'?4! DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van A. C. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: G. F. v. Dam Keizersgracht 3S5, Amsterdam C. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2868 Zaterdag 21 Mei 1932 De loon- en salariskorting door 'Wethouder Mr. G. C. J. D. Kropman Aangenomen! De Kortingswet-de Geer beteekent voor Amster dam mér en aanzienlijk veel meer dan 4 pCt. korting op de loonen en salarissen van het gemeente-personeel. Zij wekt vragen en vraag stukken op, welker beantwoording en oplossing waarschijnlijk nog niet zullen tot stand gekomen zijn, als de korting, welke immers slechts drie jaren gelden zal, reeds lang tot het verleden behoort. Als algemeene vraag zou gesteld kunnen worden: waarom is de zetel der regeering niet gevestigd daar waar hij behoort, in de hoofdstad ? Want Den Haag ? het departementale Den Haag kent Amsterdam niet. Het behandelt Amsterdam als Dinxperloo, het geeft uitvoerings voorschriften voor Maatschappelijk Steun bijvoor beeld en ook voor de toepassing der Kortingswet, welke voor Dinxperloo redelijk geacht kunnen worden, doch voor Amsterdam bijkans onmogelijk ?zijn. En wat erger is: het kent Amsterdam alleen maar ambtelijk, het kent niets van den geest en de trots en de zelfstandigheid, ja het kent niet eens de . goedhartigheid van Amsterdam. Amsterdam is voor Den Haag een gemeente als iedere andere. Het zou goed zijn als Den Haag naar Amsterdam kwam. Een andere vraag is: hoe moeten wij de wetten lezen ? De wet betreffende de f inancieele verhouding tusschen het Rijk en de gemeenten (wet van 15 Juli 1929) ontnam aan de gemeenten een groot ?deel van haar eigen belastingbevoegdheid, zij kregen er voor in de plaats een aandeel uit het gemeentefonds. Dit aandeel zou telkens voor vijf jaren vastgesteld worden. Binnen dien tijd zou dat aandeel vaststaan. Burgemeester de Vlugt heeït hieraan in de Eerste Kamer herinnerd: de vraag was gesteld, hoe het met de voorgestelde regeling zou gaan, onder meer in tijden van economische inzinking en de Regeering antwoordde prompt: geen nood, de gemeenten zullen niet minder uit het fonds krijgen, daar immers het bedrag per inwoner aan het begin van elke vijf jarige periode voor haar wordt vastgesteld." Niettemin verschijnt twee jaren later de kortingswet (wet van 27 October 1931), waarvan het eerste lid van het eerste artikel bepaalt, dat de uit keering uit het gemeentefonds te doen, voor iedere gemeente verlaagd zal worden met 3 pCt. van het in 1931 door de gemeente uitgekeerde loonbedrag. De uitkeering uit het gemeentefonds aan Amster dam bedroeg ongeveer 18 millioen, het loonbedrag ongeveer 53 millioen, op de uitkeering zou der halve ongeveer ?1.600.000 per jaar gekort worden, twee jaren nadat verzekerd was, dat, wat er ook gebeuren zou, niet gekort zou worden. Hoe moeten wij de wetten lezen? Bij de behan deling van de Ambtenaren-wet-1929 (wet van 12 December 1929) diende mr. dr. G. van den Bergh het Amsterdamsche raadslid een amendement in op art. 126, strekkende om de repressieve controle (van Gedeputeerde Staten) op den inhoud der (gemeentelijke loon-) regelingen te schrappen. De heer van den Bergh vreesde nl dat die controle zou kunnen uitgeoefend worden om bestaande regelingen te verslechteren. Geen nood, antwoordde de minister, dat kan men van iedere controle zeggen, doch dit mag geen uitgangs punt zijn. Men moet ervan uitgaan, dat de con trole strekt tot het doel, waar toe ze wordt ge ordend. Men mag niet aannemen, dat detournement de pouvoir" zal plaats vinden." Twee en een half jaar later echter leest de voorzitter van den Amsterdamschen Raad een brief van de regeering voor, waarin het voornemen wordt te kennen gegeven om de aandacht van Gedepu teerden van Noord-Holland te vestigen op art. 126 der Ambtenarenwet, teneinde de loonkorting te bereiken, indien de Raad haar niet zou willen .... De crisis is leerrijk. In Amsterdam bestaat het Instituut van Geor ganiseerd Overleg. In grove lijnen geteekend is de structuur aldus: vertegenwoordigers van de werklieden-organisaties komen bijeen met ver tegenwoordigers van het gemeentebestuur in een Centrale Commissie voor Werkliedenzaken. De groep vertegenwoordigers van de werkliedenorganisaties brengt n stem uit, welke bepaald wordt door die vertegenwoordigers bij onderlinge stem ming ; de groep, welke hetgemeentebestuur vertegen woordigt, brengt evenzoo n stem uit, welke bepaald wordt door het college van B. en W. Regelingen omtrent de rechtspositie en de arbeidsvoorwaar den vormen het object van dit Instituut. Is er overeenstemming tusschen beide groepen, dan heeft daardoor een voorstel rechtskracht, is er geen overeenstemming en een van beide groepen meent, dat de bestaande rechtstoestand ten deze voorshands niet ongewijzigd kan worden gelaten, dan kan de Raad de regeling naar zijn goedvinden vaststellen. Bovendien kan een regeling, door een Centrale Commissie vastgesteld, indien de uitvoering hiervan een uitgave