Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer vaff'20 Augustus 1932
l
v
KV
Links en rechts
over onze grenzen
door W. Wijnaendts Francken-Dyserink
»e jonge generatie .... elders
Hltlerianlsme is anti-feminisme
Hoe de Engelsche vrouw een netelig
onderwerp aanvatte
Benige maanden geleden woonde ik een gesprek
bij waaruit bleek dat een vrouwelijke mr. dr."
van ik vermoed omstreeks 40 jaar, zich verbeeldde
dat de inderdaad zeer mooie positie, die ze op
uiterst verdienstelijke wijze vervult, geheel voor
rekening van haar eigen energie en talenten komt.
Dat zij eënigen dank verschuldigd was ook zelfs
aan de voorloopsters der feministen en aan de
eigenlijke vrouwenbeweging zelf, kwam niet alleen
niet in haar hoofd op, maar ontkende zij zeer
nadrukkelijk. Dat is zoo de gewone houding in
ons land, niet alleen van de onwetende en onbe
duidende bakvisschen, die met volle handen de ook
voor haar met zooveel krachtsinspanning en vaak
tenkoste van zooveel levensleed gewonnen vrijheid
grijpen, maar zelfs van de gestudeerde vrouw,
die uit kracht van haar wetenschappelijke op
voeding beter weten moest.
* *
*
In andere landen het is sterk gebleken bij
de overweldigende opkomst van Duitschlands
jeugd voor de Frauentagung tijdens de Pressa
in Keulen nu enkele jaren geleden is dat geheel
anders. En nu heeft ook weer kort geleden op
de 22ste jaarconferentie van den Bond der
Vereenigingen van meisjesstudenten in
Duitschland welke in Hamburg is gehouden
het congres de volgende resolutie aangenomen:
,,De Bond zal met alle krachten er naar streven, dat
in de hoogste klasse van alle meisjesscholen de figuren
uit de Duitsche vrouwenbeweging en haar geschiedenis,
aan de opgroeiende vrouwelijke jeugd met levendig
heid en met aandrang voor oogen worden gevoerd.
De zoowel bij de vrouwelijke als bij de manlijke jeugd
bestaande dwalingen over het wezen en de geschiedenis
der vrouwenbeweging zijn schrikwekkend groot. Ten
gevolge daarvan ontbreekt aan de meeste jonge vrouwen
de mogelijkheid om zich juist te oriënteeren en haar
eigen opvattingen te toetsen. Vaak is opgemerkt dat
ze zich schamen voor de strijdsters aan wie ze
haar eigen recht danken en dat ze angstig zelfs
den schijn vermijden, als waren ze met haar ook
maar op de geringste wijze door een geestelijken
band verbonden. Afgezien van een gebrek aan waardig
heid, dat door een dergelijke houding in de hand gewerkt
wordt, ontstaat door het aangegeven gemis van kennis
een volkomen valsch geschiedenisbeeld bij onze jeugd,
waarvan het dringend nopdig is dat dit worde rechtgezet.
Gedurende de universiteitsjaren is het nauwelijks meer
mogelijk dit te corrigeeren. De Bond dringt er bij de
Vereeniging van Afgestudeerde Vrouwen (Deutsche
Akademikerinnenbund) en den Nationalen Vrouwen
raad (Bund deutscher Frauenvereine) op aan dit
streven van de bij hun aangesloten Bond van
Meisjesstudentenvereenigingen in Deutschland (Verband der
Studentinnenvereine Deutschlands) tot het hare te
maken en met nadruk te ondersteunen."
Ziedaar wel 'n zeer belangrijke uiting van jeug
dige geestdrift en waarheidsliefde die ons het
woord van een der oudste Nederlandsche
beroepsvrouwert, van Betje Wolff, in de gedachte brengt:
,,Dankbaarheid is godsdienst."
