maar waarin in elk geval alles zijn eigen plaats heeft. Het torenhuis naar ontwerp van architect J. P. Staal gebouwd aan het Daniël Willinkplein, is echter doel" geweest en zoodra de architectuur doel" wordt inplaats van resultaat", is het mis. Het is dan ook niet te verwonderen dat het aesthetisch monument naast zijn kwaliteiten als accent weinig andere functies vervullen kan. Van de 24 woningen welke er in gehuisvest zijn liggen er 12 op het Noorden, zoodat er ondanks het vrije uitzicht, weinig zon te verwachten is. Alle eischen welke men thans aan een moderne woon wijk kan en moet stellen zijn hier met de voeten getreden. Men had een verkeerd uitgangspunt, zoo fout zelfs dat men middel" met doel" ging verwarren. * * * Het ontwerp voor het torenhuis zelf? Och, eigenlijk heeft het weinig zin dit te bespreken, het is zoo volledig van den zelfden geest doortrokCeintuurbaan. Architect Berlage ken dat we haast zouden moeten zeggen: het past goed in de omgeving. Er is op dezelfde wijze gespeeld met de materialen als dit in den stedebouw met de huizen geschiedde. Geheel willekeurig is dan eens een deel af gepleisterd, dan weer een deel metsel werk, terwijl van de eigenlijke bouwconstructie (een béton-skelet) niets meer is terug te vinden. Zoo staat dan dit torenhuis als een manifestatie van schortjesarchitectuur"; ten opzichte van de al of niet bewoonbaarheid van een wijk in een systematische torenhuis bebouwing, zegt het ons echter niets. Dan zou men de zaak heel anders ~ " **" l moeten aanvatten en minder de schoone schijn" moeten nastreven. De opvatting is echter volledig Amsterdamsch en ondanks, of misschien juist daar door, de S. D. A. P.-leiders Veel in de melk te brokkelen hadden, is een woonwijk ontstaan die alleen uiterlijk verschilt van de Pijp", essentieel is eigenlijk zoo bar veel niet veranderd. * * * En thans werd weer Berlage geroepen om een brug over den Amstel te ontwerpen. Berlage, die eens te Amsterdam door het bouwen van de beurs zijn loopbaan als modern architect begon, naar het scheen de Hollandsche architectuur voor goed zuiverend van alles wat valsche schijn was. Eerlijkheid in constructie en waarachtigheid bij materiaalgebruik waren de eerste eischen die Berlage zichzelf en anderen stelde. En er is eigen lijk iets tragisch in dat deze zelfde Berlage thans in een stadswijk waar oneerlijkheid in constructie en onwaarachtigheid bij materiaalgebruik schering en inslag zijn, een brug moet bouwen die hierin een van de belangrijkste momenten moet vormen. Deze brug dan, welke wel definitief Berlage brug" zal blijven heeten, werd hem opgedragen door het Gemeentebestuur als huldeblijk bij zijn 70sten verjaardag, thans weder geruimen tijd geleden, maar dergelijke plannen nemen veel tijd voor voorbereiding in beslag. ^> In volledige samenwerking met Publieke Werken, afdeeling bruggen, onder leiding van den heer Ir. Biemond. kwam dit werk tot stand. In tegenstelling met de brug bij de Ceintuurbaan koos men hier een enkele bascule brug. Dit is volkomen logisch bij den huidigen stand der tech niek. Was deze constructie in 1902 misschien nog bezwaar lijk uit te voeren, thans bestaat tegen een klap van 24 M. breed en 12 M. lang geen enkel bezwaar meer. De brug bestaat uit 4 vaste deelen en de bascule. Voor de bascule heeft men een grooten kelder noodig ter berging van de tegenwichten die aan de zijde van Amstellaan geplaatst is. De vaste gedeelten zijn van ijzeren balken-constructie waarop een houten wegdek. Ten slotte nog een verblijf voor de beide brug wachters en het geval is gereed en indien Berlage nog dezelfde was van 1902. dan had hij met deze elementen een brug gebouwd zonder er andere aan toe te voegen. Hij heeft echter gemeend het anders te moeten doen. Het verblijf van de brug wachters groeide uit tot een toren die in zijn monu mentaliteit onwaarschijnlijk aandoet. Men krijgt den indruk dat deze toren het centrale punt van de brug is vanwaar alles bediend wordt. Wanneer de brugwachter de brug echter wil openen dan moet hij zijn toren verlaten, want de schakelkast bevindt zich op den anderen peiler, omdat bij geopenden toestand het uitzicht uit de toren slecht is. Berlage bouwde ook een monument inplaats van een brug, is hij misschien geïnfecteerd door de omgeving ? We twijfelen er niet aan of dit monument is Volkomen naar den smaak van de opdrachtgevers, ja, we kunnen ons zelfs niet vrij maken van de gedachte dat het begrip monument" een deel van de opdracht vormde. Amsterdamsch" is de oplossing. Van Berlage zou men het echter niet verwacht hebben. Tenslotte heeft Amsterdam precies gekregen wat het verdiende, een monument hetwelk tevens brug is. inplaats van een brug welke door de zuiverheid van constructie en opzet ook stand zou houden als de interesse voor monumenten voorbij is, en dat kan o zoo gauw gebeuren ! De nieuwe brug geopend