..f. De .Groene Amsterdammer van 18 Juni 1932 No. 2872 C" Sr e ? 'V -r )&?? W" t) & ir ^ji 1*5» i\* *; *r l Pransche boeken Twee groote romans Boekbespreking Jan van Nijlen il de Iiacretelle en Jules Bomains iGpoote romans, ik bedoel in omvang. w^nt wat hunne literaire grootheid. betreft, daarover kunnen wij nog niet oordeelen, aangezien slechts respec tievelijk n en twee deelen zijn ver schenen van de talrijke die ons wor pen voorgespiegeld. Deze twee romans Ója Les Haut-Ponts door J. de Laorótelle en 'Les Hommes de bonne volomédoor Jules Bomains. ?Of de recente verschijning van romans in tien of meer deelen te wijten is;aan een mode en of het succes van de uitgebreide werken van Bomain Bpllaad, Marcel Proüst en Boger Martii du Gard. eenige jonge auteurs heeft aangezet om hun voorbeeld te volgen, ijyjpb nae een vraag' zonder groot belang. Wanneer de mode het wil, dat men romans schrijft,ih tien of twintig deelen, zijn daartoe altijd schrijvers bereid. V aar daarom mag men nog niet be-w»ren, dat het een teeken is des tijds en "dat er een behoefte bestaat aan flinke en zware boekwerken. Men moet niét vergeten dat Manon Lescaut niets anders te dan een episode int een roman die oorspronkelijk in niet minder dan Zestien deelen verscheen. '. ' * * * j J. de Lacretelléis een jong auteur, die reeds eenige verdienstelijke romans publiceerde, o.a. de bekende SUbermann, roman eener jeugd, zooals het meerendeel der jonge f ransche er meeneri een te moeten schrijven als ge tuigenis van de verwarring tusschen geest en gevoel, waarvan haast elke nieuwe generatie blijk geeft. Nader hand publiceerde hij een meer objec tieven roman, La Bonifas, die een zeer persoonlijk accent had en tot dusver als zijn beste werk kan worden beschouwd. Sabine, het eerste deel van den grooten roman dien de Lacretelléhet voor nemen heeft te schrijven, verschilt, in «tjjl en opvatting, geheel van zijn vorige publicaties. Het is een naar alle regelen der kunst streng gebouwd ge schrift, waarin men niet veel terug vindt van wat de originaliteit was der vorige werken van dezen auteur. Het blijkt eenigszins op een roman, ge bouwd volgens de geijkte methode vte Paul Bóurget. Dit is op zichzelf geen bezwaar, maar het is wel typisch voor een jong auteur. Het heeft wel den schijn, zooals men uit het eerste deel kan opmaken, dat Les Haut-Ponts de geschiedenis is (Van een landgoed, om het bezit waarjvan heftig zal worden gestreden. Dit perste deel is een zeer leesbaar verhaal, logisch geconstrueerd en psycholo gisch zeer knap. Maar het is grijs en nist die eenige gave die aan minder goed geschreven werken een eigen aardig charme geeft: de overtuiging, jde hartstocht die alles levend maakt. Ik kan me best voorstellen, dat op dit teerste deel nog tal van andere zullen volgen, even knap en even lessbaar en flat het geheel een zeer goeden roman zal vormen, met veel meer hoedanig heden dan gebreken. Dit resultaat wordt tegenwoordig door vele jonge auteurs bereikt; nooit waren deze zoo vruchtbaar, zoo handig. Maar waar blijven de boeken die ons enthousiasmeeren of desnoods ergeren? Dat een boek van Jules Bomains, zelfs naar den vorm, een brave navol ging zou zijn van een of ander klassiek werk, hebben wij allerminst te vree zen. Van zijn optreden in de literatuur af had hij het noodig gevonden eene zoogenaamde school te stichten (dit was destijds zeer in de mode) om een gepasten vorm te geven aan zijne esthetische opvattingen, die hij nieuw achtte. Die school noemde hij het TJnanimisme. Hij bedoelde in zijn werk niet een of meer individuen ten tooneele te voeren, maar te suggereeren welke de geestelijke en sentimenteele reactie was van de massa op een bepaald geval en in bepaalde omstan digheden. Ter illustratie van die op vatting publiceerde hij een tooneelstuk L'Ennemi dans