Historisch Archief 1877-1940
**? ?>
"e, ?
'
De Groene Amsterdammer vêm 13 Augustus 1932
No.. 288C»
Israëls wezen en willen
door Prof. Dr. D. Cohen
te*.
Een algemeen- Joodscfce Conferentie
"Men heeft er dikwijls zijn verbazing over geuit
dat de Joden tegenover de smadelijke bejegening,
die zij in verschillende landen ondervinden, niets
weten te stellen dan klachten, nimmer daden.
Zelfs hebben met goede bedoeling, doch met
volledig gebrek aan kennis van zaken, eenige
Joden in de algemeene en Joodsche pers oproepen
gepubliceerd met het motto: Joden van alle
landen vereenigt u." Een fraai-klinkende, zij het
niet geheel oorspronkelijke, strijdkreet, uit recht
matige verontwaardiging geboren. Doch wie op
de hoogte is van den toestand, vraagt zich af:
Met welk doel en met welk resultaat?"
Men acht in breede kringen de macht van het
Joodsche volk groot. Het leverde een belangrijk
deel der haute finance, in den handel en in de
wetenschap namen Joden een voorname plaats
in. Maar de tijden zijn verre, waarin men de moeder
van een der eerste Rothschilds het trotsche woord
kon toedichten: Er komt geen oorlog, want
mijn zoon geeft den vorsten geen geld"; de tijden
zeker, waarin hetzelfde groote huis het Czaristisch
Rusland een leening weigerde wegens het anti
semitisme van dat land. Een statistiek in de
Jewish Chronicle heeft onlangs aangetoond, dat
in het bankwezen slechts weinig voorname plaatsen
nog door Joden zijn bezet. Ook in de wetenschap zal
hun invloed sterk dalen, nu zij, zelfs gedoopt, in
Duitschland, Oostenrijk, en ook de Vereenigde
Staten, op n professoraat aan een Universiteit
vrijwel geen kans hebben en zij dus een
zuiverweteuschappelijke loopbaan niet zullen kiezen;
maar ook tot leeraar aan een gymnasium zullen
zij in die landen niet worden benoemd en op do
instituten, die tot dat beroep opleiden, worden
dan ook geen Joden meer gevonden. In de politiek
en de rechterlijke macht spelen zij alleen in enkele
beschaafde landen van West-Europa. waar hun
aantal echter gering is, nog een rol; in de groot
industrie en de fabrieken komen zij alleen nog in
enkele takken naar voren. Ook hun spreekwoorde
lijk geworden rijkdom, die trouwens een product
der verbeelding was, ontstaan uit het groot ver
mogen van zeer weinigen, is verdwenen. Alleen
in den middenstand en den kleinhandel nemen zij
nog een vrij belangrijke plaats in. Maar verreweg
het grootste deel van hen leeft in een armoede,
waarvan wij ons zelfs in den crisistijd hier te lande
geen voorstelling kunnen maken.
Een volk, dat in zulke omstandigheden verkeert,
kan uiteraard geen grooten invloed oefenen op de
houding der anderen. De Duitsche
nationaalsocialistische partij heeft dan ook zijn kracht
niet gevreesd. Wanneer een niet-nat. soc. blad
als de Tagliche Rundschau" schrijft, dat de
Duitsche Joden weer als in de middeleeuwen
Schutzjuden" geworden zijn, dan laat dit woord
als objectief getuigenis zien, hoever men ongestraft
op het oogenblik tegenover de Joden kan gaan.
