14 De Groene Amsterdammer van 30 Juli 1932 No. 2878 Onderwijs en koopkracht door Dr. Philip J. Idenburg Anicrüiaansrche Methoden De Noord-Amerikanen zijn echte zakenlui. Dat openbaart zich ook in de wijze, waarop zij geeste lijke en cultureele belangen trachten te behar tigen. Neem. het terrein van liet onderwijs. Evenals ons land leeft Amerika in een periode van crisis en gelijk ten onzent waart daar de geest der bezuiniging rond. En, alweer evenals hier, strekt hij daar zijn dreigende greep uit naar het volksonderwijs. Daartegen komt reactie van de vrienden der volksontwikkeling. l Hoe reageeren zij ? In Nederland lezen wij van protest-vergaderin gen. Waarschuwend wordt de vinger tegen de Kegeering opgeheven. Vergeet toch niet", zoo klinkt het dat hier hooge belangen op het spel staan. Gij zult door uw bezuinigingsmaatregelen raken aan groote cultureele waarden. Het gaat tenslotte om het bescliavingspeil van ons volk". Wie zal de waarheid, die hierin ligt, ontkennen? De Amerikaan werpt het over een anderen boeg. Zeker, hij zwijgt niet geheel over de ideëele beteekenis van een goede volksopvoeding. De hooge waarde van een deugdelijk onderwijssysteem voor de nationale volkskracht blijft hem niet verborgen. Maar het centrum, van zijn tegen-actie ligt toch elders. Zij richt zich in de eerste plaats tot de mannen van handel en nijverheid. \\anneej1 zij het onderwijs een warm hart toedragen, ligt daar in wellicht de beste besohei ming van zijn belangen. De Amerikaan preekt niet, hij rekent. ,,I'w zakenbelangen staan op 't spel". . l>et eens op, hoe het onderwijs de behoeften stimuleert en koopkracht opwekt!" * * * Een voorbeeld, uit vele, geeft het maandblad School Life. Het brengt een artikel van W. J. Cooper, een van de hooge Amerikaansche onderwijs-autoriteiten. Opmerkelijk is het. hoe in de Vereenigde Staten, de hoogere ambtenaren der onderwijsinspectie en administratie ware strijders zijn voor de hun toevertrouwde belangen. Zij stel len de kracht van hun gesproken en geschreven woord geheel in dienst daarvan. De hulp van het reclamebiljet, de radio en de film wordt daarbij niet versmaad. In het onderha.vige artikel is de gedachteiigang als volgt. Het onderwijs prikkelt de behoeften. Het wekt het verlangen om met vrienden en bekenden in betrekking te treden en geeft aldus het leven aan den postdienst. Het doet de wensch ontstaan naar inlichtingen omtrent andere deelen van het eigen land en de wereld, waarvoor dagbladen, tijdschrif ten en boeken noodig zijn. liet veroorzaakt de be geerte om persoonlijk deel te nemen aan zaken, gelegen buiten het eigen beperkte gebied. Hiervoor zijn eerst wegen, dan spoorwegen, eindelijk vliegmachines en luchtschepen vereischt. Ken eenigszins ontwikkeld mensch wil zijn vrijen tijd aange naam of nuttig besteden. Zoo ontstaat de vraag naar muziek en muziekinstrumenten, schouwbur gen, concerteer, veimakelijkheidsinstellingen en, in onze dagen, naar de radio. Misschien is het niet ieder aanstonds duidelijk, dat al deze behoeften een onmiddellijk gevolg zijn van het onderwijs. Heeft men dan echter wel rekening gehouden met de volgende feiten V Van de analphabeten deponeert slechts 5 ,^ geld op een bank en niet meer dan 10% van hen betaalt belasting, lowa. de staat met de minste analphabeten, heeft de meeste inwoners met een eigen boerderij. Louisiana, waar in 1020 de meeste analphabeten voorkwamen, beeft de minste fa.irueigenaars. Uit rapporten van deskundigen blijkt, dat er ook een