Ho. 2881 De Groene Amsterdammer van 20 Augustus 1932 Sikkelduintjes op de strandvlakte bij IJmuiden Voor ons duin door Dr. Jac. P. Thijsse bijzonder belangrijk is uiterst gevoelig voor elke verandering in den regenval en elke wateronttrek king in de nabijheid. * * * Op de Noordzee-eilanden zijn nog geen drink waterleidingen, maar het duin is op menige plaats ontwaterd ter wille van cultuur. Ze hebben dikwijls ontzettend geleden door konijnen en beweiding. Thans komt daarbij nog het vreemdelingen verkeer. Gelukkig zijn die duinen Staatsdomein. Een groot deel ervan is ook verklaard tot Staats natuurmonument. Maar ook de rest vereischt ver zorging, een verzorging die berust op een uitge breide bekendheid met den waren a,ard van het duinlandschap, zijn flora en fauna en niet alleen bekendheid maar ook liefde en eerbied. Die ver zorging dient te geschieden niet virtuositeit. Vooral mag het verkeer niet onbeschoft optreden. Na tuurlijk moeten er verbindingen zijn tusschen het bewoonde stuk van Texel en het Noordzeestrand. Daarvoor zijn in den loop der tijden reeds doelmati ge paden ontstaan, de zoogenaamde slagen", sommige alleen bruikbaar als wandelpad, andere ook berijdbaar voor driewielers of vierwielers. Het Westerslag is al geflankeerd met een verhard rijwielpad en wanneer dat met nog een paar andere slagen gebeurt, dan zijn we er al. We moeten toch wel begrijpen dat de duinen een druk verkeer niet kunnen dragen; ze zijn geheel en al ingesteld op vreedzame wandelaars. We moeten de duinhellingen en duinkammen ontzien, ze zijn zoo mooi en zoo teer. Meestal liggen ze van nature al vast even goed als de val leien, hetzij met duindoorns, hetzij met heide, met duinroosjes of met varens en een bont kleed ,,dat ooghei ij n van Europa, dien bloem van alle landdouwen, dat prieel fles aardbodems". Wij weten niet precies, wat Marnix van SintAldegonde voor den geest zweefde, toen hij den loden van Hooimaand 1572 op de Statenver gadering te Dordrecht die woorden gebruikte. Maar wel weet ik, dat nog heden ten dage ons land die eeretitels waard is. Laat ons hopen, dat ook thans onze Statenleden, Commissarissen der Koningin en Ministers deze kwalificaties aan vaarden voor de aan hun zorgen toevertrouwde gewesten. Ze zijn met Marnix in goed gezelschap. Zeker, we mogen niet overdrijven. Ik kan dade lijk buiten ons land tientallen van landschappen noemen, die een algeheele gelukzalige vervulling geven van opperste schoonheid. Maar toch deze dagen wandelde ik met een goeden vriend, die half Europa kent en flinke stukken van Afrika en Amerika, en opeens staat hij stil en zegt. . . . zoo iets schoons als onze duinen vindt men nergens ter wereld. We stonden op een plek, waar we een ruim uitzicht hadden over duintoppen en richels, ruggen, geulen, valleien, luchtige berkenboschjes aan hun rand rood van lijsterbes en wilde sneeuw bal, hellingen met een gesloten dek van duinroosjes, andere waaruit dicht struweel van duindoorn en eglantier de hooge vlieren zich verhieven, elders blonde vlakken van helm en struisriet en gele plekken kruiskruid. De zee gromt in de verte en witte meeuwen strijken daar langs de duintoppen. Hoog in de lucht trekken regenwulpen en uit de struiken langs ons pad vliegen telkens eenlingen of troepjes op van tapuit, boomleeuwerik, kneu, groote lijster, het begin van den herfsttrek. Altijd afwisseling van vogels en insecten, ja ook snelle verandering van plantengroei, verandering van de ' heuvels en dalen zelve. Een landschap, niet alleen schoon maar ook in hooge mate onderhoudend en leerzaam. Wanneer we Nederland het ooghelijn van Europa mogen noemen, dan zijn de duinen weer het ooghelijn van Nederland. Doch dat geldt dan alleen voor de echte vol ledige, weinig gestoorde duinen en dat zijn dan in hoofdzaak die van Voorne. Texel, Vlieland en Terschelling en Callantsoog, dat zijn de duinen, waar ook nog duinmeren blinken tusschen de be groeide heuvels. Het kan niet genoeg herhaald worden, dat wij voor ons zelve en voor hen die na ons komen, deze duinen ongeschonden moeten bewaren. Ook hebben ze al te lijden gehad onder verkeerde behandeling. Dat kwaad dient zooveel mogelijk verholpen te worden, liet Kwakjeswater op Voorne heeft zich nog juist kunnen handhaven naast de waterleiding van Ilellevoetsluis, maar kan geen druppel water meer missen. Het Breede Water op Voorne, tegenwoordig wel het mooiste duinmeer in ons land en om zijn jeugd al heel Beschut duinbosch van fijne grassen en bloemen, liet lijkt zeer over bodig en spilziek om zulke terreinen te bebosschen en het landschap wordt er in het geheel niet mooier op. Vroeger is in dit- op/acht wel gezondigd, tegenwoordig werkt men niet meer smaak en overleg. Wie zon ook het ..ooghelijn" willen schen den ':'' Nieuwe Uitgaven Het duinmeer de Mui op Texel Mr. J. H. van Peursem. Columbus. Uit de serie Philatelie en Geschiedenis. Uitgave Haagsche Postzegelhandel, Den Haag. T. L. van Dalen, Archivaris van Dordrecht. Geschiedenis van Dordrecht. Uitgave C. Morks Czn., Dordrecht. De cactus, gedichten van G. A. van Klinkenberg. Uitgave Hijmari, Stenfert Kroese en v. d. Zande, Arnhem. De wonderlijke weg. gedichten van A. J. D. van Oosten. Uitgave H ij man, Stenfert Kroese en van der Zande, Arnhem. Oud-Nederlandsche Tegels, Bijdrage tot de kennis van de Nederlandsche Ceramiek, naar aan leiding van de collectie Arthur Isaac in het Rijks museum te Amsterdam, door C. de Geus, Architect B.N.A. Uitgave P. N. van Kampen en Zoon. Maurice Hindus. Rood Koren. Vertaald door Mr. I. E. Prins Willekes Mac Donald, met twaalf illustraties, N.V. Em. Querido's Uitg. Mij. Am sterdam.