«O. 2867 De Groene Amsterdammer van 14 Mei 1932 15 Gif of medicijn? Hotel DUIN EN DAAL" - Bloemendaal Rustige ligging modern comfort. Speciale arrangementen voor langer verblijf door C. A. Klaasse Pondenkoerw. De toekomst voorspellen is altijd een speculatief bedrijf, maar op het oogenblik is het, althans op economisch terrein, al bijzonder moeilijk. Wanneer men alleen te maken heeft met waarneembare feitenen de consequenties daaruit, dan kan men de prognose tenminste baseeren op meetbare fac toren. Zelfs onder zulke omstandigheden kan men aan forecasts" niet bijster veel waarde toeken nen, omdat behalve de tien factoren die men kent er altijd twintig zijn die men niet ziet, en die twin tig kunnen den invloed van de wel bekende omstan digheden compenseeren of zelfs in het tegendeel doen verkeeren. Met een fifty-fifty kans op de werkelijkheid moet de econr mische waarzegger al heel tevreden zijn. Maar op het oogenblik is het al een bar ondankbaar werk, e mdat men er rekening mee moet houden, dat de op een zeker nu mant bestaande cmstandigheden geen kans zullen krij gen zichzelf uittewerken", wijl op eenigerlei wijze, hetzij door overheidsingrijpen of anderszins, doelbewuste invloeden aan het werk worden gezet t m den noi malen gang van zaken te weerstreven. Aan alle kanten worden maatregelen genomen om het vrije spel van economische krachten een ,,vrij spel" dat overigens het raderwerk aardig heeft doen vastloopen te weren, en de economi sche ontwikkeling in een richting te drijven die men om een of andere reden meer wenschelijk acht dan het natuurlijke verloop. Toen ik kort geleden de positie van de Amerikaansche valuta besprak, kwam ik tot de conclusie dat objectief beschouwd en alleen het oog gericht op de thans heerschende verhoudingen er geen reden tot ongerustheid is, maar dat het desondanks alleiminstuitgesloten moet worden geacht, dat de dollar capriolen gaat maken, eenvoudig t mdat mis schien de ^msrikanen deze wenschelijk zouden achten. Wanneer k mand vo'maakt gezond is, be hoeft er niet de minste vrees voor zijn leven te bestaan, maar wanneer diezelfde kerngezonde mensch een flinke dosis veronal gelieft te verorbe ren dan is er plotseling wél levensgevaar. De cijfers van handels- en betalingsbalansen zijn bekend, die van de schuldenbalans ten deele ook, maar of tenslotte de Yankees den gouden dollar zullen gaan besnoeien, of dtn eagle eagle zullen laten is niet te voorzien. Dat hangt van allerlei factoren af, van den power of speech van de verdedigers, van de politieke hartstochten die pio en contra zullen op wekken, en last not least van het verdere verloop van de economische crisis, omdat het daarvan weer mede zal afhangen of de mentaliteit rijp zal worden voor dergelijke noodsprongen in het duister. Dat geld,t niet alleen voor de situatie van de Amerikaansche valuta, ook voor tal van andere toestanden en verschijnselen. De crisistoestand is langzamerhand zoo ernstig geworden, dat geen enkele regeering zich meer verantwoord acht het laissez-faire-principete handhaven; overal wordt er zwaar gedokterd, en ook voor ingrijpen op m metair gebied rijzen alleiwege plannen. De ,,easymoney-policy" is een drankje dat bijna overal den patiënt wordt toegediend, al moet toegegeven worden, dat lang niet overal de lage geldrente doel bewust geforceerd wordt teneinde op die manier de conjunctuur te st imileeren. In de meeste landen behoort de lage rente eerder tot de sjmptcmen POLROGER&Cf LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER-GERLINGS HAARLEM van de kwaal dan tot de medicijnen. Toch koestert men hier en daar wel degelijk aspiraties (-m het monetaire apparaat in dienst van een economische herstel politiek te bezigen, [n elenlaatsten tijd wordt die strex ming vooral in Engeland duidelijker. Dat juist daar dit streven op don voorgrond treedt is heel begrijpelijk; het loslaten van den gouden stan daard heeft immers de heiligheid van een ^neu traal" geldsysteem in de oogen van de meesten aangetast ofschoon men ook zou kunnen stellen dat pas dat verbreken van den band met het goud de neutraliteit van het geld heeft doen ontstaan zoodat men zich gerechtigd acht met dat geld wezen te gaan manipuleeren. Anderzijds wordt de opvatting'verdedigd, dat, nu de regulatie van het geldstelsel door het goud is vervallen, daarvoor iets anders, een andere ,.management" in de plaats moet treden, en die manage policy wil men dan in dienst stellen, van de depressiebestrijding. Daar bij komt dat ik wees daarop reeds geruimen tijd geleden heel veel Engelschen dtn val van het pond sterling niet ongaarne hebben gezien, dat zij dezen zelfs beschouwden als een middel voor het land om eenigszins uit de soep te raken, en zoowel de voor de buitenlandsche als voor de binnenlandsche markt werkende industrieën aan verruimingvan hun afzet resp. verhooging van hun winstmarge te helpen. Die verwachtingen zijn tot nu toe eenigs zins teleurgesteld, en nu begint hier en daar de meening veld te winnen, dat men het proces van prijsstijging ten bate van de industrie maar wat te hulp moet kernen. Die meening vindt men zeer uitvoerig en nadruk kelijke vertolkt in een j.l. Dinsdag door Sir R. Home in het Lagerhuis gehouden betoog. >Sir Home staat hierin niet alleen, ook de Kconomist heeft suggesties in die richting gedaan, terwijl ook het laatste Review van de Midland