DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van A. C. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltetna en M. Kann. Secretaris der redactie: G. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam C. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 'Opgericht in 1877 No. 2867 Zaterdag 14 Mei 1932 De vaste tred van den Franschen kiezer door Dr. M. van Blankenstein Door schrik en verschrikking heen hielA hij koers In Frankrijk is een ontwikkeling aan den gang, n een richting waarin Engeland en Italiëonder de groote geallieerden Frankrijk reeds lang zijn voor gegaan. Frankrijk heeft eindelijk den oorlog, die -al te lang zijn blik gevangen hield, den rug toege keerd, en wil nu het oog weer gericht houden op wat vooruit ligt. Deze verkiezing was geen ver kiezing meer in oorlogsatmosfeer de eerste sedert de groote wereldkatastrofe. De verkiezing van 1924 was al een poging geweest om zich meer van den oorlog los te maken; maar Frankrijk was toen nog niet rijp voor de bevrijding. Spoedig dre ven de zorgen het terug naar Poincaré, den sterken man wiens zwakheid is, niet te kunnen vergeten. Toch is het bevrijdingsproces verder doorgegaan; niet dank zij Briand, maar met Briand als werk tuig. Heel langzaam is het gegaan, zoo langzaam dat velen de gestadige beweging niet hebben kun nen waarnemen: Van plan-Dawes naar Locarno en van Locarno naar plan-Young met de ontrui ming van het Rijnland, dat is niet een weggeweest die met eenige groote stappen genomen is, maar een weg met vele dagétappes en slechts eenige, in het oog vallende hoofdpunten. Velen heeft het toe geschenen dat Briand Frankrijk meetrok, een on willig Frankrijk. Toen echter Briand met trekken ophield was er van stilstand niets te bespeuren. Het ging eenvoudig in het zelfde tempo door. Rijnland werd ontruimd toen de volheid der tijden in geleidelijke ontwikkeling daarvoor ge komen was. Frankrijk ging verder, steeds verder, in een tempo dat slechts goed waar te nemen viel als weer een hoofdpunt de aandacht vestigde op ?den af gelegden afstand. Nu is Frankrijk zoover, dat het verkiezingen houden kon met den oorlog niet meer onder de requisieten voor den verkiezingsveldtocht. Die «éne groote erfenis van den oorlog onder de proble men van het oogenblik, het vraagstuk der schadeloosstelling werd zooveel mogelijk op den achter grond gehouden. De oogen zijn nu ten volle open gegaan voor de werkelijkheid van deze kwestie. Niemand wenschte zich nog door onvervuldbare beloften te binden. Men zal zien dat zal ieder Fransch politicus moeten doen wat er nog uit te halen is. Maar het i's tot allen doorgedrongen hoe onvruchtbaar de oorlog was als erflater. Er bestaan voor het Fransche volk nu drin gender vraagstukken dan die van het onverkwik kelijk verleden. Daarop heeft het zich bij deze ver kiezing georiënteerd. Het was ongeduldig gewor den tegenover het oude en alles wat daarmede samenhing. Tardieu, de ijverige, de ondernemende, de brillante heeft het ondervonden. Was hij niet vrijwel tot alles bereid wat het Fransche volk voor ?zijn nieuwe oriëntatie naar buiten kon. verlangen? Was hij werkelijk nog rechtscher in zijn internatio naal beleid, in zijn liquidatie van de nalatenschap van den oorlog dan de burgerlijke politici die zich links-radicaal noemen? Deed hij nog voor Briand onder? Tardieu kon zich in de oogen van den kiezer niet losmaken van het verleden, dat ieder nu ver werpt; daarom heeft de kiezer hem nu verworpen. Nieuwe mannen wenscht hij, al kan hij niet om schrijven wat van die nieuwe mannen moet worden verwacht. De Fransche kiezer keert den oorlog den rug toe, zoo goed hij dat kan. Geheel losgerukt van het verleden, zooals de Engelschman en de Italiaan, heeft hij zich nog niet. Maar hij gaat op den weg dien hij gekozen heeft met groote stevigheid zijn gang. Men schrijft hem zenuwachtigheid toe, ge voeligheid voor emoties. Hij heeft die niet getoond. De eerste verkiezingsdag was juist n week na de verkiezingen voor den Pruisischen landdag, die meer nog dan de verkiezingen Yoor het presiden schap de macht van Hitler in het licht hebben ge steld. Was er iets ter wereld om den Franschen kiezer schichtig te maken, hem terug te drijven naar het angstige, defensieve nationalisme, dan moest het de samenstelling zijn van den nieuwen Pruisischen landdag. Men heeft echter niet kunnen constateeren, dat de gebeurtenissen in Pruisen nu nog grooten