De Groene Amsterdammer van 25 Juni 1932 No. 287 De derde kruiser door Melis Stoke Tcekenlngen door Harmscn van Beek De heeren van de Tweede Kamer hebben zich weer warm gemaakt over den Derden kruiser, ?gelijk hun collegas van de Eerste Kamer het destijds ook deden over den Tweeden kruiser. Alles heeft zijn tijd en alles herhaalt zich. In vele geesten kon het denkbeeld van een fraai oorlogsschip zelfs niet gehuwd worden aan een gelegenheid tot werkverruiming. En dat nog wel ondanks het feit dat een kruiser die inderdaad heelemaal aan zijn bedoeling voldoet, in staat is de arbeidsmarkt te bevrijden van een aardig deel van het surplus dat er zich op samendringt. Hierover wilden we het echter niet hebben, want terecht hebben we liever honger en gebrek dan dat we een medemensen geweld aan doen om zijn boterham te veroveren. Neen, blijdere ge dachten zijn in ons gemoed. We zien in dien derden kruiser iets vroolijks, iets feestelijks, een schip waarop, nu ja zoo hier en daar, een kanon staat, omdat de Volkenbond ons nu eenmaal die ver plichting oplegt, maar dat overigens naast een gelegenheid tot werkverschaffing er ook een biedt tot ontspanning en vermaak. Wat we ons voorstellen is: een rendabele derde kruiser. Een kruiser die, zonder geheel ongevaarlijk te zijn, toch ook weer niet louter dreiging en ge weld vertegenwoordigt. Een vriendelijk, machtig schip waaraan ook de kleine man zijn genoegen heeft. ook voor den kleinen man Want we zouden nog verder willen gaan: Wanneer de kruiser gebouwd en geëxploiteerd wordt naar onze denkbeelden, die zich zeer goed vereenigen laten meten de eischen van de nautische en gevechte-deskundigen, dan zal ze bepaald kunnen VACANTIE TIJD LAAT UW PERZEN REPAREEREN VAKKUNDIG B l L L IJ K XNDER £ ZONEN voldoen aan lang gevoelde behoeften in de lagen der met weinig goederen en geld gezegenden in onze samenleving. Voor die menschen wil men een heele berg van gewapend beton bouwen bij Amsterdam, een berg die dertig meter hoog zal zijn en dus nog niet eens zuivere hooge berglucht kan leveren. Welnu, onze kruiser kan honderd procent zuivere zeelucht geven aan honderden en duizenden bleekneusjes. Kinderen die niet naar het strand kunnen zullen aan boord van onze kruiser volop kunnen genieten... . Maar hier laat ik mij door mijn enthousiasme vooruit voeren op den weg van het zakelijk betoog. De derde kruiser dan, die ik mij voorstel, zal in de eerste plaats het schip voor de kleine luyden zijn. . . . voor de menschen, die niet kunnen denken aan week-ends 'naar Schotland en Noor wegen van 80 tot 150 gulden. Deze excursies kunnen tevens dienstbaar zijn voor vlagvertoon. de drooglijnen der huisvrouwen Men heeft daarbij niet eens kostbare pavoiseering noodig. Als onze volkskruiser uitvaart zullen de drooglijnen der huisvrouwen en moeders een kleur rijker versiering vormen, tusschen radiomasten en schoorsteenen, dan welke combinatie van seinvlaggen ook. De luiers van het opkomende geslacht en de onderbroeken van het levende zullen den vreemdeling een denkbeeld geven van den omvang en de schoonheidszin onzer bevolking. Ook de flanken van het schip zullen het teeken dragen van een gezond en opgewekt volksleven. Gelijk het parkeerterrein te Scheveningen en de muren van tallooze openbare gebouwen zullen ze de in frissche kleuren gehouden reclame vertoonen voor cigaretten en waschmiddelen, boter en goedkoope confectie. Alleen reeds de opbrengst van die reclamevlakte zal de schatkist middelen doen toevloeien. En teneinde ook, naast de magazijnen voor voedingsmiddelen en goedkoope kleeding, de minder bloeiende instellingen, zooals bijvoorbeeld de Ned. Handel Maatschappij en de Amsterdamsche Bank, de gelegenheid te geven tot doeltreffende en desondanks goedkoope reclame, zou men die lichamen het deel van de scheeps romp dat zich onder water bevindt, voor adver tenties kunnen afstaan, welke dan, als liggende beneden het normale peil, tevens op welsprekender wijze de situatie dier bedrijven zullen uitdrukken dan de cijfers hunner kapitalen