Maar ook de volwassen vrouwen in het land
achtsr onze Oostergrenzen laten op publiek terrein
een krachtig geluid hooren. In verband met de
toen nog komende verkiezingen voor den Rijksdag
nam de Nationale Vrouwenraad de volgende resolu
tie aan. De Nationale Vrouwenraad van
Duitschland verwacht van alle politieke partijen dat zij
het staatsburgerrecht der vrouwen in zijn vollen
omvang zullen erkennen en handhaven. Dat recht
sluit de mogal'jkhjid van ongehinderde politieke
de3lnam3 op elk arbeidstsrrein in; voorts verlangt
hij een deelname van de vrouwen in de volksver
tegenwoordiging, die overeenkomt met haar
betaskenis in volk en staat. De vrouw die bereid en
in staat is de volle verantwoordelijkheid voor het
lot van haar vaderland ook op hare schouders
te n°m>n. mig uit dit hoogste burgerrecht niet
worden ontzet, haar mag deze heilige plicht niet
worden ontnomen. De Nationale Vrouwenraad
wekt alle vrouwen op bij de uitoefening van haar
kiesrecht dit standpunt vast in het oog te houden."
Men ziet: er is geen onneutraal" woord bij;
er wordt geen politieke partij genoemd, immers
ook de Duitsche Baad is evenals de onze en alle
andere alzijdig. Maar voor wie de opvatting
van de nationaal-socialisten betreffende de po
sitie van de vrouw kent, is het volkomen duidelijk,
dat men hierin stelling neemt voor alle partijen,
behalve de nationaal-socialistische. Het is m.i.
een volkomen geoorloofde aansporing. Maar al
mogen de twee partijen in ons land, die geen vrou
wenrechten erkent, en die in concreto zelfs hetzij
alleen tegen het passieve of tegen het passieve
n actieve vrouwenkiesrecht gekant zijn, geen
dadelijk gevaar" opleveren, omdat er geen
sprake van is dat zij te zamen ooit een regeering
zouden uitmaken, haar invloed is toch niet te
miskennen. Ik zie het echter nog niet gebeuren
dat de Nationale Vrouwenraad van Nederland
bij de verkiezingen in het volgende jaar, of wanneer
dan ook in afzienbaren tijd, een dergelijk krachtig
geluid zou doen hooren... . Inzake vrouwen
rechten en feminisme zijn wij in ons land wel
hél erg tam geworden.
En zien we nu eens naar het Westen. Daar is
de leidende rol van de vrijzinnige vrouw gelukkig
nog van zér groote beteekenis. Men heeft er
bovendien het voordeel dat de liberale" vrouw
een eigen sterke organisatie heeft die geheel
losstaat van de mannenpartij en.... des te sterker
gerespecteerd wordt, terwijl er een innige samen
werking is en de proef om de jaarlijksche
algemeene vergadering na elkaar in dezelfde plaats te
houden en te besluiten met een gemeenschappelijke
openbare vergadering en een gemeenschappelijke
festiviteit, er duidelijk op wijst dat de aigemeene
partijbelangen door deze wijze van werken aller
minst in gevaar komen.
Volgens het laatste nummer van het uitstekend
geredigeerde en altijd ruim geïllustreerde maand
blad, The Liberal Woman's News" schrijft de
redactie met begrijpelijken trots: Het is niet de
eerste keer dat liberale vrouwen pioniers hebben
durven zijn in een zaak die andere politici bevreesd
waren om aan te vatten."
Die zaak is ditmaal de sterilisatie van geestelijke
ongeschikten.
Graag neem ik aan dat liberale vrouwen het
initiatief hebben genomen. Gelukkig hebben zij
in den vorm van vrijzinnige" vrouwen óók nog
de leiding van den Engelschen Vrouwenraad en
ook daar is men over dezelfde kwestie in het
Comitévan Volksgezondheid aan het werk ge
togen, zooals blijkt uit het Julinummer van het
blad van den Baad Women in Council."
Men heeft in Mei een pro- en contra bespreking
gehouden, samen met de commissie voor Kinder
bescherming over The moral aspects of
sterilization". Het was zeker als tijdsverschijnsel belang
rijk, dat Monseigneur Newsome, de administra
teur van het Besford Court Catholic Mental
Welfare Hospital, toegaf dat twee vormen althans
in theorie te rechtvaardigen waren, n.l. indien deze
operatieve ingreep iemand van ernstige
gezondheidsstoring zou kunnen redden. Een tweetal
pathologische voorbeelden, die door een deel van
do medische wereld worden aangenomen, werden
daarbij door hem genoamd. Deze geestelijke wees
erop dat, gezien van zuiver technisch chirurgisch
standpunt, het een onbeteekenende operatie was
voor zoover het mannen betrof, die in vijf minuten
in de spreekkamer kon worden verricht met behulp
van plaatselijke verdooving. Dit alles neemt niet
weg. dat volgens hem sterilisatie om econo
mische of sociale redenen nadrukkelijk verboden
was door het Goddelijk Woord en de" Katholieke
Kerk, van welk gebod geen aardsche macht dis
pensatie kan verleenen.