la ville en een roman Mort de quelqu'un, benevens eenige gedichten. Het idee was op zichzelf niet zoo dwaas en men kan gerust zeggen, dat Bomains heel goed voorzag vanwaar de wind ging komen. Ditmaal ,in Les Hommes de bonne volante, heeft Jules Bomains op een breeder plan zijn unanimistische theoriën toegepast, .althans voor zoover wij dit in de eerste deelen kunnen constateeren. In het eerste deel krijgen wij een serie tafereelen die ons in de atmosfeer moeten brengen^van het Parijs van 1908, in het begin van den. herfst. Eén hoofdstuk Vooral, getiteld Présentation de Paris a cinq heures du soir, is in zijn soort een buitenge woon fraai stuk. De auteur is hier werkelijk doorgedrongen tot het le vende hart der stad, niet op de Wijze van Balzac, die bij voorkeur anecdotisch is, noch zooals de naturalisten of de impressionnisten, die slechts een materieelen en tijdelijken indruk weer geven, maar met de intelligentie en het gevoel van een filosofeerend dich ter die met de mystiek van Pégny vertrouwd is. In het tweede deel, Le nrime de Quiette, treden de personages meer actief op en wordt de handeling dra matischer. Het gansche deel wordt beheerscht door de figuur van Quiette, die, psychologisch beschouwd, wel eene zeer kunstmatige creatie lijkt van des schrijvers paradoxale fantasie. Het is niet de eerste maal dat wij eene der gelijke figuur in de boeken van Bo mains ontmoetten. Hij heeft blijkbaar een voorliefde voor personages met een minimum gevoel en eenvoudige menschelijkheid en een maximum intelli gente redeneerzucht en ontledings vermogen. Maar slechts weinigen zijn zoo geslaagd als de vreemde figuur van Quiette. Men kan natuurlijk niet ver moeden wat in zijn geheel een werk zal beteekenen, waarvan slechts twee deelen verschenen zijn en dat er mis schien tien of vijftien zal beslaan. In elk geval zijn al de hoedanigheden en de gebreken van Jules Bomains, die beide groot zijn, in dezen roman dui delijker dan in eenig ander zijner ge schriften waar te nemen. Hij blijft altijd de buitengewoon intelligente auteur, die met alle literaire knepen is vertrouwd, maar die al te vaak van zijne liefde voor het paradoxale bru taal laat blijken. Als hij enkel schrijft met zijn hart, heeft zijn stijl een over tuigingskracht die onweerstaanbaar is. Er is dan ook kans dat als het werk zal voltooid zijn, waarlijk van een grooten roman mag worden ge sproken. Naareigen ontwerpen in onze werkplaatsen te Oosterbeek vervaardigd EUBELEN Fa F. SI N EMU S Leldschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 8.50 PRIMA COUPE Eigen Atelier DOOF? Hiervoor bestaat een frima hulpmiddel, DEACOUSTICON Vraagt ons gratis boekje Goed nieuws voor hen die doof zijn-" ACOUSTICON MIJ. NIEUWE PLEIN 84 A R IV HE M. Dinsdag a.s. verschijnt en is in eiken Boekhandel verkrijgbaar de brochure DE NEDERUNDSCH BELGISCHE BETREKKINGEN" door Prof. H. BURGER - Amsterdam Prijs f O.2O Tractaten, Tractaten! Van praten komt bepraten. Te licht wordt n man toevertrouwd, Wat gansch een volk berouwt. BEDDEGOED VEREISCHT ONDERHOUD Vakkundige reparatie geeft aanzienlijke besparing = KOLDEWEY & CORBIÈRE L^IOSCHESTRAAT 30 - TELEFOONNO. 37752 - AMSTERDAM ,\ ? | Geen tooverijen, doch i l de fijne groente- en: | kruiden-extracten, waari uit Maggi's Aroma be| staat, verbeteren ter-i | stond den smaak van [soepen, groenten, jus; j enz., wanneer deze niet; [ naar wensch zijn uitge[ vallen. HOTEL BEEKHUIZEN, Velp. Uniek gelegen te midden der Beekhuizerbosschen (NATIONAAL PARK) ruim 10.000 H.A. van ongekend natuurschoon, plantengroei en groote geologische waarde, waarborgt U een prettige vacantie. Prijzen geheel in overeenstemming met de heerschende drang tot bezuiniging. Fraai geïll. prospectus op aanvrage. VICTORIA-WATER Bij geregeld gebruik OBCRIANMXTCIM digestie bevorderend ^:" ,* ?