De Groene Amsterdammer van 9 April 1932 No. 2662 Een film-drama door Melis Stoke Teckenlngen door Harniscn van Beek In dit weekblad wordt een zoo groote mate van belangstelling in het wezen, de taak, de bedoeling, de constructie en de waarde van de film aan den dag gelegd, dat de beschroomde kroniekschrijver zich zou onthouden van eenigerlei activiteit op dit gebied zoo hém niet, in den loop der jaren, in dit opzicht een leemte ware opgevallen. Want met hoe veel liefde en zorg ook de criticus de gebeurtenissen op het witte doek en derzelver genietelijkheid bespreekt, nimmer heeft hij een woord over gehad voor, die kleine drama's, die duizenden kleine drama's'die zich afspelen in het duister... . van de zaal. ? Het bijwonen van een bioscoop-voorstelling is 'namelijk een zoo ingrijpend element geworden in het gejaagde bestaan der menschen, en de ver schijnselen die zich vóór, gedurende en na zulk een bezoek plegen voor te doen zijn zóó universeel, dat het van kortheid van blik zou getuigen ze daar te laten liggen waar ze zich in hoofdzaak afspelen: in het duister.... Het drama begint reeds lang vóór de keuze van de film of het theater heeft plaatsgehad. De vrouw immers heeft hare eigenaardige voorkeuren op het gebied van de geconcentreerde emotie die een filmvoorstelling meebrengt. Deze voorkeur richt zich zoowel op het onderwerp van het drama als op de vertolkers. In het algemeen mag worden aange nomen dat romantisch gestemde vrouwen niet de bezwaren tegen historische kleederdrachten zullen doen gelden welke zoo diep worden gevoeld door nuchtere en realistische vrouwen. Voorts is door de practijk vastgesteld dat mannen een bioscoopStruikelend en tastend voorstelling willen meemaken van het begin tot heteinde, van het journaal, via het z.g. voorprogramma en de pauze met reclames tot en met het pièce de résistance belichaamd in de hoofdfilm. Daartegenover staat de eigenaardige vrouwelijke eigenschap van zoo intense concentratie op de gebeurtenis waarvoor het theater is uitgekozen, n.l. het optreden van een bepaalde kunstenares of kunstenaar in een bepaalde film van een geliefden regisseur dat haar journaal, reis-, teeken- en humo ristische film gestolen kunnen zijn met en benevens de pauze en de reclame-projecties. De vrouw immers geeft haar belangstelling volledig en onverdeeld, terwijl de man, naar de wetten der economie, ingesteld is op het begrip van waar voor het geld" i.c. het héle programma waarvoor hij heeft betaald. Rondom deze vraagstukken speelt zich de voorgeschiedenis van het film-drama af, dat in de meeste gevallen uitloopt op een compromis, met het gevolg dat de spelers in het drama hun optreden doen midden in het voorprogramma en, struikelend en tastend, hunne plaatsen innemen. Daar zijn nog aardige kleine détails en fijne trekjes bij het interludium, zooals het vraagstuk van de natte parapluie, de zware overjas op de smalle fauteuils en den inhoud van het taschje die in het ondoordringbaar duister duidelijk hoorbaar stort en wegrolt onder stoelen en beenen. . . . daar is nog het beleefde weigeren van het programma en het onhandig zoeken naar het aschbakje in de leuning van den voorstoel met het morsen op de rokken van mevrouw tot schadelijk resultaat, en dan, begint bij het opgaan van het licht voor de pauze, het eigenlijke drama. Zie je nu wel zegt mevrouw dat we niet zoo hadden hoeven te jachten. ..." De erkenning van den man volgt in het nuchtere licht der ontzettende twintig minuten die onze bioscoop-exploitanten blijkbaar contractueel ver plicht zijn aan de pachters hunner buffetten. Eene eenvoudige berekening der statistici toont aan dat per jaar niet minder dan 400.000 bioscoop pauzes worden gehouden die tesamen 8.000.000 minuten lang zijn en waarin gemiddeld 300 perNukkig zwijgen sonen in verveelde ledigheid bier en kleintjes koffie drinken, of onderling ruzieën of nukkig zwijgen. Dat beteekent dat in Nederland per jaar 2.400.000.000 mensch-minuten of veertig millioen mensch-uren door ondernemers worden verkocht aan drankslijters d.w.z. onthouden aan de menschelijke productie. Gedurende die veertig millioen mensch-uren spelen zich Bioscoop-drama's af van wier ellende de film-criticus van dit blad nimmer notitie heeft genomen. Tachtig millioen oog uren per jaar zijn de kwel lingen lang van allerlei ongevraagde aanprijzingvan waren op het doek dat bestemd is de grootste vervoeringen en de liefelijkste idyllen te vangen, en pas bij de 400.000 einde-van-de-pauze-belletjes die per jaar in ons goede vaderland klinken nemen die kwellingen een einde. De rest van het drama De rest van het drama bestaat, sinds de films zelf zoo luidruchtig zijn geworden, voornamelijk uit stil spel in het donker. De parlandi bewegen zich in tallooze variaties om deze standaard-dialoog: Wat zegt-ie nou.. . . ?" Ssst. .. ."" Ik versta dat ontzettende Amerikaansch niet. ..." Ssst. . . . Ha-ha-ha-ha-ha. ... !" Wat-zegt-ze. . . . wat zegt ze. . . . ?" Och. . . . kijk nou maar. . . . luister nou .... Ha-ha-ha-ha-hi. . . ." Hè-gut ik kan niks verstaan. ..." Ssst " (de capo ad infinitum) Por the fastidious smoker: SPRINGTIME VIRGINIA The Royal cigarette. In Holland 3 cents only. Ondanks het sobere van deze dialoog zijn de bioscoop-drama's van diepe beteekenis. Want na de ontknooping van het witte doek volgt die van de vestibule, de straat, de tram en de taxi, waarbij op de basis en naar de lijnen eener spraakverwar ring die reeds de Babyloniërs de grootste onaaniiemelijkheden heeft bezorgd de slotacte gevarieerd is naar de re- en duplieken welke zich bewegen, tusschen: Wat ben je toch flauw om nooit eens even te antwoorden...." Zij was een snoes. ..." Een wicht. ..." Hij was alleraardigst...." Een kwast. ..." En daarna niets dan de vervliegende illusie van woord en gebaar uit blik.... TROOST Men moet zich troosten: het is óók geluk De kracht te hebben tot de blijde daad. Te iveten dat, de wereld open (iaat Voor u-ie zich geejt ten koste run zijn ik. De dagen onzer wntihoofi sijn een zurhf Om den besloten droom der eeuwigheid. Maar icat wij kunnen is: den korten tijd Van bloei uitdragen tot een rijpe vrucht. Daarom: men moet zich troosten, vroeg of laat: Want die te lang zijn droomen uitkomst tracht. Dien worden d'oogen dol', en daalt de nacht Vóórdat zijn zon Ier middayhooijte staat. W VAN MAAM-:.\' MODELFLAT M l N E RVALAAN 89 AMSTERDAM TRAMLIJN 24 BEZICHTI GEN OOK ZONDAGS VOLLEDIGE IN RICHTING 5 KAMERS, HAL Fl. 35OO.EIGEN FABRIKAAT XNDER £ ZONEN