No. 2866 De Groene Amsterdammer van 7 Mei 1932 17 Radio en Grammofoon Nieuwe lampen door L. J. van Looi Bestaat een anti-fadinglamp? De radio-amateurs moeten in den laatsten tijd heel wat bijleeren. Br duiken telkens nieuwe namen op, die in zichzelf heele nieuwe begrippen en schakelingen beteekenen en die de amateur, die niet een vaktechnisch tijdschrift leest (of niet kan lezen, hetgeen door de stortvloed van tech nische termen geen wonder is) een voudigweg niet onder de knie krijgt, en zelfs niet goed snapt, waarvóór dat alles dient. Voor den gewonen radio amateur is het voldoende te weten, waarvoor de verschillende onderdeelen van zijn toestel dienen en hoe zij ongeveer werken diepzinnige bere keningen met karakteristieken en stroomcijfers interesseeren hem wei nig. Maar het is een vervelend gevoel als in je toestel een lamp zit, die Varitetrode of Exponential-lamp ge noemd wordt en je weet niet wat er mee aan de hand is. Verder gaan over deze lampen allerlei verhalen, die de beteekenis ver overdrijven. Eén van die verhalen is, dat de Varitetrode een lamp zou zijn, waar mee de fadingsverschijnselen, d ie on aangename golvingen in geluidster kte, die bij ontvangst van vér verwijderde omroepstations optreden, teniet zou den worden gedaan. De Varitetrode wordt dan als anti-fadingslamp voor gesteld. Een antifadinglamp is zij niet wat de lamp op dat gebied kan doen, zal ik hieronder uiteenzetten. In de eerste plaats moet ik de vraag behandelen: door welke behoefte is de Varitetrode ontstaan? Bij de be antwoording van die vraag krijgen wij natuurlijk het beste inzicht in de werking. De radioluisteraar, die een toestel met een of twee lampen hoogfrequentversterking bezit, zal wel bemerkt hebben, dat zijn toestel voor sommige stations eigenlijk te sterk is en dat hij het geluid moet verzwakken. Een deels kan hij dat door de terugkoppe ling doen, die dan teruggedraaid wordt en als dat ook niet voldoende helpt, of de selectiviteit vermindert door deze handeling, dan bevindt zich aan SCHRIJF-FACTUREER-EN BOEKHOUDMACHINES MET REKENWERK Europa Schrijfmacliinehandel H.V. Amsterdam Rokin 113 - Telefoon 55660 Agenten door het geheele land de meeste toestellen een knop sterkteregeling" en door draaien aan dien knop kan men het geluidsvolume van het toestel regelen. Die knop regelt de waarde van een weerstand. En die weerstand is opgenomen in. de schermroosterleiding van de hoogfrequentlamp. Als het schermrooster van de hoogfrequentlamp minder spanning krijgt, wordt de versterking geringer en dus het geluid zwakker, doch ook vervormd. De hoogfrequentlampen met twee roosters dubbelroosterlampen, schermroosterlampen, type E 424 (Philips) en Rens 1204 (Telefunken) zijn lampen met bijzonder groote ver sterking, die verkregen is juist door de toevoeging van een tweede rooster in de lamp, welk rooster, om de groot ste versterking te veroorzaken een positieve spanning moet hebben, die in een vaste verhouding tot de span ning van de plaat van de lamp staat. Overal, waar met n lamp hoogfre quent wordt volstaan, zijn deze lam pen de beste. Waar echter de ontvangst met meer hoogfrequentversterking ge schiedt, of zóó dicht onder een zender dat de spanning van het schermrooster moet worden verlaagd bij ontvangst van dit sterke station, daar is de Vari tetrode beter op haar plaats. De Vari tetrode is als het ware een combinatie van twee hoogfrequentlampen van een met groote en een met kleine versterking. De spanning van het schermrooster is niet zoo critisch als bij de andere lampen. Men kan de lamp laten werken met weinig en met veel schermroosterspanning. Met veel schermroosterspanning is de verster king bijna zoo groot als van de gewone schermroosterlampen,met weinig span ning wordt de versterking veel minder zonder dat het geluid ivordt vervormd. * * * De verandering van de spanning kan op de gewone wijze met de hand geschieden door het inschakelen van een weerstand. Het kan ook geschie den door een schakeling in het toestel, die automatisch de spanning van het schermrooster vermindert als de ver sterking groot is, en vermeerdert als de door de hoogfrequentlamp aan de detectorlamp afgegeven spanningen gering zijn. Het gevolg van zoo'ri schakeling is, dat inderdaad eenige verbetering te constateeren is als