Historisch Archief 1877-1940
Mo. 2863
De Groene Amsterdammer van 16 April 1932
Kroniek van den dans
door J. W. F. Werumeus Buning
Volksdansers in lic t
Des te sterker de volksdans weer bloeien gaat,
tles te meer verwondert men zich over de ver
vreemding die dezer dagen bestaat tusschen
volksdans en kunst
dans. De kunstdan
sers, of zij die er zich
voor houden, schijnen
de oude dansen flauw
en zonder beteekenis
te vinden ; ten onzent
tenminste bespeurt
men nog steeds niets
van waardeering of
onderlinge toenade
ring. Deze verblinding
want het is niets
anders kan alleen
geweten worden aan
een zich dood staren
op eigen onvruchtbare
idealen ; wie met open
oogen vorm en passen
van den volksdans
gade slaat, bespeurt
weldra dat hij een
dansscholing van eeu
wen en grondslagen
van danskunst inhoudt
nieuwer streven
1 1 ? j / \ va
Morris dansers (1470) die
{naar een oud glas in lood) maar al te yaak mist
In de eerste plaats
mag men er op wijzen dat het balletrepertoire
en de ballettechniek zich steeds gevoed hebben
met elementen van den volksdans. ,,Les
Sylphides", Petrouchka", de ,,Sacre du
Printemps", de Danses Povlotsiennes" uit Prince
Igor" etc. zijn voorbeelden; de oudere ballerina's
dansten ontelbare veredelde volksdansen.
Argentina's dans is uit den aard der zaak weinig anders ;
het wemelt in de oude volksdansen van figuren.
passen en choregrafische vormen die technisch
volmaakter het ABC der ballettechniek vormen.
en die ook de jongere danskunst zonder ze als
zoodanig te erkennen, en zonder ze dus goed te
kennen, benut. Wat zou dus begrijpelijker zijn
dan dat de volksdans opnieuw als dansschool
aanvaard werd ? In hun simpelheid hebben de
dansen choregrafisch prachtige regelmatige en
onregelmatige vormen, die ieder danser behoorde
te kennen, voor en aleer hij eigen fantaisie den
teugel viert; in hun passen bieden zij de schrale en
meestal onvoldoende voettechniek van onze jongere
dansers een nuttige scholing.
Het is de Europeesche danskunst, waar zij de
?oude wegen verlaten heeft, niet voor den wind
gegaan. Zij miste de vruchtbare groeibodem, zij
is veelal ontworteld, na korte en krampachtige
bloei. De groote stroomingen die haar in de
laatste halve eeuw nieuw leven brachten, voerden
altijd elementen van volksdans mee: de Russische
balletten deden dat, de Spanjaarden en Isadora
Duncan.
i'f>^^^:i^
»s» la -^^-.«sSSSCaiï'llrïOi
%4fei
^«W?%>^i^^i^^kBI^
- «s .?^'»jtrfe' \j ?" ? \sSB8v._.':
De scheuring, het verlies van het oude verband
tusschen volks- en kunstdans, voltrok zich wel
licht eerst definitief in den tijd dat het ballet tot
dorre kunstmatigheid verviel eii bleef voortleven
in een enge wereld van louter techniek. Toen de
revolutie van Isadora Duncan begon, kantte zij
zich tegen het ballet, en predikte zij een nieuwen
natuurlijken dans. Beschouwt men die revolutie
historisch, dan werd de strijd gevoerd tegen het
slechte ballet dier dagen, en voor een nieuwen
volksdans. Vooral dit laatste is weinig erkend;
men behoeft zich. naast Isadora Duncan's drama
tische dansen, haar lichte kleine dansen slechts te
herinneren, en haar neergeschreven idealen, om de
waarheid ervan te erkennen. De generaties die na
haar kwamen, vonden geen volksdans als voor
beeld, of erkenden de herleving niet. Zij erkenden
geleidelijk het ballet-erfdeel, zoodra het ballet
weer tot bloei kwam: zij zullen ongetwijfeld het
erfdeel van den volksdans erkennen, nu deze
voortdurend sterker herleeft. Eerst dan. wanneer
er weer eenheid gaat heerschen, mag men inderdaad
op een waarachtige herleving van den kunstdans
hopen.
Menige kunstdans drukt zich immers uit in een
bewegingstaal, die den toeschouwer nagenoeg
onbegrijpelijk is. Het gaat ermee als met zoovele
kunstvormen van onze dagen: de kunstenaar
vergeet dat hij de menschen iets heeft mede te
deelen en te geven, en danst, schrijft, schildert
en musiceert maar al te zeer voor en uit eigen
Groep Morris-dansers
welbehagen. Hij vindt, kort gezegd, den kunstenaar
belangrijker dan het kunstwerk.