groote scbaarschte aan moderne landbomvwerktuigen bestaat in de. streken met veel analphabeten. Voertuigen van allerlei soort ontbreken. Ja. zelfs melkkoeien en werk paard en worden daar weinig gevonden. Zulke gebieden zijn ook zeer slechte afnemers van verf, want zelfs de huizen zijn er niet geverfd. Juweelen en zilver waren zal men er slechts in geringe mate aantref fen. Ook hebben de analphabeten slechts bij uit zondering klokken. Als handelslieden zijn degenen, die lezen noch schrijven kunnen, weinig voorspoe dig. Het blijkt, dat de vier staten met het geringst gemiddeld bezit per hoofd analphabeten-cijfers hebben, welke die van andere staten ver overtref fen. Xiet slechts de zakenlieden ook de menschen van de pers moeten voor het onderwijs worden geïnteresseerd. Psychologisch is het daarom juist gezien, dat de schrijver, wiens betoog wij een oogenblik heb ben gevolgd, ook aan. dezen een pakkend reken sommetje voorzet. In 1927 waren er in Noord-Amerika zeven sta ten, waar meer dan een vijfde deel der inwoners een dagblad had. Terwijl in de Vereenigde Staten gemiddeld 5% van de inwoners nog analphabeet is, varieerde het percentage in deze staten tusschen 0.8% en 2.3%. Omgekeerd toont de statis tiek duidelijk aan, dat staten met veel analphabeten zeer slechte afnemers van couranten zijn. Dit zelfde geldt uiteraard ook voor den boekhandel. Bekend is, dat de staten met een goed en algemeen verbreid stelsel van onderwijs de grootste afnemers op de boekenmarkt zijn. Zoo ware volgens dezen schrijver een geheele reeks van feiten bijeen te brengen, welke den meest sceptischen zakenman ervan zouden overtuigen, dat elke dollar iri het onderwijs belegd, winst brengt aan den Amerikaanschen handel en aan de nijverheid, doordat hij medewerkt tot het scheppen van een hoogeren levensstandaard met een daarbij behoorende groote verscheidenheid van economi sche behoeften. De toekomst van het Amerika.ansche zakenleven ligt in het verleeneii van steun aan de scholen, opdat deze het levenspeil kunnen opvoeren en de behoeften kunnen prikkelen. Zoo spreekt de ondel-wijsman uit de Nieuwe Wereld in crisistijd. Het betoog moge ons wat \merikaanscb in de ooreri klinken, wie zal ontkennen, dat ook in deze gedachten waarheid schuilt. Wij moeten er in onze dagen toch even op letten. t, " 'i', , £»<?? De Groene Amsterdammer WeekbladvoorNederland kost slechts f2.70 per kwartaal (f 0,20 voor in cassokosten) of f 10,- per jaar bij vooruitbetaling. H.V. Insulaire Hypotheekbank te ZIERIKZEE. fl Uitgifte van 5% Pandbrieven a 98% De Holl. Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levens verzekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stukken van f 1000.?, f 500. en f 100.?tegen Beurskoers. N.V. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie : Mr. H. H. C. CASTENDIJK en L MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- m Trustkantoor tegen beurskoers uit. Zie den bon op pagina 3 van het omslag Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.V. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-lndië, Straits-Settlements, Britsch-lndië, China, Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE DEPOSIT. - KOFFERKLUiS. LEVENSVERZEKERING Mij. ARNHEM" waarborgt U en Uw gezin een onbezorgde toekomst. N.V. DE HUBLEMSCHE HYPOTHEEKBANK Leden der directie: ^aüs*' Mr. A. S. MIEDEMA, P. H. CRAANDIJK en A. E. THIERRY DE BYE DOLLEMAN Hypotheken f 41.152.862.- Pandbrieven f 40.583.700.t J Reserves . . f 979.170.