalen voor Partijen
Eigenaars VAN GOETHEM-NEUTEBOOM
Snelschrift <*> -,
mr-Rj-rc B A l T ?
KIC.tMlatSAL.1
ln den Boekh- en na
postwissel bij RIENTS
^ ^ BALT Den Haag,
. 95 Ct. fr. * ^~\.L*^tt*>n Daguerrestraat 28
DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift, aan bovenstaand adres
de roof der tnona lisa
muziek: robert stoltz regie: geza von bolvary
hoofdrollen: willy forst en trude von molo
Zeer belangrijke Boekenveiling
R. W. P. DE VRIES
(Dr. A. G. C. de Vries)
AMSTERDAM -- SINGEL 146
Verzamelingen van : Mr. M. M. Brouwer Ancher,
Dr. S. Peppink, Mr. R. D. Tetzner e.a.
bevattende boeken op alle gebied w.o. fraaie
At lassen, Reizen, Topograph ie, Zeewezen, Rechts
geleerde Werken, Litteratuur van de middel
eeuwen tot heden, Kunst, Medische Werken en
Instrumenten.
VEILING: 31 Maart en 1, 2, 4 en 5 April as. des
avonds 7 uur.
KIJKDAGEN: Dinsdag 29 Maart as. van 10-4 uur en
Woensdeg 30 Maart a.s. van 10-4 uur en des avonds
van 8-10 uur. Catalogus 25 Cent.
P.W.P. DE VRIES
SI NGEL 146 T
AMSTERDAM l
VICTORI A-WATER
111
Literschroefflesschen
OBCRIANMSTCIM
voor
huishoudedelijk gebruik