>Engelsche volksdans
* *
*
Het is daarom, dat men zich. na een avond als
deze van de Knglish Polk Dance Society, afvraagt
of vijf en zeventig procent der moderne
dansscholen haar arbeid niet beter konden staken, en
haar leerlingen onderbrengen in een goede
volksdansscholing. waar zij geen kunstbevliegingen.
doch gezonde danslust en lichtvoetigheid zouden
kunnen opdoen.
Daar tegenover staan bezwaren: de volksdans
herleeft weliswaar, doch is nog zeer weinig creatief,
nieuwe volksdansen zijn. meen ik, uiterst schaars,
en dat is een hachelijk teeken.
De volksdans mist verdei', zoowel ten onzent als
bij deze ..Knglish Folk Dance Society", maar al
te vaak de steun van goede algemeene
dansgymnastische ontwikkeling, Komp. armen eii
schouders dezer Krigelscheii zijn vaak wondeilijk
stijf, bij hun knappe voettechniek.
Tenslotte mag het nut van dezen dans ook niet
zoo begrepen worden, dat hij het alleen-zalig
makend middel is om tot breeder en vruchtbaarder
bloei van de danskunst te geraken. Onze tijd heeft
nu eenmaal andere vormen en ander tempo, /.ij
zal de rijkdom van den volksdans anders ver
werken moeten dan een andere tijd.
Maai'zij /.al ze in ieder geval moeten aanvaarden.
om niet verdei' te verarmen. M<-n kan dus. als
matige eisch. voorloop!g deze stellen : dat liistorisclii'
kennis van en bekwaamheid in volksdans een
belangrijk onderdeel van het onderwijs der
dansscholen dient uit te ni'iken. I-In dat niet uit eenige
folkloristische of bijkomstige overweging. ni'iar
slechts uit deze: dat de volksdans, als voedsel vuur
Abingdon-dansers
(de oorsprong van den dans van
Abingdon gaat tot 1700 terug)
een beschaving en een kunst, even belangrijk is
\ oor ons voortbestaan als andere geestelijke en
materieele eerste levensbehoeften, terwijl men
negen-tiende van den huldigen kunstdans kan be
schouwen als slecht gemaakt luxe-artikel.
Nieuwe Uitgaven
Dr. V. M. K. Winters. Eerste hulp bij
cerkeersont/emllen.
De arts-leider der transportcolonne van liet
Xederlandsche Hoode Kruis te Kerkrade heeft een
practische brochure geschreven over eerste hulp bij
verkeers-ongelukken. Met de toeneming van het
snelle verkeer wordt uitteraard ook het aantal
verkeersongelukken grooter en dikwijls is het
slachtoffer de dupe van een te lang uitgebleven
deskundig ingrijpen. Niettegenstaande de voor
treffelijke inrichting der hulpposten van het Xeder
landsche Hoode Kruis en de hulp van verschillende
andere vereenigingen, om de gevolgen van de
verkeersongevallen zooveel mogelijk te verzachten.
komt het bijna steeds voor. dat er op het oogenblik
van het ongeval geen deskundig personeel aan
wezig is voor het verleenen van de eerste piactische
hulp. In dergelijke gevallen wordt steeds en gaarne
hulp verleend: in den regel echter door
nietdeskundigen, waardoor het ongeval voor het
slachtoffer ernstiger gevolgen krijgt dan bij des
kundige behandeling het geval zou zijn geweest.
Om dit te voorkomen heeft Dr. Winters een klein.
in duidelijke taal gesteld geschrift samengesteld
voor alle weggebruikers. Daarin worden de voor
naamste ongevallen, die op den weg kunnen voor
komen, behandeld; er wordt aangegeven op we'ke
wijze moet worden ingegrepen. Knkele verklarende
teekeningeii verhoogen het practisch nut van dit
boekje.
Boekverkooping
Hij van Stockum's Antiquariaat (?'. H.
J."!?,??:?ling) te 's (iravenhage zal van 22?HU April a.s.
een boekverkooping worden gehouden. De biblio
theken van 1). P. D. Fabius. C. de Man. Th. J. Dinn.
(ï. Iloogenraad en anderen komen in die dagen
onder den hamer. Kijkdagen zijn: 1!>. 20. 21 April.
Ken catalogus is bij den boekverkooper reeds
verschenen.