De Groene Amsterdammer van 28 Mei 1932 De Sowjet'Unie in Azi door Dr. J. Romein N«. 286» [f » ' il 'f I. Dwalingen Louis Fischer, de. Amerikaansche journalist van waarlijk grooten stijl, een der beste, zoo niet de beste kenner in zijn land van dat onmetelijk studieveld dat de Sowjet-Unie heet, somt in de Düitsche periodiek Das Tagebuch" van 30 April '32, zeven-ea-tachtig populaire dwalingen" op, die in de rest der wereld over Sowjet-aangelegenheden sinds jaar en dag de ronde doen. Drie daarvan zouden in de reeks opstellen, die we aan het vraagstuk van den invloed der SowjetUnie op de volken van Aziëhopen te wijden, zóó herhaaldelijk ter sprake moeten komen, dat we meenen er goed aan te doen, ze hier bij wijze van axioma's voorloopig voorop te stellen. Er zal gelegenheid te over zijn, ze in den loop van ons onderzoek op hun waarheidsgehalte te toetsen. Hier zij er daarom slechts van gezegd, dat ze ook -ons, in de algemeene formuleeriug althans die .Fischer er aan gegeven heeft, zóó kennelijk als dwalingen" voorkomen, dat de lezer, desgewenscht, dit n de volgende artikelen ook als een bestrijding van deze drie dwalingen" mag be schouwen. De eerste dwaling No. 50 in Fischer's reeks luidt dat de Sowjetregeering en de Derde Inter nationale dezelfde politiek voeren". Zij is inderdaad leer algemeen en heeft reeds herhaaldelijk tot conflicten geleid, met name met Engeland. Nog «eer onlangs 1) heeft Sir John Svmon, de tegen woordige Engelsche minister van Buitenlandsche Zaken, deze dwaling opnieuw begaan naar aan leiding van het feit dat hij door Russen onderteekende en gepubliceerde artikelen onder oogen had gehad, waarin tot gewapenden opstand tegen het Engelsche gezag in Indiëwordt aangespoord." Of eigenlijk hij heeft ze niet begaan maar wenscht ze'te begaan. Hij wenscht" geen onderscheid te maken, moet hij gezegd hebben, tusschen de Russische regeering en de Derde Internationale, en het is duidelijk, dat noch de wetenschap noch de waarheid aan Sir John kunnen voorschrijven, wat hij al of niet mag wenschen. Aangezien zijn wwensch" er hem echter toegebracht heeft de Engelsche gezant te Moskou opdracht te geven, de Russische regeering te verwittigen, dat Engeland deze soort artikelen als inbreuk beschouwt op de gesloten. overeenkomst, waarbij Rusland óp zich genomen heeft geen communistische ? propaganda fee maken in binnenlandsche Engelsche aangelegen heden", komt het toch overeen JÉ^It, alsoïhij de dwaling wel begaan had. Zij blijft er niettemin een dwaling om, die, afgezien van opzettelijk de ?aak anders wenschen" voor te stellen dan zij is, hierin haar oorsprong vindt, dat zoowel de buiten landsche politiek van de Sowjet-Vnie als die der Komintern" anti-imperiajistisch is, hetgeen in Aziëo.a. zeggen wil' anti-Britsch". Over wat Sir John in werkelijkheid wenscht, hebben we twee veronderstellingen: óf de Sowjet-regeering pressen om de propaganda der Derde Internationale in Indiëstop te zetten, dat wil zeggen: het onder scheid, dat er tusschen beide in werkelijkheid wél bestaat, uitwisschen, of, wat oogenschijnlijk verder af ligt, maar, gezien de geschiedenis van het soortgelijke ultimatum" van Mei '23, waarschijn lijker moet heeten, de Sowjet-regeering hierdoor te bewegen, wat meer bestellingen in Engeland en wat muider in Duitschland en Amerika te plaatsen. Het is bekend, dat door de beperking van den invoer in Engeland in het algemeen, de handelsbalans over de afgeloopen maand er wel is ?waar mooi uitzag, maar dat daardoor tevens het werkloosheidscijfer weer een aanzienlijke stijging heeft te zien gegeven, hetgeen den ijveraars voor een nog drastischer tarief-politiek bijster onge legen komt. ' Vindt men de eerste veronderstelling wat te naïf en de tweede