v' irr:'jf^'- ?"? - "'"" .4-.. .?-? De laatste dertig jaar heeft Amsterdam zich belangrijk uitgebreid. Toen in 1902 de brug over den Amstel bij de Ceintuurbaan gebouwd werd, was daar ter plaatse ongeveer de grens der bebouwing. We waren reeds vroeger in de gelegenheid om in de Groene" tegenover elkaar te stellen: Am sterdam van 1902 en Amsterdam van 1932. Het is misschien goed zich te realiseeren, hoe Amster dam er toen uitzag. De Ceintuurbaan vormde de laatste ringbaan op dezelfde wijze als de Amstellaan dit thans doet. De n uit een oogpunt van bewoonbaarheid n uit een oogpunt van stedebouw weinig aantrekkelijke Pijp" was zoo juist gereed gekomen. Alle buurten die we thans kennen als: Indische buurt, Zuid achter de Ceintuurbaan en achter de van Baerlestraat, West, de geheele bebouwing aan de overzijde van het IJ en het grootste deel van de Transvaalbuurt ontbraken geheel, de koeien liepen nog rustig te grazen op de plaatsen waar thans duizenden Amsterdammers hun woonplaats vinden. Door den bouw van de Pijp" was de Ceintuur baanbrug noodzakelijk geworden, alhoewel de ring baan, waavin deze brug paste, eigenlijk dood liep op den spoorweg naar het Weesperpoort-stp,tion. Ik weet niet of de Ceintuurb?j?jnbrug met de zelfde groote feestelijkheden in gebruik is genomen als men thans van plan is met de brug bij de Noor ?mmsf a, w m ? Berlagebrug en omgeving] Wolkenkrabber. Architect J. F. Staal der Amstellaan te doen, '*~ maar het wil me voorko men, dat men toen deze brug -jjrr /^;/>tï''s";-'Sffifg?: meer als een noodzakelijk -^-~~"" * kwaad heeft beschouwd, dan -* wel als een manifestatie van het kunnen en kennen der Nederlandsche archi tecten. Er heeft voor mij altijd iets sympathieks gezeten in deze eerste brug van Berlage, iets vp;n niet opgemerkt te willen worden, terwijl alle zucht naar monumenten"-bouwerij er vreemd aan was. Afgezien van de ietwat ver warde constructie der vp^ste oversppjnning, n.l. een gemetselde boog onder de voetpaden en een balkendek onder den rijweg (mogelijk was dit ook het gevolg van een niet volledige samenwerking tusschen de betrokken diensten en den architect Ber lage) is deze brug van een simpelheid die gunstig afsteekt bij de vele bruggen die later en vooral de laatste jaren te Amsterdam gebouwd werden. Het was een Berlagebrug", in al zijn eenvoud getui gend van een zoeken en bereiken van een waar achtige bouwkunst, waarvoor wij Berlage heden ten dage nog dankbaar zijn. Sindsdien is echter veel veranderd en alhoewel wij nog niet dtn inhoud kennen van de redevoerin gen welke uitgesproken zullen worden bij de ope ning vp,n de Berlp,gebrug bij de Noorder-Amstellaan, wij zijn er van overtuigd, dat daarin gewag zal worden gemaakt van den roem der Nederland sche, en nog meer speciaal vp,n de; Amsterdamsche archi tectuur, die tot ver over de grenzen verbreid is. Amsterdam heeft iets om trotsch op te zijn. Liggen daar niet thans e\ deze wijken als een bewijs van de bekwaam heid van de Nederlandsche architecten ? En is letterlijk en figuurlijk het hoogtepunt niet bereikt in het torenhuis aan het Daniël Willinkplein, terwijl thans de opening van de Berlagebrug feitelijk de kroon op het werk is? Ja, is dat eigenlijk wel zoo? Gaat veel van de bewonde ring niet uit naar de quantiteit in plaats van naar de qualiteit ? Waarom heeft men eigenlijk dat torenhuis aan het Daniël Willinkplein gebouwd ? Wat is de reden dat men er toe overging bij speciaal besluit vpjn den gemeenteraad dezen bouw, die eigenlijk in strijd WPJS niet de bouwverordening (deze Ip^at toch slechts als maximum 4 woningen boven elkaar toe) mogelijk te maken? Was er een niet te stuiten stroom va,n aanvragen voor woningen op een 10e, lle of 12e verdieping? WTaren er bouwmpjatschappijen die vochten om het voorrecht een d.g. toren huis te mogen bouwen, zoodat de (Gemeenteraad tenslotte besloot aan deze wenschen tegemoet te komen en dezen bouw mogelijk te maken? Geenszins ! De wensch kwam van geheel andew zijde. Het besluit werd gemotiveerd met over wegingen van aesthetischen" aard. Het stads beeld vroeg daar ter plaatse een accent". Me< de gewone" middelen konden de architecten blijkbaar hun doel niet meer bereiken, dus werd omgezien naar ongewone". En waarom zouden wij het dan niet eens probeeren met een ..toren huisje", dat is weer eens wat anders en misschien verveelt het niet zoo gauw en bovendien is hel modern"? Le Corbusier publiceerde reeds jaren geleder zijn plannen voor een torenhuizenstad" te Parijs en waarom zouden wij het in Holland ook niet eens zij het op bescheidener schaal, probeeren? Aldus zou men zich, zij het zeer primitief voor gesteld, de overwegingen kunnen denken welke hel gemeenterapjdslid deden besluiten zijn goedkeuring aan het voorstel te hechten. Brug over den Amstel tegenove\ Niets is echter gevaarlijker, het is n.l. een groott begripsverwarring een torenhuis naar het plan L< Corbusier te vergelijken met het bouwsel op hel Daniël Willinkplein. De torenhuizen van Le Corbusier zijn het rexultaai van de eischen welke Le Corbusier in theoru voorloopig nog aan een woonwijk stelde; hij ginj, daarbij uit van het wonen en het Verkeer, daarir tevens betrekkend de behoefte aan groen in dt stad, speelterrein, sportterrein enz. Deze toren huizen groeiden dan ook tot een systematisch* woonwijk, waar men liet mee eens kan zijn of niet