een station met fading ontvangen wordt. De ontvangst wordt in het algemeen tot een meer gelijkmatig peil neerge drukt of opgeheven. Daartegenover staat, dat men ook met een door de detectorlamp bestuurde Varitetrode niet betere ontvangst in de zwakste oogenblikken krijgt, dan met een ge wone hoogfrequentlamp, die met zijn beste spanning werkt. Het is niet on mogelijk, dat men, in de richting van de Varitetrode verder werkend, tot eert lamp komt, die een zoo groote versterking toelaat, dat inderdaad de zwakste oogenblikken van een fadend station nog tot goed hoorbare geluiden kunnen worden opgeheven. Wanneer deze lamp dan door de detectorlamp bestuurd" zou kunnen worden, zóó dat die ontzaglijke versterking voor het grootste gedeelte teniet werd ge daan bij aankomst van golven van normale sterkte, dan zou de anti fadinglamp geboren zijn. De bestaande varitetroden brengen ons dat ideaal helaas nog niet. Montparnasse in den avond L,a Rotonde, !.<? Dóme Mont-Parnasse, La Rotonde, Ie Select, Le Dóme. . . . zijn voor ons, boertjes van buiten, iets bij zonders. . . . Hevig interessant ! Behooren dat, tenminste, te zijn ! Zij die er habitué's zijn, vinden dat niét. Vroeger, ja tóén had je nog. . . . Enfin, U kent dat! Maar laten introducés" niét iets mompelen van eigenlijk niets aan".... Het past hun niet de illusie te verstoren en de marionet ten, die hier, innerlijk verveeld, hun rol spelen, af te vallen. . . . Dat past volstrekt niet! Hun past 't, alles door rosse gloeden romantiek en artistieke dampen interessantigheid te zien en er. bij voorkomende gelegenheden, mondeling dan wel schriftelijk, liefst gedrukt, van te verhalen in termen waar de sappen van het volle, dende rende, bruisende, hevige, van alle menscbelijke, boven- en ondermenschelijke hartstochten, verrukkingen en bedwelmingen barstende léven, bij klodders van afdruipen. . . . lïn past 't geweldige verhalen op te hangen van de, alle excentrici teiten kloppende celeberiteiten, die zij daar, saamgeperst, rond de tafeltjes mochten aanschouwen; van, alle rare juffrouwen" den loef afstekende Hetearen, die er hun prooien met superhypnosebiologeeren; van alles slaande, wonderlijke gewaden van zwarterdan-zwarte Oosterlingen, of blonder dan-blonder Noorder-ditos; van, alle mogelijkheden van verwaarloozing en schilderachtigheid vér achter zich latende, straat-typen. . . . En het past niét te zeggen, dat je op een goeden avond, om en nabij de Leestafel van American, bij Schil ler, of, later, op De Kring, dingen en menschen ontwaart, die minstens even bijzonder en interessant zijn. (En zoo hél veel bijzonders en inte ressants is dat, ik fluister 't angstig terzijde, naar U weet, óók al eigenlijk niet !) Evenmin, dat wijlen Had-je me-maar minstens een even typisch type was als wat daar, op het MontParnassische trottoir, voor geïnte resseerde Missen en juf- en mevrou wen, als kampioen-,,engerd" fungeert. Maar góéd dan ! Het fameuse Mont-Parnasse, met zijn Rotonde en de Döme, nietwaar ! Waar héele Hollandsche volksstammen, de ar tistieke vooraan, zoo'n heimwee naar kunnen hebben; stammen waarvan men altijd wel enkele leden kan ont waren, 'n beetje bedviusd gezeten op de terrassen daar; even verveeld en tegelijkertijd even tuk op het Groote Avontuur, dat ook hier meestal nooit komt, als bij ons, in Amsterdam, thuis.... Nu zijn de terrassen bij ons, op een enkele na, dat is waar, 's winters niét verwarmd; en 's nachts blijven zij, bij ons, niét bevolkt. En zooveel taxis zijn er óók niet !. . . . Eén ding echter is ongetwijfeld ganschelijk anders ! De artisten heb ben er initiatief en weten, anders dan bij ons, de illusie-van-den-burger energiek en dikwijls ook artistiek" te exploiteeren !. . . . Loopen zij bij ons soms tusschen de tafeltjes door, met aanbiedingen van Uw portret in drie minuten"; of van, dikwijls zér geslaagde, verbeeldingen van de entourage zooals men die zoo graag, romantisch en vitalistisch angehaucht", wil zien als geïnteresseerd toerist ?. . . . De ets van Reynhold Kalunine, hierbij gereproduceerd, is een goed en knap voorbeeld van zulk een ver beelding. A. K. v. d. TOI . LIEFDE IN DE PORTIEKEN roman van JEF dezen tijd door LAST ZOOEVEN VERSCHENEN: F. 1.50 F. 2.25 IN ELKEN BOEKHANDEL VERKRIJGBAAR N.V.SERVIRE - DEN HAAG