No. 2868 De Groene Amsterdammer van 21 Me! 1932 Wetenschappelijke Varia Heeft de golfstrootn de schuld? door Dr. P. van Olst Rust, kalmte, en zelfbeheersching keeren weer terug na het gebruik van Mijnhardt's Zenuwtabletten. Glazen Buisje 75 et. Bij Apolh. en Drogisten. B* BS Klimatische narighedrn Waaraan? Wel natuurlijk aan datgene wat ons het meeste ergert behalve de malaise, de Amsterdamsche tram en het zeuren over ontbrekende warme kadetjes, dus aan het.. . . voorjaar 1932. Het daarbij behoorend bijvoegelijk naamwoord durf ik in een fatsoenlijk blad niet te gebruiken; men wordt verzocht de stippeltjes zelf in te vullen. Het is inderdaad onaangenaam lang koud gebleven en dat is steeds veel hinderlijker dan wanneer het te lang regent. Het heeft heel lang geduurd eer het maximum van de dagtemperatuur boven 15°Cel sius steeg en met slechts een paar dagen verschil was dit voorjaar op dit gebied even laat als dat van 1017, dat nog langer koud bleef. Maar in 1917 was vanaf 7 Mei het voorjaar n onvolprezen ideaal, dat vermoedelijk extra lang in mijn geheu gen is blijven hangen daar ik het doorbracht tusschen de duizende nachtegalen van Bentveld, dat toen nog niet vervillaparkt was tot ongerepte natuur". Alles is nog later dan het vorig voorjaar en toen was de natuur toch ook reeds laat. Geen wonder dat het publiek zich ongerust maakte en dit alles in verband bracht met onrustbrengende geruchten, die reeds een tijd lang circuleeren over ingrijpende veranderingen in de cen trale warm-waterverwarming van Europa, d.w.z. in den Qoljsiroom. Om deze mogelijkheid te waardeeren mag men zich nog wel eens even voor oogen halen hoe deze golf stroom pok weer in elkaar zit. De passaat winden, N.O. boven" den aequator, Z.O. onder" den aequator, stuwen geregeld het oceaanwater naar het Oosten, waardoor van Afrika naar Z. Amerika een stroom ontstaat die door de tropische zonnestralen heeter en heeter gestookt wordt. Tegen de voorsteven" van Zuid-Amerika stuit de stroom en splitst zich in tweeën als een boeggolf. Het deel dat naar het Noorden gaat, ondergaat allerlei avonturen, vereenigt zich hier, splitst zich daar, stroomt langs, door en om de Antillen enz. om eindelijk door de Floridastraat, ten N. van Cuba, weer in den vollen oceaan terug te keeren om daar als eigenlijke golfstroom te beginnen. Het is geen kleinigheid wat daar de straat passeert. De snel heid bedraagt er 2 a 2.5 meter per seconde, de breedte van den stroom is ongeveer 93 kilometer, de diepte 200 meter, de temperatuur 30°Celsius. Er komen op deze wijze per seconde 24 millioen kubieke meter warm water in den Atlantischen Oceaan. En hoe warm ! Volg eens mijn voorbeeld, lezer, en doe in een drinkglas koud water, dat ge met warm voorzichtig aanvult, al roerend met een thermometer, tot het 30°is. Voel 't dan eens, drink er eens van, dan hebt ge een treffende indruk van hetgeen die warmte beteekent. De golfstroom buigt onder den invloed der Amerikaansche kust naar het Noorden en geleidelijk hoe langer hoe meer naar het Noordoosten. Uit bet Noorden komt langs de Amerikaansche kust de Labradorstroom, ijskoud poolwater. Dit dringt de golfstroom weg van het vasteland". Bovendien beïnvloedt het koude en minder zoute water uit het Noorden het warme en sterker gepekelde \\ater van den golfstroom, zoodat deze bij het verlaten der Nieuwe wereld al heeft ingeboet in zoutgehalte maar ook in warmte. De temperatuur ligt echter nog 4 a 5 graden boven het overige zeewater. De stuwkracht, die de stroom KUNSTZ AAL VAN LIER UOORLOOPEND TENTOONGESTELD ROKIN 19B AMST ERDAM BEZICHTIGING VRIJ KUNSTWERKEN VAN JONGE HOLLANDSCHE EN BUITENL. MEESTERS in beweging bracht, werkt hier natuurlijk niet meer, maar de inertie van de geweldige watermassa doet hetzelfde als bij een freewheelende fietser, en houdt haar in beweging, geholpen door de overheerschende zuidwestelijke winden in het NoordAtlantische oceaangebied. De golfstroom blijft dus in beweging over den oceaan hoewel de snelheid van ruim 18 km. per etmaal bij de Amerikaansche kust afneemt tot de helft als de golfstroom W.