De spreekster bij die gelegenheid was de bekende
Dame Helen Gwynne Vaughan. Deze vrouw, die
haar echtgenoot ontijdig verloor, is hoogleeraar
in de biologie aan de Universiteit van Londer.
In de laatste maanden van den oorlog was zij
commandante met den rang van generaal van de
W. B. A. F. (Women's Boyal Air Force), terwijl
zij sinds eenige jaren in het hoofdbestuur van de
Girl Guides een functie vervult en het laatste
wereldcongres presideerde.
Mrs. Vaughan wees er op hoe 6000 operaties
in Californiëhadden plaats gehad en de zwakzin
nige patiënten gewoonlijk jonge menschen,
die door de ouders of de kinderrechtbanken waren
gezonden, eerst o vergedragen waren aan een in
stituut, waar ze alle opleiding ontvingen die voor
hen geschikt was. Indien ze na eenigen tijd geschikt
werden geacht om hun levensonderhoud buiten
de inrichting te verdienen, werd sterilisatie over
wogen. Het zou te gevaarlijk zijn wanneer ze in
staat bleven kinderen het leven te schenken. Hun
zelfbeheersching was gewoonlijk sub-normaal, vaak
ook waren zij al te volgzaam, zoodat een zwak
zinnig meisje groot gevaar liep voor haar zelf n
een gevaar was voor de toekomstige generatie.
Men leerde hun daarom dat, indien ze bereid waren
tot vrijwillige sterilisatie, zij een goede daad ver
richtten voor de gemeenschap en dat het iets was
om trotsch op te zijn als ze de operatie waard
waren en geschikt werden geacht een burger te
zijn.
Het resultaat was zeer bevredigend; zeventig
procent van de jongens en 05 pCt. van de meisjes
konden geacht worden in hun verdere leven abso
luut geslaagd en gelukkig te zijn. Van promiscu
teit en geslachtsziekte viel een aanzienlijke ver
mindering te constateeren, hun sexueel gedrag
na de operatie was tjver het algemeen behoorlijk.
Tenslotte werd nog door The Moral Welfare
and Public Health Oommittees een gezamenlijke
bijeenkomst gehouden, waarbij een bekend chirurg
een rede hield over the sterilization of theunfit"
in het bizonder over het werk dat in Leicestershire
gedaan wordt.
Twaalf maanden lang heeft ook het bestuur van
de Liberale Vrouwentederatie het probleem be
studeerd, vooral ook met het oog op de enorme
kosten die de verschillende gestichten en scholen
voor het toenemend aantal zwakzinnigen met zich
brengen. De commissie werd bijgestaan door de
beroemde gynaecologe en obstetrica Lady Barrett,
een figuur in soroptimistische kringen van
binnenen buitenland bekend en bemind, en die Dean of
the London School of Medicine for Women is.
Het resultaat van al dit onbevooroordeelde
vrouwenstreven is thans, dat het Ministerie voor
Volksgezondheid een commissie heeft benoemd,
(waarin ook een enkele vrouw zitting kreeg, Miss
Buth Darwin) welke de opdracht heeft de gegevens
die reeds beschikbaar zijn betreffende de
hereditaire overbrenging en andere oorzaken van gees
telijke ongesteldheden en zwakzinnigheid aan een
onderzoek te onderwerpen en daarover rapport
uit te brengen; de waarde van de sterilisatie als
preventieve maatregel te beschouwen in verband
met de lichamelijke, zielkundige en maatschappe
lijke gevolgen en verslag uit te brengen over de
ervaringen met de wetgeving betreffende dit
onderwerp in landen waar sterilisatie is toegestaan;
en om voor te stellen dat verdere onderzoekingen
in verband hiermede van nut zullen kunnen zijn.
Wanneer men zoo links en rechts kijkt dan is
er voor de vooruitstrevenden, die zich niet door
zuiver nationale verschijnselen laten ontmoedigen,
waarlijk 'nog reden genoeg tot opgewektheid.
POL ROGER&C'-E
LE CHAMPAGNE EN VOGUE
JAGER-GERLINGS HAARLEM