uit de gemeentekas noodig maakt, niet in werking treden, tenzij de hiervoor benoodigde gelden beschikbaar zijn op de begrooting of alsnog door den Raad beschikbaar worden gesteld. En eindelijk kan de Raad de door een Cantrale Commissie vastgestelde regeling ..te allen tijde schorsen of vernietigen, voor zooveel zij naar zijn oordeel strijden met de wet, een ver ordening of het gemeentebelang." Een dergelijke structuur geldt ook voor de ambtenaren en, gedeeltelijk, voor de politie. De bedoeling was, de organisaties als medebelanghebbenden recht streeks te doen deelnemen aan de vaststelling van de arbeidsvoorwaarden harer leden", de mede zeggenschapsgedachte dus. Doch deze mede zeggenschapsgedachte stelt in crisistijd hooge eischen aan de vertegenwoordigers der organisaties, die uitteraard rekening moeten houden met het gemeentebelang en.... met het belang harer leden. In tal van gevallen kwam men niet meer in de Centrale Commissie tot overeen stemming, herhaaldelijk moest de Raad de regeling geven, en wat de loonen betreft, hier heeft het Instituut zeker niet bevredigend gewerkt: in 1924 werd met de werklieden overeenstemming bereikt over verlaging van het inkomen, met de ambtenaren echter niet: de Raad besliste daarna overeenkomstig het besluit van de Centrale Commissie voor Werkliedenzaken. In 1929 ge beurde het omgekeerde: met de ambtenaren en de politie werd overeenstemming bereikt over verhooging van het inkomen, met de werklieden niet, wederom werd de Raad in de zaak gemengd: ook toen besliste de Raad overeenkomstig de besluiten van ambtenaren en politie. Dit jaar echter werd de medezeggenschaps gedachte wel zér in het nauw gebracht ! De ambte naren en de politie aanvaarden in het Georgani seerd Overleg de korting, bedoeld in de kortingswet-de Geer. De werklieden verwerpen de korting. De Raad wordt in de zaak gemengd, doch doet nu anders dan in de jaren 1924 en 1929, hij legt de korting niet op aan de werklieden en in gevolge de bepaling, dat de Raad te allen tijde de besluiten der Centrale Commissie kan vernietigen in het gemeentebelang vernietigt de Raad de besluiten van Ambtenaren en Politie tot aanViooltjes Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGERS Let op den naam f vaarding der korting, uit overweging, dat als de eene groep (werklieden) niet gekort wordt, ook de andere groepen (ambtenaren en politie) niet gekort behooren te worden. Doch dit laatste raads besluit wordt door de Kroon vernietigd, het wordt dus geacht niet te hebben bestaan: derhalve gaat de korting toch door voor ambtenaren en politie. Wat de werklieden betreft, de Baad had de voordracht tot korting op hun loonen verworpen, hier kon dus de Kroon niets vernietigen, zoodat de korting op de loonen, krachtens de ver werping van de voordracht, niet doorging ! Doch nu ontstond wederom de ongelijkheid. Met het oog hierop heeft de regeering dan ook het wapen van art. 126 Ambtenarenwet, waardoor Gedepu teerde Staten de korting kan opleggen, in uitzicht gesteld. De nieuwe behmdeling van deze kwestie in den Raad. m?t den bekenden uitsla;* op Donder dag jl?was het gevolg. Het ontstane nadeel is niet gering. Zelfs al zal de regeering nu de Raad de korting oplegt niet art. 126 Ambtenaarswet toepassen, dat zij dit artikel wilde hanteeren is uiterst bedenkelijk voor de autonomie der gemeenten. Vaststaat reeds nu, dat de regeering van meening is, dat zij locale toonregelingen kan verslechteren, hoewel art. 170 Gemeentewet nog altijd luidt: de Raad regelt de bezoldiging van alle plaatselijke ambte naren en bedienden. Vaststaat verder en wij betreuren dit dat de politiek zich dit keer al zér bijzonder gemengd heeft in regelingen, welke men juist door het Georganiseerd Overleg buiten de politiek heeft willen houden. Wij vreezen, dat het lang zal duren, voordat toonregelingen weer in de rustige sfeer van het Georganiseerd Overleg zullen behandeld kunnen worden. Voor de ontwik keling van de medezeggenschapsgedachte is het gebeurde fnuikend. Wat de politieke kant van de quaestie betreft, men zal begrijpen, dat wij ons daarover eenigszins gereserveerd kunnen uitlaten. Over de houding van het Neutrale Blok aller middenstanders is weinig meer te zeggen: de ver achting daarover was vrijwel algemeen; het was een staaltje van politieke" politiek van allerbedenkelijkst karakter. De houding der S. D. A. P. wekte zacht gezegd bevreemding. Economi sche argumenten tegen de korting zijn niet aan gevoerd, wel juridische argumenten, welke ons inziens niet zeer steekhoudend waren. Daarnaast geeft het gebeurde nog andere lessen en wel van staatsrechtelijke» aard.Hoewel de Kroon in het vernietigingsbesluit een captatio benevolentiae" maakte voor het Georganiseerd Overleg te Amsterdam, zijn wij van meening, dat déjuri dische constitutie van dit Instituut meer dan rijp is voor een herziening. Als deze te eenigen tijd tot stand mocht komen zou er althans nog iets goeds ontstaan uit deze allesbehalve verkwikkelijke historie.