Daartegen helpen geen leuzen, en het Joodsche
volk zelf begrijpt dit ook ten volle. Het zoekt zijn
kracht niet in sterke gemeenschappelijke afweer,
maar in andere middelen, waarvan de drie voor
naamste onmiddellijk in het oog springen. Een
deel streeft naar het vestigen van een eigen woon
plaats in Palestina, waar men de volkskracht
niet meer in dienst behoeft te stellen van verdedi
ging, maar voor positieven arbeid, ook in het belang
der wereld, kan gebruiken; dat de ware weg in
deze richting ligt. bewijst de toename van immigra
tie' naar dat land juist in den laatsten tijd. Een
ander deel komt in het land der inwoning op voor
zijn recht als burger, niet steunend" op gemeen
schappelijke volksmacht, maar op de verdiensten
van de Joden voor dat land, op de kracht
deieigen gemeenschap en op het rechtvaardigheids
gevoel van de overige bevolking. En in de derde
plaats steunen de Joden van elk land op het per
soonlijk aanzien, dat velen hunner, ook in andere
landen genieten, en op de publieke opinie, die
st<3?ke*~ onrechtvaardigheid tegenover hen niet
duldt. Reeds heeft Hitler, nu zijn partij voor de
verantwoordelijkheid der regeering kan worden
gesteld, bij de laatste verkiezingscampagne zich
aan geen enkele uitlating tegen de Joden schuldig
gemaakt. Hij moet wel geschrokken zijn, dat zelfs
de Daily Express, tot nu toe den
nationaalsocialisten vriendelijk gezind, het parool Juda
verrecke" als het grafschrift van Duitschland
betitelde. Deze publieke opinie en de invloed van
voorname Joden, vooral in Engeland, heeft
trouwens vroeger altijd het antisemitisme in de
kleinere staten van Oost-Europa binnen bepaalde,
zij het nog zeer wijde, perken gehouden. In Polen,
waar de bevolking sterk antisemitisch is, bewaart
de regeering thans den schijn van gelijkheid van
alle bevolkingsgroepen; hetzelfde is het geval
in Oostenrijk, waar de haat tegen de Joden onder
het volk uitermate fel is, en in Rumenië. Het
Joodsche volk heeft in de vorige eeuw, voor een
deel nog in deze. intuïtief dan ook vaak zijn
redding gezocht bij invloedrijke Joden
Montefiore, Orémieux, Prof. Simonsen, in Nederland
Staatsraad Oppenheim die autoriteiten en
openbare meening te zijnen voordeele konden
bewerken. Thans zijn on door de stroomingen in
het Jodendom n door de omstandigheden, die
ik hierboven schetste en andere factoren deze
koningen der Joden", gelijk men ze wel betitelde,
verdwenen of (gelijk Weizrnann) in andere richting
werkzaam. De publieke opinie en de beschaving
hebben hun plaats ingenomen.
Doch het spreekt vanzelf, dat deze slechts een
betrekkelijke belangstelling' voor de Joodsche
zaak, en dus ook een betrekkelijken invloed
heeft. Evenzeer is het duidelijk, dat de eisen tot
gelijk burgerrecht, hoe rechtvaardig ook, slechts
in enkele landen kan worden doorgezet. Kn de
Zionistische beweging, op hoeveel succes in weinig
jaren zij ook kan bogen, zal niet alle Joden kunnen
helpen, en zeker niet in nabije toekomst.
Zoo is het te verklaren, hoe telkens weer het
plan opkomt tot een Congres van alle Joden in de
wereld, dat alle 'krachten tot onmiddellijke hulp
zal vereenigen en dat wellicht ook als demonstratie
van. den gemeenschapszin invloed zal kunnen
oefenen. Ook de Zionistische Organisatie, vast
houdend aan de oplossing van het Joodsche
vraagstuk in Palestina, heeft niet zulk een plan
haar instemming betuigd en zelfs het initiatief
ertoe aan haar leiders aanbevolen. Toch is de
mogelijkheid ertoe nimmer gebleken. De Alliance
Israélite Universelle. door den Eranschen staats
man Crémieux gesticht, als uiting der
algemeenJoodsche solidariteit, is thans tot Frankrijk en
Nederland beperkt, omdat Duitschland, Engeland
en de Vereenigde Staten hun eigen Joodsche orga
nisaties hebben opgericht; zóó zeer is, om redenen
die in historisch verband volkomen begrijpelijk
zijn, het Joodsch gemeenschapsgevoel verdwenen
tegenover de gehechtheid aan het land der inwo
ning, al kunnen deze twee volkomen samengaan.
Ook verdere pogingen zijn mislukt, zij het
vooral door verschil in inzicht. Na de Russische
pogrome van 1905 riep de Zionistische organisatie
in 190t> te Brussel eene conferentie bijeen. Ik her
inner mij nog de groote geestdrift der deelnemers;
doch de conferentie was bij voorbaat ten doode
gedoemd, omdat de andere groote, toen
antiZionistische organisaties, er geen deel aan namen.
