Historisch Archief 1877-1940
In*
'9-41
f*
2*.
u,
ft
De Groene Amsterdammer van 30 Juli 1932.
No. 2878
?S.
Nog steeds meer
bezuinigingen
door Melis Stoke
Teekeniugen door Harinsj-ii van Beek.
De vrouwelijke Welter
Tienduizenden Nederlandsche huisvrouwen zien
reikhalzend uit naar een vrouwelijke Welter,
die zal opstaan om haar, in vierhonderd bladzijden
druks van een te duur bevonden Landsdrukkerij,
een programma aan de hand te doen voor doel
matige bezuiniging.
En er ligt dan ook iets onbillijks in dat een
commissie de resultaten van een grondige studie
ter beschikking stelt van de Landshuishouding
De redder
terwijl zij, die de dagelijksche verantwoordelijk
heid dragen voor de huishouding van gezinnen,
geen andere voorlichting ontvangen dan die
welke sommige redactrices van damesrubrieken
officieus en geheel op haar eigen houtje wel ge
lieven te verstrekken.
Wie zal onze vrouwelijke Welter zijn.... ?
Of onze mannelijke Welter desnoods, maar die
zich dan meer in het bijzonder bezig houdt met
de zorgen van onze vrouwen en moeders. ... ?
Gelijk bij alle vragen naar een figuur, een man,
een redder in den nood, zweeft ons aanstonds een
antwoord op de lippen. ... En gelijk altijd luidt
dat antwoord kort en krachtig: Colijn....
Colijn.... zal hij het zijn.... ?
Deze vraag berust op iets.... Er is een aanwij
zing, maar ze is nog slechts vaag.
Want in de stilte die om onze vrouwen en moe
ders heerscht, in de duisternis die haar omvat
en waarin ze tasten, is een geluid vernomen.
Zijn stem....
Hij sprak weinig, doch er was het begin van een
aanwijzing: Wij moeten onze bezittingen, zeide
de heer Colijn, met de geringste middelen in stand
houden. Wij moeten de auto niet afschaffen doch
de boterham met minder kaas stoffeeren, minder
ham..
En hij had kunnen voortgaan minder hagelslag,
minder Pindakaas, minder chobotra, minder
muisjes. ...
Maar hij zeide niets meer en ofschoon zijne aan
wijzing in haar soberheid wel schril afstak tegen
de vierhonderd bladzijden drukwerk van de com
missie Welter, vormt ze tenminste eenige hou
vast.
We moeten dus de auto aanhouden.
Ha. . . . wat zeide ik u. ..." roept Sir Henry
Deterding blij verrast.
Maar wij moeten minder op de boterham leggen.
En Ha" roepen, ofschoon in geheel anderen
toon en zelfs met eenige bitterheid de producenten
en wederverkoopers van hammen en worsten, van
kazen en koeken, van anijspraeparaten en ver
duurzaamde vruchten, van fijngestampte aard
noten en gerookte visschen.
Ha". . .. roepen zij allen, en knersen de tan
den.
En zoo blijkt ook dit advies zijn vrienden te
hebben en zijn vijanden. . . . Waar is de uitweg?
Wat moeten wij doen om te bezuinigen?
Reeds eerder hekelden wij in deze rubriek de
lapmiddelen die ons worden aanbevolen: de
scheerkwasten die niet uitgespoeld moeten worden,
opdat de zeep een tweede maal dienstbaar zij....
de papieren servetten en de aardige fietsmutsjes
van bedorven kunstzijden kousen, de altijd wel
kome canapékussens van lapjes oude japon, het
tot poetsmiddel aangewende koffiedik en de
tot rooktabak omgewerkte sigareneindjes.
Wij verwerpen als deze middelen als vijandig
aan een gezonde industrie, en een bedrijvigen
kleinhandel.
En wij hebben dus, zonder daarbij te vervallen
in vierhonderd bladzijden druks, als eenig directief
de aanduiding van Colijn.
Weg met die hagelslag
Wij rijden hongerig in onze auto's
Welbegrepen zullen wij dus met een kriebelig
gevoel van honger 'of droge broodkruimels, in
onze auto's rijden. Het natuurlijk en noodzakelijk
gevolg daarvan zal ongetwijfeld'zijn een verminderd
meesterschap over het stuur. Maar een kniesoor
zal daartegen bezwaren voelen, waar ons lands
bestuur zelf zoo duidelijk demonstreert dat men
zelfs in de verantwoordelijkste kringen in crisistijd
het stuur wel eens kwijt kan zijn. . . .