indruk hebben gemaakt op het Fran sche kiezersvolk. De opschuiving naar links op dien eersten stemmingsdag verwacht, bleef niet beneden verwachting. Dan vindt twee dagen voor de herstemming de aanslag plaats op den president. Dit was een daad die bij uitstek geschikt was om de kiezers in paniek naar rechts te laten vluchten. Men zegge niet: Het was een fascist die de daad heeft begaan, dus moest de reactie links ten goede komen". Dit zou een theoretische, buiten de werkelijkheid staande redeneering zijn. Een moordaanslag op een staats hoofd is een revolutionaire daad, en brengt den in paniek geraakten burgerman tot vluchten daar heen, waar hij meent dat de grootste afkeer van iedere opstandigheid bestaat. Men is in beide kam pen, links en rechts, blijkbaar niet gerust geweest op de reactie. Rechts en vooral ook in het regeeringskamp, heeft men getracht den kiezer te over tuigen dat de moord door een communist, op aan stoken der bolsjewiki gepleegd was. Heel stellig op dit punt, voor zij nog van iets wisten, waren de bladen van Léon Daudet en Coty. Zoo kon er wel licht geluk uit het ongeluk worden gepuurd, heb ben zij wel gemeend. Als men het geval-Gorgoelof voldoende op den keper heeft bekeken, zal men wellicht ontdekken dat men er iedere Russische groep, welke men maar wil, mee compromitteeren kan. Gorgoelof is een gek, een avontuurlijk gemoed volmaakt duizelig geraakt door den golfslag der ballingschap, die hem voortdreef; onsociaal reeds van nature zooals zoo tallooze Russen, maar in de ballingschap van den laatsten wortel in het leven los geraakt, uit begeerte naar bestaansmiddelen en uit fantasti sche verdwazing voor iedere wilde politieke fan tasie zonder veel oordeel des onSerscheids toegan kelijk, wit" in het extreme, green, zooals hij het zelf wil noemen, tot hij het hyperroode raakt mis schien. Hoevele van zijn soort zou men nu op den zelfkant der Hitleriaansche en communistische bewegingen in Duitschland kunnen vinden, met dit verschil dan nog dat deze lieden in ieder geval Inhoud: 1. Dr. M. van Blankenstein, Fransche verkiezingen. 2. Dr. H.Colijn over Indië's nood serie intervieuws door H. K. L. Bezemer, 3. L. J. Jordaan, Fransche verkiezingen. 4. Melis Stoke, De laatste aansluiting, teekeningen door Harmsen van Beek. 5. Spreekzaal ? B. van Vlijmen, Regeering en ge meente. 6. Nico Rost, Nieuwe Duitsche boeken. 7. Dr. jac. P.Thijsse, Vogelzang R. v. d. StempelSanders, Italiaansche schrijvers. 9. Paul Bromberg, Toegepaste kunst. M. K-, Tee kenen der Tijden. 10?II L. J. Jordaan, Na-synchroniseeren van films. 12. Albert Heiman, Heerlijk gisteren. 13. A. Plasschaert en A. E. v. d. Tol, Schilderkunst. 15. C. A. Klaasse, Gif of medicijn? 17. H. J. Peppink, De Micheline. 18. C. van Wessem, Muziek. 19. Uit het Kladschrift van Jantje. Alida Zevenboom, Croquante croquetjes. 20. Letterraadsel. Charivaria. A. E. v. d.T., Boekbespreking. Omslag: Spelproblemen, Viooltjes Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGER5 Let op den naam f den tot het uiterste ontredderenden, de moreel en sociaal bedwelmenden invloed van de ballingschap niet hebben ondergaan? Hoe men zich ook beijverd heeft om zooveel mogelijk voordeel te halen uit de misdaad van den Rus of om zooveel mogelijk het nadeel van zich af te wenden, op den uitslag van de verkiezingen schijnt dit weinig of geen invloed te hebben gehad. De dingen zijn geloopen zooals men met redelijk heid op grond van den uitslag der eerste stemming mocht verwachten. Geen vlucht voor het fascisme naar de socialisten. Want hun winsten zij n beschei den, als men rekening houdt met het voordeel dat het kieskartel met de radicalen voor hun positie moest opleveren. Ook geen vlucht naar de groepen van het rechtsche centrum, die het eerst daarvoor in aanmerking kwamen en die het meest hebben geleden. Plet groote voordeel verkregen, zooals op grond van de gegevens van l Mei rekenkundig waarschijnlijk was, de radicalen van Herriot. De Fransche kiezer gaat in zeer vasten koers op het oogenblik zijn weg. Hij wil zonder onstui migheid, met zoo weinig mogelijk risico zoover mogelijk weg komen van den oorlog, een zoo vast mogelijk punt bereiken voor zijn bestaan, te mid den van de oeconomische onzekerheden van de jongste periode. Zoozeer zijn wil en aandacht daarop geconcentreerd, dat hevig schokkende din gen vlak bij hem, hem daarvan niet kunnen af leiden. Vervolg op pag. 5