N o. 2882 De Groene Amsterdammer van 27 Augustus 1932 ':£. U1. fa Hitler s De blinde passagier in het Schicksalsstunde door Frans Coenen Scheveningsche Zonnebad Teekenmg door B. van Vlijmen Toen op 31 Juli de Rijksdagverkiezingen waren afgeloopen, meenden velen en Duitschland werd er angstiglijk om gemeden dat nu de Schicksals stunde" was aangebroken en het land in lichte laaie zou staan. Want de andere" partijen zouden de brutale gewelddictatuur" der Nazzi's niet ver dragen, als deze de absolute meerderheid behaal den. En de Nazzi's konden het, gehoord hun bral lende verzekeringen, vanzelf niet verdragen, zoo zij die meerderheid niet kregen. Maar er gebeurde niets, en voorloopig schenen diezelfde Nazzi's blij met het twijfelachtig gewin hunner parlementairen groei, in afwachting van wat daar misschien uit zou komen. Wat er uit groeide, waren de onder handelingen van rijksregeering en partijen, vooral die eene onderhandeling met de N.S.P., met Hitler en zijn voornemens, die nu dan hun oogst moesten binnenhalen. Edoch, de regeering von Papen, die zij aanvanke lijk hoogstens als de eigen voorhoede hadden willen erkennen, bleek volstrekt niet geneigd hun de gansche regeermacht zoo maar af te staan, al wilde Hinden burg den Hitlermannen ook een ruime plaats geven in een nieuw kabinet. Maar dat kon den dezen immers uit zulke handen niet aanvaar den, zoo bitter veel minder, dan zij tegenover hun kiezersvolk gepocht hadden te zullen eischen en verkrijgen. Dat was toen wel een slag en zelfs de Fransche kranten hadden bijna meelij met Hitler, die met zijn sterkste Rijksdagpartij nu zoo leelijk tusschen twee stoelen in de asch zat. Want de rijkspresident en von Papen schenen hem ook dui delijk gemaakt te hebben, dat van een marsch naar Berlijn" hoegenaamd geen succes te ver wachten was. Zoo zaten zij daar nu, Hitler-Mussolini, Rohm, Heldorf, Goebbels en hoe al die geweldenaren ver der heeten. Waar bleef de partij, als de koene staatsgreep achterwege werd gelaten, terwijl het meeregeeren, als concessie van een von Papen, een onaanvaardbare vernedering zou zijn ! En in den Rijksdag kunnen zij immers ook niet zonder hulp hun zin doordrijven. .. . In Duitschland en in het buitenland hebben dezer dagen de pers en de vele naar spannende po litiek begeerigen met groote aandacht afgewacht hoe de oplossing dezer puzzle zijn zou, waarvan alle niet-NZ's hopen, dat zij met een ganschelijk de bacle van de partij eindigt, de volkomen ineen storting van dat wankelig reuzengebouw der licht zinnige, matelooze beloften en opgehitste harts tochten. Wat zal Hitler doen? En zal het niet blijken, dat listiger tegenstanders, v. Schleicher, VACANTIE TIJD LAAT UW PERZEN REPAREEREN VAKKUNDIG B l L L IJ K XNDER ZONEN (In het Scheveningsche Zonnebad mogen geen personen van beiderlei kunne in n afdeeling verblijven. In het water geldt deze regeling niet) vooral, hem hopeloos in 't nauw hebben gedreven? Want wie zal den Praler helpen, nu hij zich zelf niet helpen kan ! Doch ziet, daar duiken" geruchten op, die 't andere kamp plotseling hevig verontrusten en aantoonen, dat het Schicksal" nog altijd andere (en soms heel rare) streken op zijn kompas heeft dan men denkt. Als ik mij zoo eens beeldend mag uitdrukken. Het Centrum is met de Nazzi's in on derhandeling getreden, wordt er gemeld. En zoo monsterachtig dit verbond ook schijnt, daar ligt inderdaad de oplossing van de puz/le, voor het Centrum en voor de Nazzi's beiden. In den haat tegen het kabinet von Papen kunnen zij elkaar vinden. Het Centrum heeft zich te wreken over Brüning's val en de omverwerping van de von Papenregeering is wel het minste, dat Hitler voor zijn prestige doen kan. Is dit eenmaal geschied, dan bestaat de mogelijkheid elkaar wederzijds concessies te doen bij de verdeeling der buit en nemen de Nazzi's wellicht genoegen met het regeeringsdeel, dat zij als concessie van een von Papen moesten weigeren. Zij heeten het dan toch zelf veroverd te hebben, al ziet men nog niet hoe een gemengde regeering van Centrum en N.S.P. er precies uit zal zien. Echter, het eenig heil dezer laatsten ligt in die richting, die ook nog een succes voor het Centrum beteekent. Want dit heeft aldus de N.S.P. uit de veilige oppositie naar de verant woordelijkheid gelokt, de Duitsch-nationalisten terug geworpen in het niet, waaruit zij plotseling en niet geheel gemotiveerd opstonden en tenslotte zich los gemaakt van de Sociaaldemocraten, met wie het op stuk van zaken maar heel weinig gemeen heeft. Of deze op 't eerste gezicht wat vreemde vereenigirig van Centrum en N.S.P. tot stand komt, ?/Aillen de eerste Septemberdagen leeren. .Kn ook hoe de laatste, de N.S. I'., er dan zal komen uit te zien. . . . als gematigde regeeringspartij. Tenzij Hitler er nog den voorkeur aan geeft geen enkele concessie te doen en maar te zien hoe het afloopt eri of 't met hem en zijn beweging" afloopt. Dat einde zou even roemloos als eervol zijn. Nieuwe Uitgaven Hei portret bij de Romeinen, door Dr. (I. run Hoorn, uitgegeven bij H. J. Par in. Een zeer lezens- en wetenswaardige reeks gaf de uitgever H. J. Paris uit onder den verzamel naam De weg der menschheid", waarin reeds zooveel belangrijks opgenomen werd over Kunst, (ieschiedenis en Religie. In dit keurig verzorgde boekje met aardig linnen bandje, behandelt Dr. (i. van Hoorn, bekend als lector aan de universiteit te Utrecht, het portret bij de Romeinen. In verschillende hoofdstukken verdeeld krijgen we een juist inzicht over de laatste eeuw der Republiek, het classicisme onder Augustus, een levendiger stijl en realisme onder de Claudii en de Flavii, een strenge stijl onder Traianus, de Renaissance onder Hadrianus, de Byzantijnsche stijl en portretten op munten. Ik krijg den indruk dat Dr. van Hoorn niet het accent heeft gelegd op de beeldhouwkunst-zelf, maar eer op de geestelijke stroomingen bij de Romeinen, waaruit dan ook hun kunst is te ver klaren. Zoo gezien geeft dit boekje een rijk gedo cumenteerd en overzichtelijk-historische beschou wing over personen, zeden en gewoonten, zonder een bepaalde aesthetische keuze en kan dit boekje een aanvulling zijn bij een dieper schouwen in de ziel van dat oude volk. Want ontegenzeggelijk heeft het psychologische een groote diepte bereikt in de Romeinsclie portretkunst. Het boekje is waard niet alleen om gelezen te worden, maar ook om tot een vast bezit te maken. TI t HO VAX R KUN GIDDING yTUYNENBURG MUYSl ISCHILDFDSI