-Europa bereikt. Onderdehand is de stroom ver breed, verdiept, afgekoeld, vergeleken met den aanvang bij Straat Florida. Benoorden Engeland is de diepte 400 meter geworden, tusschen Spanje en Ierland zelfs 1800 meter. De temperatuur is nog slechts 2 a 3 graden boven die van het overige zeewater. De stroom heeft zich waaiersgewijs uit gebreid en beslaat een ontzaglijk oppervlak. Eindelijk stroomt zij langs Scandinaviëomhoog om te vergaan (in de:i Werkelijken zin des woord) in de koude Poolstroomen, die zoutarmer, dus lichter zijn, zoodat het zoutrijker, zwaardere golfstroomwater eronder wegzakt, zooals Nansen on derzocht en beschreven heeft. Vóór dezen onder gang heeft de golfstroom echter zooveel warmte aan de lucht afgestaan, die over ons heenwaait, dat het klimaat van W. en N. Europa, bij al onze klachten erover, toch zoo is dat wij er leven kunnen niet alleen, maar dat men in Europa aardbeien kan eten op dezelfde breedte waar men in Amerika g-aen sneeuwballen kan gooien omdat er wel sneeuw is maar alleen bevroren stuifsneeuw. De golfstroom heeft, zooals men weet, W. en N. Europa tot op hooge breedte bewoonbaar gemaakt en zóó herbergzaam dat de Europeesche kultuuront- ? wikkeling mogelijk is geweest, nu daargelaten of dit als een voordeel of een nadeel moet op gevat worden. Als bij komstig ding produ ceert de golfstroom langs zijn noordweste lijke grenzen geduchte mistbanken, terwijl er stormcentra ontstaan kunnen, die niet voor de poes zijn. Dit geheele reusachtige complex, dat wij kortweg golf stroom" noemen, is het produkt van een groot aantal factoren zooals wij zagen, van overheerschende winden, van kustvormen, van naburige en hinderende andere stroomen, de tails van een geheele wjereMhuishouding'. Men begrijpt dat dit niet in een vloek en een zucht te veranderen is ! On getwijfeld is de golf stroom aan allerlei schommelingen van zijn eigenschappen onder hevig, zooals Nansen reeds kon aantoonen voor het hulpelooze einde van den stroom bij Spitsbergen en de Barendszee. Ondermeer is de temperatuur van het g.olfstroomwater niet in opeenvolgende jaren even hoog, het geen niet te verbazen valt als men, nagaat^ hoeveel factoren op den' golfstroom inwerken. Er is echter tot nu toe geen reden om aan te nemen dat deze temperatuwrvariaties gelijkgericht zijn, waarmee ik bedoel dat zij dus niet geregeld blijven dalen, maar op en neer schommelen zoo als zooveel verschijnselen in en op de aarde. Aan den anderen kant is niet bepaald uitge sloten dat de golfstroom op den duur veranderen zou, want hij is ook eenmaal geleidelijk ontstaan doordat een daling van den zeebodem de golf stroom in staat stelde W. Europa en dus ook ons te bereiken. Zoo zou een bodemheffing hem weer de pas kunnen afsnijden en het N. Atlantische zeebodemgebied is niet vrij van vulkanische werkin gen, die den bodem meer of min belangrijk kunnen wijzigen. Maar dat de koudere voorjaren en zomers der laatste jaren het gevolg zouden zijn van een ver legging van den golfstroom is onwaarschijnlijk, als men nogmaals in het oog vat den omvang van het golfstroomverschijnsel. Evenmin als een kanon noodig is om een mug te dooden, is het verleggen van den golfstroom noodig om onze klimatische narigheden te verklaren. Men meene niet dat er voor tien, twintig, dertig jaren geen onaangename voorjaren en zomers waren. Het eenige is: we hebben ze weer vergeten en iedere meteoroloog zal kunnen aantoonen dat de toestand niet zoo verschrikkelijk abnormaal is. Wat niet wegneemt dat ik er meer dan genoeg van hal, en bij de correctie van de drukproef van dit artikel bijzonder van de waimte genoot! En U? Verbetering. In het vorig aitikel over de wetenschappslijke rangorde is onderaan de eerste kolom weggevallen: Frankrijk. . . . 8", anders komt het totaal bedrag niet op 84 prijzen. P. v. O. Laat tandaanslag niet Uw glimlach bederven* Verwijder den tandaanslag en maak Uw tanden blinkend wit. DE werking van Pepsodent is tweeër lei: Het verwijdert den tandaan slag en polijst het glazuur, daarom gaan de tanden er zoo mooi uitzien. Tandaanslag is een kleverig laagje op Uw tanden en bevat bacteriën, die bederf veroorzaken en in voortdurend contact met het glazuur zijn. Het is noodzakelijk voor Uw gezondheid dezen aanslag te verwijderen. Of Uw tanden blinkend wit zijn hangt geheel af van de tandpasta, die U gebruikt. Pepsodent verwijdert den aanslag en polijst de tanden totdat ze blinkend wit zijn. Koopt nog heden een tube Pepsodent, het is absoluut onschadelijk. De nieuwe hedendaagsche Amerikaansche Tandpasta.