Bank een bal letje daarover opgooit. In het kort komt de rede neering hierop neer: wij hebben nu het goud los gelaten, en de pondenkoers is stevig gedaald, maar de taak van de regeering eindigt niet bij het los laten van het gele metaal, zij begint daar pas recht, want het geldt nu een reguleering van den geldsom loop te vinden zonder behulp van den vroegeren régulateur: het goud. Onder verwijzing naar het bekende Macmillan Report komt dan Horne tot de conclusie dat er maar een juiste weg is n.l.: ,.to so manage the currency as to keep prices stable at a leve! which woulel enahle producers to produce at a reasonable profit". Geen gemakkelijke opgaaf ! Maar Horne maakt het de regeering ge makkelijk om uit te visschen wat nu wel zulk een prijsniveau is: hij stelt voor om de prijzen van het jaar 192!) als basis te aanvaarden, en het herstel van dat niveau na te streven, toen immers kon het bedrijfsleven zich verheugen in een ,.tolerahle comfort". De gedachtengang is dus deze: de daling van het pond heeft een prachtige gelegenheid geschapen om in Engeland het prijsniveau op te schroeven. de heele misère ligt in de lage prijzen, dus: zorg dat door aanvullende maatregelen, speciaal rentepolitiek de gedaalde pondenkoers zijn uitwerking op de prijzen spoediger krijgt, opdat de industrie weer haar winstmarge herkrijgt. Dit plan is in zooverre van principieele heteekenis, dat er de duidelijke wensch uit spreekt om alles geheel aan te passen aan de daling van het pond sterling, en dus een geheel of gedeeltelijke herstel van den sterlingkoers beslist te weren. Het is wel typisch dat meer en meer dat standpunt in Enge land veld wint wij willen hier even in het midden laten of herstel van de oude pariteit wel mogelijk zou zijn dat velen, die destijds niet onmiddellijk den val van het pond hebben toegejuicht als een geneesmiddel, langzamerhand daaraan wel genees krachtige werking zijn gaan toekennen, en dus dien voorsprong boven de gouden-standaard-landen niet meer willen prijsgeven. Hoewel de Chancelor of the Kxchequer in zijn mededeelingen nog niet overmatig duidelijk is geweest, moet men daaruit toch afleiden, dat ook de regeering geen terugkeer naar het ..volle pond" meer wenscht. Nu is het alleen de vraag of het streven naar prijsstijging wel past in deze theorie. Wanneer kan Engeland's export prof iteeren ? Wanneer bij ge lijkblijvend prijsniveau in het binnenland verkoopen aan het buitenland meer ponden opleveren. Stijgen de inheemsche prijzen evenredig met de daling van het pond dan verdwijnt de voorsprong weer. Nu is het waarschijnlijk niet de opzet van de voorstanders van prijsaanpassing om ook het loon niveau omhoog te werken, zoodat, zoover deloonfactor betreft, de voorsprong behouden zou blijven. En bij die praemissie is het natuurlijk begrijpelijk dat msn ook de voor de inheemsche markt werken de industrie wil laten mseprofiteeren door de prij zen op de eigen markt wat omhoog te werken. Alleen vraagt min zich a.f hoe men zich zulk een prijsstijging denkt, zonder dat ook de loonen nei ging tot stijgen vertoonen. Bovendien moet een belangrijk punt niet uit het oog worden verloren: volgens de meening van velen, o.a. van Keynes, was geruimen tijd al het pond voorbestemd cm te kelderen, e mdat het Engelsche prijsniveau in ver houding tot het wereldprijspeil aar merkelijk te hoog was. Indien die suppositie juist is dan gaat het niet op e m na de daling van het pond een aan passing, van het binnenlandse!]e prijsniveau te verlangen, want dan heeft zich het pond aan de prijzen aangepast, en is er voor achternaloopen van de prijzen achter het pond geen ruimte meer ! Door dtn te hoogen levensstandaard lag de Engel sche exportindustrie op de werelcmarkt achter, de daling van het pond heeft daarin verbetering gebracht, mits dan ook de Engelsche inheemsche prijzen, die weer kostprijs voor de exportindustrie zijn, niet te veel stijgen. Een zekere stijging is natuurlijk niet te vei mijden, ( mdat immers stapel artikelen in gedeprecieerde ponden uitgedrukt moeten stijgen, en in alle producten wel iets van die artikelen met wereldmarkt en dus wereldprijs verwerkt is. Maar wil men de correctie die de pondenval schiep ik zeg met opzet correctie en niet voorsprong, omdat er veeleer sprake was van inhalen van achterstand niet weer teniet doen dan moet men niet een volledige aanpassing van het prijsniveau nastreven. Want men heeft een groote kans dat elke stijging die men weet te beweiken weer een even groote verdere depreciatie van het pond met zich brengt. Als werkelijk deze suggesties verwezenlijkt wor den dan zou dat voor den pondenkoers niet veel goeds beteekenen; want de inflatie die niet de uit voering gepaard moet gaan zou in het geval- Kngelanel niet het karakter dragen van een aanpassing van circulatie en prijzen aan het met dtn huldigen pondenkoers overeenstemmend niveau, doch veel eer de kiem voor een voortgezette daling vormen, omdat er bijna niets in te halen viel. Intusschen blijft er een stevige kans bestaan, dat er van het heele plan niets komt. omdat het middel waarmee men het doel denkt te bereiken: lage geldrente wel heel weinig effectief za! blijken. Daarvan hebben we nu genoeg ervaring ! Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER & Co. DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM VERZENDING VAN TENTOONSTELLINGS GOEDEREN