Toen in 1920 en 1922: de Joodsche
Welthilfskonferenze in Karlsbad. Vooral die van 1920
blijft onvergetelijk, omdat het de eerste groote
bijeenkomst van Joden na den oorlog was. Maar
positief werk konden ook zij niet doen. omdat
de groote organisaties in Frankrijk, Engeland
en de Vereenigde Staten zich wederom afzijdig
hielden.
DEN HAAG
AMSTER DAM
ROTTERDAM
CRETONNE
VOORHANDEN
130 DESSINS
O.A.
KLEURECHT
80 «.M. BREED
0.50
PER METER
STALEN FRANCO
DER
ZOMIN
Waarom? Er heerscht. in de eerste plaats,
tusschen de organisaties verschil van opvatting
omtrent de arbeidsmethode: sommige willen
vóór alles philanthropie en vermeerdering van
algemeene beschaving, andere sociaal werk en:
streven naar rechten en cultuur als
minderheidDe dragers van deze tegengestelde meeningen.
die thans naast elkaar werken, samen te brengen.
zou, gesteld dat het mogelijk ware. kunnen leiden
tot botsingen, die men liever vermijdt. In de
tweede plaats koesteren velen angst voor de
bijeenkomst van een Joodsch wereldcongres.
dat den vijanden van het Joodsche volk .stof zou
kunnen geven voor hun achterdocht tegen
hetbestaan van een internationale Joodsche macht,
Hoe dwaas zoo deze vrees als deze achterdocht
zijn. heb ik hierboven uiteengezet. Maar de
wankelmoedigen verzetten zich om haar natuurlijk
tegen elk plan tot zulk een Congres.
Daarom hebben Joodsche organisaties in Neder
land, hoewel /.ij zelf het verlangden en als neutralen.
staande buiten de groote binnenlandse!)** proble
men, aangewezen waren, om eene conferentie
bijeen te roepen, dit nooit aangedurfd, liet was
echter te verwachten, dat te eeniger tijd de stoot
er toe zou uitgaan van Joden in de Vereenigde
Staten, die van Kuropeesche toestanden weinig
begrip hebben. Inderdaad is dit thans geschied.
De beroemde, tegelijk beruchte. Amerikaansche
reform-rabbijn Dr. Stephen Wise hoeft het initia
tief genomen. Maar zelfs hij, die anders f>'een
hinderpalen kent. vurig van welsprekendheid
en karakter, heeft thans den weg der voorzichtig
heid betreden. Niet een congres heeft hij tegen
14 Augustus naar (ieriève bijeengeroepen, maar
een conferentie;, die zal moeten overwegen, of er
een Congres zal plaats vinden.
Zal hij succes hebben? Tot nu toe is Dr. Wise.
als hij zich met Kuropeesche kwesties inliet»
steeds met geweldige vaart begonnen, maar voor
de consequenties zijner handelwijze teruggedeinsd.
En de gewone verschijnselen hebben zich. sterker
nog dan vroeger, juist tegen zijn plan alweer
voorgedaan. Vrijwel alle groote organisaties.
voorzoover zij niet uit de vroegere wereldconferen
ties zijn voortgekomen, hebben deelname gewei
gerd ; en ook in de Vereenigde Staten is. onder
leiding van den bedachtzamen Dr. Cyrus Adler,
sterke oppositie tegen hem ontstaan, gevolg van
het antagonisme tusschen het American Jewish
Congress van Wise en het American Jewish
Committee.Bij de overige tegeustanders geldt met
name in Engeland vooral de vrees, dat zulk een
conferentie argwaan zal wekken in antisemitische
kringen, bij andere ook boosheid over de slechte
voorbereiding of het gebrek aan democratischen
opzet. Wise is er de man niet naar. om zich hier
door van zijn plan te laten afhouden. Dit is jammer,
omdat mislukking een te lang uitstel kan
beteekenen voor een nieuwe poging. Daarom moet h
etplan, althans tot een conferentie, worden gesteund,
nu het eenmaal is opgevat. Maar het wai-e beter
geweest ermede te wachten, tot de tijden zelf
het hadden voorbereid.