EREN VAN FILMS een Deugd werd L. J. JORDAAN i en pauzes nauwkeurig -noorden opgemeten en expressie vervielen automatisch. In plaats van afhankelijk te zijn van echo's, luidruchtige came ra's en nerveuse acteurs, kon m^n aan de ver zorging van den klank op zijn gemak alle aandacht en zorg besteden. De spelers behoefden zich niet meer benauwd te maken of zij in het vuur van hun actie wel duidelijk genoeg spraken. De man, die " een moord had begaan, behoefde niet meer: ,,O, God wat heb ik gedaan!" te roepen, alsof hij een vertrouwelijke mededeeling tot een hardhoorende richtte. Actie en beeldwisseling herkregen hun oude, onstuimige vaart nu zij van de tyrannie der microfoon bevrijd waren. Muziek en gesproken woord bekwamen op hun beurt een intensiteit en geacheveerdheid, als zelfs het volmaaktste tooneel niet kan opbrengen. Toen men eenmaal den spoorslag dezer nieuwe, grandioze ontdekking voelde, werd aan de ver volmaking der techniek van het na-synchroniseeren m?t koortsachtige voortvarendheid ge arbeid. Van de primitieve en gevaarlijke methode, om als waarschijnlijk bij ,,Tm Westen" nog het geval was de ,,synchroon-sprekers" eenvoudig te laten invallen en hun clausen zeggen, terwijl de stomme film op het doek geprojecteerd werd, zag men al spoedig af. Het te laat of te vroeg inzetten vergissingen in den tekst en de bovenmenschelijke slagvaardigheid en concentratie van de spre kers gevergd, maakten het geval te riskant. De merkwaardige vlucht, welke de klankfilm dank zij het na-synchroniseeren kon nemen, achtte men terecht een bijzondere inspanning waard en zoo werd deze techniek een bron van essentieele en geconcentreerde studie, waarvan de brave bios coopbezoeker met zijn goed-spelende" acteurs niet het flauwste vermoeden had. Men construeerde verschillende machines bedacht velerlei systemen, waardoor het mogelijk werd, dat de sprekers en zangers zoo rustig en aandachtig den bijbehoorenden klank konden leveren, alsof zij achter den reciteer-lessenaar of op het concertpodium stonden. Met speciaal vervaardigde apparaten, werden de beeldstrooken van scènes en clausen nauwkeurig opgemeten en een tekst, subs. muziek, voorgeschreven, die precies in de verschillende fragmenten paste. Op een schijf, of cylinder of loopenden band. die synchroon met den beeldprojector ingeschakeld was, werden pauzes en teksten nauwkeurig uit gemeten en geregistreerd. Wanneer een claus laat ons zeggen: (i0 beeldjes na het begin der acte inzette en (volgens de lippenbewegingen der gefilmde spelers) b.v. 580 beeldjes duurde, dan zag de spreker op zijn dooie gemak de schijf draaien van 900 naar 930?40?50 beeldjes tot hij precies op tijd kon invallen. Ook de duur van zijn tekst tijdsverdeeling accenten. . . . alles kon hij al sprekende, rustig van de schijt' aflezen en derhalve zich volledig concentreeren op volmaakte dictie en expressie. Wat dit allemaal te beteekenen had, kan men gemakkelijk nagaan. De toevoeging van het geluid werd op deze wijze een kunst op zichzelf, die in de volmaaktste haimonie met het beeld kon groeien en tevens aan de hoogste spreekkunstige, declamatorische of muzikale eischen beantwoorden. Men kon een speler, die een prachtig photogeniek uiterlijk, doch onvoldoende stemmiddelen bezat uitrusten als een soort bermensch met het fraaiste orgaan. . . . van een ander. Men kon dank zij Het rustige en weloverwogen ,.mixen" in de studio een gesprek volgen temidden van een heidensch spektakel. Men kon de nuances van absolute stilte tot donderend geraas toepassen als de registers van een groot natuur-orgel. En ja men kon, waar de zaak eigenlijk om begonnen was, ook de film in een andere taal transporieeren ! Ook dit onderdeel der synchroniseer-techniek werd tegelijk een kunst en een kunde op zichzelf. Hier vielen ontzaglijke moeilijkheden te over winnen en het leek een dolzinnige onderneming een zoodanige vertaling na te synchroniseeren, die en in beteekenis n in rhytme n in lengte en in analogie met de mondbewegingen der filmspelers bij het beeld paste. Binnen de zorgvuldig uit gemeten lengte der volzinnen en clausen, moest naar een vertaling gezocht worden, die aan al deze eischen beantwoordde een quaestie, niet alleen van linguïstische, doch ook zeer zeker van stylistische begaving. Wat daaim3de bereikt werd, toonde de alleimerkwaardigste demonstratie, welke Director Gerst na zijn lezing met eenige ..vertaalde" fragmenten liet zien. Achtereenvolgens zagen wij een Am^rikaansche ,.gag" zeer moeilijk wegens de talrijke bij geluiden van vallen, gooien enz. ! in het .... Hongaarsch een acte uit Zwei Herzen im De acteur Peter Lorre, hoofdrolspeler van de Duitst Af", zegt voor de dirigeerschijf ook de Engelsche ver Dreiviertel Takt" in het. . . . Poolsch Die Raub der Mona Lisa" in het Italiaarisch. Daarna kon de controle scherper worden door de verge lijking van twee bekende talen: ..Dirigible" in het Duitsch. Die lustigen Weiber von Wien" in het Fransch en ten slotte Lang's vermaarde ..M" in het Engelse!). Welnu wie het niet wist, zou geen oogeriblik op het idee komjn dat het film beeld andere woorden sprak, dan de luidspreker deed liooren. -Niemand zou vermoeden, dat de Admiraal in den dialoog met zijn vlieger-officier in Dirigible" niet zegt: ,.Ks war' ja fabelhaft !" doch: ,.lt would be marvelous !" Maar vooral in M", waaruit de moeilijkste passage: de beide vergaderingen dei' politie-autoriteiten en der boeven was gekozen, bleek de vertaling van een absolute en verbluffende correctheid. Aldus werd door deze kennismaking met het merkwaardige na-synchroniseerproces. een tipje opgelicht van den hinderlijken sluier, die het wezen der klankfümtechniek en klankfümkunst als een averechtsche mantel der liefde, bedekt. Aldus ook waren wij in staat te zien, hoe uit den nood der technische onvolmaaktheid de deugd eener artistieke expansie geboren werd, waarvan wij de begrenzing nog op geen stukken na kunnen vermoeden. Mona Lisa" krijgt een stem! Italiaansche zang bij de vertaling" van Bolvary's Raub der Mona Lisa"