wat te listig voor een braaf jurist als Sir John, dan blijft nog altijd deze zeker heid, dat een beschuldiging van communistische propaganda door de Sowjet-regeering in Indi een goede verontschuldiging Hjkt -te bieden voor de terreur, waarmee de Engelsche rege'ering in dat land haat tanend gezag tracht te handhaven; «en terreur, die er zeker niet minder op geworden is, sinds Brailsford er, einde van het vorige jaar, zijn onthullingen over deed 2). Waarmee we maar willen zeggen, dat we gelooven, dat het Sir John in den grond van de zaak met zijn wensch" geen ernst is en dat hijzelf niet voor 100% overtuigd is, dat zijn dwaling" de waarheid is. Hetgeen, in zekeren zin, voor hem pleit. De tweede dwaling No. 86 van de reeks is dat alle revolutionnaire opstanden, die in de meest verspreide gebieden der wereld plaats vinden, door Sowjet-agenten georganiseerd zijn." Ook hierin is men in Engeland het verst gegaan, want zijn meest klassieke formuleering he'eft deze theorie" in het Engelsche Lagerhuis gekregen, waar een van de sprekers of het een minister was, weet ik niet meer,, maar hij verdiende het in elk geval te zijn zich tot de geestigheid verstout heeft, dat als Qandhi maar een zak had, je ook daarin wel de roebels zou hooren rammelen". Verbonden met de eerste dwaling, komt de heele voorstelling dus hierop neer, dat de Sowjet-regee ring, met de Derde Internationale als instrument, over heel de wereld opstanden tracht te ver wekken en dat is dan nog de gunstigste lezing, want in den regel worden er sluipmoorden edgl. bij inbegrepen zie de pogingen van de Pransche autoriteiten, om van den ongelukkigen krank zinnige, die zijn blinden haat tegen zijn mislukte leven op den president der Fransche Republiek trachtte te luchten, cotite que coüte, een Sowjetagent te maken. Het is met deze heele voorstelling niet anders dan eeuwen geleden met het Turkengevaar", later met het Jezuïtisme, de vrijmetselarij, het panslavisme, de Joodsche wereldbond", het gele gevaar" edgl. het zijn allen waanbegrippen, waarmee de makers van de publieke opinie zich over de eigen mislukkingen trachten heen te helpen door de goe-gemeente diets te maken, dat het gevaar van buiten-af dreigt. In dit bijzondere geval: de sociale onrust, die ten gevolge van de crisis de heele kapitalistische en koloniale wereld doortrilt, te verklaren door de stokerijen van een land, dat zich buiten die wereld en daarmee buiten de crisis geplaatst heeft. Voorzoover er zelfs in deze groteske verwringing van de werke lijkheid ook een korrel waarheid schuilt, is het deze, dat het bestaan alleen reeds van de SowjetUnie op de ontvankelijke volken van Aziëeen indruk maakt, die wij in West-Europa, waar ieder zijn wijsheidje allang klaar heeft, ons nauwelijks kunnen voorstellen. De derde dwaling" -?No. 78 van de reeks is deze dat de buitenlandsche politiek van de Sowjet-Unie, als een product der geographie, niet van de tsaristische buitenlandsche politiek te onderscheiden valt." Zij is, ziet men, van geheel anderen aard dan de beide vorige. Men kan zoo anti-sowjetsch zijn als men wil, maar nooit alle drie dwalingen tegelijk aanhangen. Ook in sfeer zijn zij geheel verschillend. Terwijl de eerste twee naar sommige verkiezingsmeetings en naar de provinciale pers ruiken, ruikt deze naar de studeerkamer. Zij is een onrijpe vrucht van een groene tak van wetenschap, die terecht op zichzelf verband tusschen geschiedenis en aardrijkskunde meent te bespeuren, maar zelfs aan het formuleeren van haar probleemstellingen niet toe is. Ondanks het wetenschappelijk tintje is ook zij een dwaling, naar wij meenen en, als men 't ons vraagt, zelfs de ergste van de drie, want zij is niet slechts als de andere twee een schromelijke en