LU BITSCH $sfilm: Ik heb een Paramount f DOOR L J. JORDAAN r haar venster bespied Want The man I killed" werd in spijt van het sentimenteele, onge loofwaardige slot en enkele andere minder geslaagde plekken?een sterke, indrukwekkende en over het geheel genomen, overtuigende film. Daar is al dadelijk de inzet, in zijn sereenen hoon aan niemand minder dan Pudowkin herinnerend: Dank- en bededag in een kathedraal de banken bezet met hooge mili tairen daarboven het machtige kerkgewelf, het klassieke steenen gebed" terzijde, in rijkversierde nissen, crucifixen en beelden van Maria en de Heiligen. Plechtig zingt door de aandachtige stilte de stem _ van den onzichtbaren priester: This is a day of Peace " en de camera glijdt in argelooze onbevangen heid langs de banken en toont ons de sabels der knielenden. This is a day of Happiness and Brotherhood!" gaat de stem voort en de camera schijnt devoot en ernstig mee te luisteren en slechts bij toeval haar blik gericht te houden op de heup van een der aandachtige hoorders en op den grooten dienstrevolver, die daar prijkt. Zoo hooren wij in enkele zinnen, den kern van het danksermoen, waarop het beeld het onwillekeurige commentaar levert met een bijtende satyre, als wij in lang niet aanschouwden. Dan volgt een plechtig Amen!" het militaire auditorium verheft zich ontroerd van zijn zetels en verlaat gesticht en gesterkt het bedehuis. Achter blijft, in een plotselinge ontzieldheid, het dorre hopelooze perspectief der leege banken... . alleen in de verte sche mert iets wits: een noodsignaal op deze effen zee van harde, blinkende rechtlijnigheid. Wat is het? Onhoor baar stuurt de camera er heen het blijkt een paar gevouwen handen te zijn, in smeekende radeloosheid saamgeklemd. Steeds dichter nadert de camera een hoofd duikt achter de handen op een bleek, wanhopig masker. .. . Paul Benard, de man die een mensch doodde! Deze introductie is als filmisch exposéeenvoudig meesterlijk ! In enkele minuten en met enkele sym bolen, die even treffend als sober zijn, wordt de algemeene these ont wikkeld en het bijzondere geval inge leid. Men moet lang zoeken naar een dramatischen opzet, die zoo rechtstreeks, trefzeker en met zulke eenvoudige middelen op het doel afgaat. Deze voortreffelijk gecomponeerde Auf takt" dit logisch en geïnspireerd geconstrueerde geheel van woord, beeld en symbool is wel het treffend staal van een uitdrukkingsvorm, die zijn eigen weg gaat en aan eigen wetten gehoorzaamt.... van de jonge klankf ilmkunst! Reeds onmiddellijk daarop toont Lubitsch het element, dat verderop in de film een zoo groote rol zal spelen: Woord en Beeld. "This is a day of Peace' de klankfilm-dialoog. De priester ont dekt den jongen man, vraagt hem uit en verneemt de wilde obsessie, die zijn geest vergiftigt: Ik heb een mensch gedood !" Inderdaad dit is wel iets anders, dan de tooneelsamenspraak! Dit is ook een andere tekst, dan die van het tooneeldrama: bondiger, soberder, zwaarder van ongezegde beduidenis. De heele film door blijkt Lubitsch deze intuïtie voor het klankfilmvvoord te behouden. De prachtige scène der eerste ontmoe ting van Paul Eenard en den vader van den verslagene, Dokter H lderlin, vormt in dien zin wel een der hoogtepunten. Maar daar is verder het tafereel aan Hölderlin's stamtafel, wanneer de dokter terwille van de genegen heid, welke hij voor den jongen Renard, den Franschen spion", heeft opgevat met den nek wordt aan gezien. Zijn hartstochtelijke peroratie tegen den voortkankerenden volkenhaat wordt ondersteund door een jongen man, in een anderen hoek van het lokaal gezeten. Deze jonge man staat op, om hem de hand te drukken. . . . hij blijkt op krukken te gaan: een oorlogsinvalide ! Dit is inderdaad een vondst", waarbij hetfilmbeeld. ontroerend en volmaakt bevestigt wat het gesproken woord slechts vermocht aan te duiden. Daar is verder de samenspraak tusschen de twee moeders bij de graven van hun zoons, waar Lubitsch' humor zich van een anderen kant laat 'f zien. En tusschen dit alles door effecten, als het bezoek van den vader aan de kamer van den doode een gewaagd-sentimenteel experiment, dat echter in de duistere stilte van het vertrek met het obsedeerende tikken van de klok, tot grooten soberen ernst wordt. Zoo trekt The man I killed" aan ons voorbij gedragen door voor treffelijke sujetten, waarbij vooral Lionel Barrymore als Dokter Hölderlin de aandacht trekt, naast den zeer goeden Paul Renard van Philipps Holmes. Een breed opgezet werk, indrukwekkend van bewust, harmo nisch kunnen sterk van ontroering. Een werk, waarbij het mij een voor recht is, lyrisch en pathetisch en sen timenteel en de hemel weet wat te kunnen zijn. Omdat het mij een ver heugenis was en omdat twee belang rijke elementen der filmkunst er elkaar in terugvonden: Ernst en Lubitsch ! i Werkfoto. Wapenstüstandsdag te Parijs. Men lette op de soldaten links, hardloopend om zich weer bij de achtersten te kunnen aansluiten