Neen, voor wie dieper doordenkt ligt er in het
advies zelfs nog een bron van inkomsten verbor
gen. Want de toenemende aanrijdingen en verkeers
overtredingen zullen de boeten ruimer doen
toevloeien naar de schatkist. Aldus is, ongecon
troleerd door de Staten-Generaal, die zich daar
tegen op moreele gronden verzet zou hebben,
een soort heffing geschapen op de onder
voeding.
We schaffen dus de auto niet af en stellen de
calorien die wij ons lichaam onthouden ten dienste
van het snelverkeer.
Kn verder. . . . ?
f, Verder zal het wachten moeten zijn op den
vrouwen-W citer, of hij Colijn heet of anders.
die het bezuinigingsadvies aanvult en die de zede
lijke moed heeft om zijn overtuiging bloot te leggen
tegenover een corps dat heftiger is dan dat van
Duitsche paradoxen
(Slot van pag. i)
De regeering von Papen heeft a gezegd, zij moet
nu noodzakelijk b zeggen. Zondag is de dag van
verkiezingen. Komt er nu een meerderheid van de
nazi's en hun vrienden zal zij dan voor haar wijken,
ofschoon dit dan toch een groep van partijpolitici
is? Of zal zij dan zonder rijksdag verder regeeren?
En is er een meerderheid van links, zal zij dan
weer plaats maken voor een kabinet-Brüning dat
beginnen zal al haar werk ongedaan te maken?
De arme von Papen, die noch een sterk noch een
schrander man is, heeft veel op zich durven nemen.
De sterke mannen", die achter hem staan en die
waarschijnlijk goede generaals en stellig goede
Pruisische commissarissen van politie zijn, konden
eveneens nog zeer verlegen raken met de omstan
digheden.
Intusschen kunnen wij, als buitenstaanders,
een zeer paradoxalen toestand waarnemen. De
conservatieve federalisten grijpen in in de
souvereine rechten van den grootsten bondsstaat, en.
de unitariërs van links, die de bondsstaten steeds
onder rijksgezag hebben willen brengen, zijn buiten
zich zelf van toorn.
De conservatieve en monarchistische
rijksregeering maakt gebruik van het befaamde ar
tikel 48 van de grondwet des Kijks, waarvan reeds
Brüning, met heel andere oogmerken zich zo»
rijkelijk heeft bediend. Daartegen komen nu de
vrienden van Brüning in omstuimig verzet, als
ware dit de eerste keer dat dit geschiedde.
Nu vraagt men misschien hoe het mogelijk was
dat in de democratische, republikeinsche grondwet
van Weimar, ontworpen door een zeer ver links
staand, buitengewoon knap kenner van het
staatsrecht, dit artikel kon opgenomen worden.
Immers dit artikel geeft iedere rijksregeering een
gevaarlijke macht tegenover rijksdag en bonds
staten in handen.
Dat komt omdat men zich de mogelijkheid van
complicaties heel anders heeft voorgesteld. Men
dacht er toen niet aan dat betrekkelijk zoo spoedig
een regeering, voortgekomen uit de wereld der
oude jonkers en van hun geest bezield, in de
Wilhelmstrasse zou zetelen. Men kon niet verder
zien dan een zeer republikeinsch gezag te Berlijn,
wellicht bestookt door monarchistische bonds
staten aan den buitenkant. Een actie tegen een
weerbarstig, monarchistisch Beieren kon men zich
voorstellen, niet echter een toestand zooals nur
waarbij de groepen van links in het weerbarstige,
en vooral niet onduidelijk monarchistische Beieren
hun steun en betrouwen zouden zien.
Zoo staan de dingen in Duitschland op hun kop.
Dat dit een situatie is waarin men het hoofd koel
kan houden om met verstand te regeeren zal
niemand willen beweren.
de tegen den heer Welter georganiseerde stem
gerechtigden. . . . wij bedoelen de huisvrouwen.
Met het aanhouden van een auto kunnen ze
?ich nog vereenigen. Met de vereenvoudiging van
het kruideniersboekje ook nog wel.... Maar
verder is de heer Colijn nog niet gegaan, want
Het terrein van de kleeding
als we op liet terrein van de kleed ing zouden
geraken. . . .
Wilt u wel gelooven dat ik mi zelf niet eens
vei'der durf te gaan . . . . ?
f -f'
' t