daardoor foutieve overdrijving van bepaalde kernen van juistheid, maar de rechtstreeksche omkeering daarvan. De buitenlandsche politiek van het tsarisme was en was zelfs in hooge mate imperialistisch; die van de Sowjet-Unie is het niet en kan het zelfs niet zijn, omdat de SowjetUnie niet imperialistisch is. Een van de wortels immers van het imperialisme in zijn economisch aspect is het streven naar uitbreiding van grondgebied, omdat hoe grooter ZANDVOORT: HOTEL D'ORANGE en HOTEL DRIEHUIZEN" WIJK AAN ZEE: BADHOTELen ZEE-DEPENDANCE. Tot 15 Juli zeer verminderd tarief en bevolkter een economisch gebied is, des te geringer ook de productiekosten zijn, des te sterkerde specialiseering in de bedrijven, des te grooteide mogelijkheid van elkaar aanvullende productietakken en des te geringer de transportkosten door aanvoer van buiten". 1). Dit alles doet de winst stijgen en zoo stoot dewinstdrang eerst de waren buiten de nationale" grenzen, om vervolgens die grenzen zelf uit te zetten. Doch zoo waar als het is, dat al deze argumenten opgaan voor een kapitalistisch land, waar aan de vraag naar industrie-producten een grens gesteld is door de betalingskracht van de massa der be volking, zoo weinig gelden zij voor de SowjetUnie met haar socialistische productiewijze, waarhet opnemingsvermogen van de bevolking prin cipieel onbegrensd is, in elk geval, die grens, ondank» de ongekend snelle aanwas der productie, nog niet. is bereikt en voorloopig ook niet bereikt zal worden. En voor de andere factoren, die de staten opden weg naar het imperialisme drijven en ook het vroegere Rusland dreven, geldt, mutatis mutandis,. hetzelfde. Buitenlandsche afzetmarkten heeft de S.-U. alleen noodig in de industrieel verst ont wikkelde landen om er machines te kunnen koopen;: aan grondgebied voor grondstoffen heeft zij geen behoefte, want er is geen grondstof, die zij niet zelf heeft of maken kan en aan belegging voor haar kapitaal buiten haar eigen industrie behoeft. zij zelfs niet te denken. Daarom kan er, reeds zuiver economisch ge: sproken, van een Sowjet-imperialisme, in den zin_ waarin men dat woord gebruiken moet, wil het zin hebben, geen sprake zijn. Politiek is het even onmogelijk. Men heeft, zoo Sorel b.v. reeds, ook van deFransche Revolutie wel beweerd, dat haar buiten landsche politiek niet te onderscheiden was van die van het Frankrijk der Lodewijken. Evenzeer een conclusie, die door haar onverwachtheid treft, maar bij diepere bezinning volkomen onjuist blijkt. Elk heden is onverbrekelijk met zijn ver leden verbonden en geen revolutie kan zich ooit te ver vanhaar principieele grondslagen verwijderen op straffe van de krachten, die zij door haar ont staan gebonden heeft, weer te ontbinden en daar mee zichzelf op te heffen. En wanneer dat al bij de Fransche Revolutie, die haar 9e Thermidor en haar 18de Brumaire gekend heeft, onmogelijk is gebleken, hoeveel onmogelijker moet dat dan niet zijn bij de Russische, die door haar grootere be wustheid veel strakker de lijnen van haar begin is blijven volgen? Dit dan zijn de opmerkingen, die wij bij wijze van inleiding vooraf wilden doen gaan om alsachtergrond te dienen bij het onderwerp, dat wij behandelen wilden: de invloed van de SowjetUnie in Azië, een bijdrage tevens tot een der vele kanten van het koloniale vraagstuk en daarmee tot wat misschien wel het kernprobleem derhuidige internationale politiek is. 1) N. B. Ct. 12. V. '32. Ocht. C. 2) H. N. Brailsford Rebel India". 3) Aldus samengevat R. Hilferding Das: Finanekapital" S. 416, tweede dr. (1920) VglMarx Kapital", III l, S. 225 en 226. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER & Co. DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM INTERNATIONALE TRANSPORTEN