en reserves. Men denke zich hoe onze derde kruiser, aldus versierd met de linge sale onzer samenleving en beschilderd met de namen en aanbevelingen der instellingen die haar drijvende houden, de havens uit zal varen. D.e zegebeden en toejui chingen van honderden duizenden zullen haar van de havenhoofden vergezellen. En onder die kreten zullen er millioenen wellen uit kelen, die zich thans nog rauw schreeuwen tegen bewa pening en Buys de Beerenbroeck die, naar de modernste rijmwijze onze centen zoek" zou maken. De V.A.B.A. zou haar orkest meezenden aan boord, bij een dier onvergelijkelijke billijke volks uitstapjes en van onzen derden kruiser zouden ons uit volle zee de klanken van Piet Hein en de Internationale in de ooren klinken. Het scheepsvolk, blij verrast door zijn popula riteit, zou zich mengen onder de achterstallige 'Belastingbetalers op de dekken. Welke kniesoor zou zich nog stooten aan een kanon dat zoo hier en daar verraadt dat wij, in vollen vrede, bedacht zijn op agressie van derden.. . . ? Men zou de loopen dier machines versieren met dundoek en bloemen, en de bomvrije schuil plaatsen zouden weergalmen van het vroolijk spel der jeugd. Piet Hein en de Internationale Neen, bij dit beeld verdwijnt al het afschuw wekkende dat men rondom dit schip bij voorbaat heeft samengeweven. In plaats van een vernielend en geld opslokkend monster zou het een uitkomst voor de jongeren, een vreedzaam rustverblijf voor de ouderen beteekenen en bovenal een bron van inkomsten voor de schatkist die wij, hoe wars ook van geweld en agressie, toch allen tesamen te verdedigen heb ben. ... Boekbespreking Vertrapten, door P. H. Riiter Jr. Andries Blite. Amsterdam. L- Telkens als ik iets van Ritter onder oogen krijg en het niet weer los kan laten voor ik het heb uit gelezen, valt alle zin tot critiek van mij af. Dat i» een soort bekentenis van een onberedeneerde sympathie en bewondering, die den criticus eigenlijk doen falen in zijn taak: koel beredeneerd en wikkend en wegend een boek te beschouwen. Doch aan den anderen kant moge %at toch óók een bewijs zijn voor Ritter's meesterschap op het vlijmscherpe wapen, dat het volmaakte essay heet. Ziethier nu weer zulk een klein boek: niet de vaderlijke vergoelijking van het zelfkantbedrijf en evenmin de uitingen van het enfant terrible, dat, in hart en nieren spitsburger, mét de zielige hang naar bloedelooze romantiek die des spitsburger» is, nu eens den burger wil verbazen door zijn durf om wat slecht is goed te praten. Neen, deze honderd kleine bladzijden zijn hoe fijn verbeeld in een verbijsterend en ouderwetsch-volmaakt meesterschap over de taal ook veeleer een diepdoordringen tot het merg van wat gij en wij en ik, brave lieden van maatschappelijk nut, het kwaad" gelieven te noemen. Wat wij pas na onzen vierden borrel, doch dan slechts on-eleganfc durven naderen om er de desillusies onzer aange name bovenhuizen aan te vergeten, is voor Ritter de op zijn duimpje gekende doolhof, waar de suikerbroodhoofden dom en lichtelijk-idioofc omheen staan, nieuwsgierig en naakt en belachelijk, als wij niet zoo onsmakelijk waren. Zoo confronteert Ritter ons, dóór de glasheldere en scherpe lenzen zijner satyre, met den misdadiger, de lichtekooi en den dronkaard. Wij, die lief en lachend dóór de veelheid der dagen ons hoedje lichten en den rug krommen; die o, hoofdredac teur van een dagblad! langs de breekbare vitrines met plaatselijke reputaties balanceeren naar ons pensioen, voelen ons in onze slechtste en zuiverste oogenblikken vreugdig verwant met de vertrapten. Dat dit ons zoo nu en dan gezegd wordt is goed. Dat het ons op de meesterlijke wijze van Ritter wordt voorgehouden is een weldaadDe zware ballast onzer professioneele huichelarij wordt er een wijle mee van onze armzalige harten gelicht. E. ELIAS. Vreest geen Examen want er is een middel dat U k*lm houdt en waardoor Uw gerst helder blijft. Mijnhardt's Zenuwtabletten behoeden U voor zenuwachtigheid.Ze zijn verkriighaar in kokers van 75 et. bij Apoth. en Drogisten.