N o. 2884 De Groene Amsterdammer van 10 September 1932 15 De crisisdraak Beursspiegel *v B* .loriw von Papen in gevecht De regeering von Papen is bezig zieltjes te winnen, en zij spiegelt zich daarbij aan de ervaring van den dierentemmer, die weet dat de weg naar het hart via de maag loopt. Wat is het meest effectieve wapen tegen Hitler? Verbetering vanden economischen toestand, want dat ver mindert het aantal maatschappelijk ontevredenen, en daaruit bestaat voor 90 pCt. zijn aanhang. Von Papen moest om zich populair te maken dus een gooi doen naar maatregelen voor een werkzame crisisbestrijding. Niet dat de vorige regeering op dat terrein heelemaal stil heeft gezeten! De regeering heeft het werkelijk niet makkelijk gehad tusschen deze twee vuren: de schatkist kan geen cent missen van haar huidige inkomsten, en de belastingen drukken te zwaar op het bedrijfsleven. Welnu, zij heeft het bestaan om die puzzle op te lossen met een handigheid en vooral met een légance een betere zaak waarcig. De schatkist krijgt haar geld, en de belastingbetaler houdt zijn geld. Het klinkt als goochelarij en.... het is het ook. Hulpmiddel is daarbij behalve de tooverstaf het onvolprezen instituut van de Steuergutscheine. Dat zit zoo: de regeeiing. kan zooals gezegd haar inkomsten niet missen, en de bedrijven kunnen. . . . die uit gaven niet missen. Maar de regeering moet haar geld hebben, en dus moeten de Sijmens het opbrengen. Maar. . . . en nu komt de geniale vondst: zij krijgen terug een bonnetje voor .40 pft. bedrijfsbelastin^en dat in de jaren 1934?39 gebruikt kan worden voor de betaling van be lastingen aan het Kijk. De be lastingbetaler beschouwt dan na tuurlijk de belasting als geresti tueerd, en op zijn winstrekening als niet betaald. Daar zit hem de kneep: bij de rendatiliteitsberekening wordt de rekening als niet betaald be schouwd, dat steunt dus de bedrijvig heid, en de schatkist heeft toch de centen binnen. In elk ander land zou men nu deze manipulatie zien zooals zij is: de regeering geeft schuldbeken tenissen, obligatiën dus, uit en met de opbrengst van die uitgifte wordt de ,.gewone dienst" gefinancierd. En men zou dat, vooral wanneer de ge wone begrooting toch al niet sluit, zeer bedenkelijke financieele politiek achten, vooral wanneer die obligatiën niet een langen loopt ij d hadden doch gemiddeld een vijfjarige. Niet aldus de nationale regeering in Duitschland, zij heet de noodverordening waarin de regeling is vastgelegd: Notverordnung zur Belebung der Wirtschaft". Zoo liggen er blijkbaar maar enkele stappen tusschen bankroetierspolitiek en daadwerkelijke ei hisbestrijding. Nu zou dat economisch beschouwd nog zoo erg niet zijn, als na een paar jaar zou blijken dat de regeering de aldus aangegane schuld niet betalen kan, dan moest men er maar een streep doorzetten, de mentaliteit ver zet zich daartegen in Duitschland al niet meer. En men zou dan alleen maar tot de conclusie komen dat een deel van de besparingen in die Gutscheine belichaamd geen besparingen waren, maar zijn opgesoupeerd. Maar daarbij moet men toch het volgende bedenken: die Gutscheine zal men voor het overgroote deel waarschijnlijk niet beschouwen als een gespaard bezit. Do meeste belastingbetalers konden zich niet alleen niet permitteeren dat de belasting uit hun. winst rekening bestreden werd, het was niet alleen een kwestie van rendabiliteit, maar bij de meesten was het daar enboven gebrek aan contanten. De regeering weet dat drommels goed en daarom zijn dan ook maatregelen ge troffen, dat de Gutscheine op ruime schaal beleend zullen kunnen worden. Dus: de Gutscheine zorgen er niet alleen voor dat men de belasting niet als belasting voelt en boekt, maar dat men het daarin gegeven voorschot aan het Rijk mobiel kan maken. Dat nu is de heele opzet: het geld dat het Rijk uit geeft moeten de belastingbetalers ook nog eens kunnen uitgeven. En zoo beschouwd krijgt de heele affaire nog een totaal ander aspect: als beide partijen hetzelfde geld moeten uit geven dan komt het eenvoudig daarop neer dat de schatkist biljetten drukt en die uitgeeft inplaats van de uitgaven uit belasting te bestrijden. Ergens anders noemt men dit inflatie. Het is zeer goed mogelijk dat deze manipulatie den Mark geen haar van zijn prestige en zijn koerswaarde zal kosten, daarvoor is het bedrag der Gutscheine (ongeveer 2, 3 müliard die bovendien allicht niet allemaal be leend zullen worden) misschien niet groot genoeg'. Inflatie hoeft geenszins perséschadelijk te werken, integen deel ; maar dat neemt niet weg dat wat er hier gebeurt niets verschilt van het vulgaire drukken van bankbiljetjes door de regeering. Tot zoover het financieele aspect van de noodverordening (het boven staande geldt ook voor de loonpremiën die immers ook in den vorm van Steurgutscheine worden verstrekt; alleen is daar de kans op beleening en dus uitbreiding der geldcirculatie nog grooter omdat de betrokken bedrijven daarvoor zeker wel contanten zullen. noodig hebben) dat er niet bar gunstig uitziet.En nu de uitwerking op de ei isis. De regeling komt neer op het inwerking stellen van de biljettenpers om over de heele nijverheid subsidies uit te strooien. Dat zal tijdelijk inderdaad stimuleerend werken. Dit geldt zeker voor zoover betreft de loonpre miën ad Rm. 400,?per jaar die worden betaald voor eiken arbeider die meer dan voorheen in dienst wordt genomen. De Duitsche concurrentie op de uitheemsche markten wordt daardoor vergemakkelijkt, hoewel na tuurlijk de tariefmuren een al te groote invasie van Duitscho producten wel zullen weren. Als algemeen econo mische maatregel beschouwd dus afgezien nu van het feit dat n land aldus een voorsprong op de wereld markt kan krijgen is natuurlijk dit systeem uit den booze, het komt er op neer dat de maatschappij als geheel een loonlast draagt die door het arbeidsproduct niet wordt goed gemaakt, en die dus de ondernemer ook niet kan dragen. Al te veel moet men zich van deze maatregelen dus niet voorstellen. Voor de inhecmsche markt kan eenige stimulans uitgaan ook omdat hier en daar wat arbeids besparende machines worden uitge schakeld. Dan is daar nog het werk verschaffingsprogram van spoorwegen en posterijen; het zijn beetjes en zij helpen heel weinig. Zie naar het voor beeld Amerika, waar men ook door achterdeurtjes bedrijven die met ver lies werkten van contanten heeft voor zien. Het blijft echter modderen. C. A. K1.AAWSE Bonderrtag, 8 September De stemming blijft nog steeds vast, iedereen staat er min of meer ver stomd van, maar van een terugslag is nog weinig te merken. Dat de stijging niet meer zoo hard ga,p,t, is geen wonder. De berichten uit het bedrijfsleven geven inderdaad nog niet veel nieuws, en weinig steun aan de beursvoorlijkheid. In Amerika is het aantal wagonladingen gestegen, maar dat gebeurt elk jaar om dezen tijd, en het schijnt zelfs dat de stij ging nu geiinger is dan volgens de normale ,.seizoenscoëfficient". Ein delijk is echter ook uit de staalnijverheid een wat gunstiger bericht: nadat nog in de laatste weken de bedrijvig heid voortdurend daalde, is die nu wat toegenomen. Maar het goede nieuws blijft toch schaarsch, wat ove rigens niet te verwonderen valt, want men kan toch niet verwachten dat in een pp.ar weken tijds ineens de crisis waarover wij drie jaar gedaan hebben een gedecideerde wending zal nemen. De grondstofmarkten blij ven over het geheel genomen vast, katoen b.v. is nu sedert l Juli met ruim 50 pCt. gestegen, ook verschei dene metalen hebben een flinke stij ging te y.ien gegeven, terwijl rubber vooral inden laatst en tijd ook m >e<! oet. Voor geen van die prijsstijgingen is een duidelijke aanleiding, maar in middels doen de hoogere prijzen hun nuttig werk. En a,ls ze nu nog riet gemotiveerd zijn dan worden ze het misschien straks door de terugworking van hun eigen invloed op de nijverheid. Xoovor zijn we inmiddels voorloopig nog niet. en zoolang de conjunctuur nog in het huidige sta dium verkeert, kan elk ongenblik het uiterlijk verbeterde aspect weer ver nietigd worden. Toch valt het ni< t te ontkennen dat het terugkeerend ver trouwen ook op het bedrijfsleven, op de oin.ze.tton, een stimuleerende wer king moet hebben Denk b.v. aan onze nationale emis^it-markt?; de gemeenten kunnen weer geld krijgen. Tendeele zal de opbrengst dier emissies wc! voor afloshing vp^n kasgeldloeningon ge bruikt worden. Maar een ander deel wordt aangewend voor de financieering van uitgaven die men moest uitstellen omdat men er niet voor loonen kon. En zoo zijn er meer gunstige gevolgen van het nieuwe vertrouwen". Alles, stijgt, en de rubbish stijgt het hardst, omdat de koersen ook het sterkst geda^ald zijn. Map.r juist omdat er vpjn een opleving in het bedrijfsleven nog zoo weinig te constpjteeren is, omdat dus, wanneer die opleving niet de beurshausse op eenigen pjfstp^nd volgt, men weer een reactie moet krijgen, is het zaak zich te houden bij prima fondsen van onder nemingen, die, ook wanneer de depres sie nog eenigen tijd voortduurt, het kunnen uitzingen, ondernemingen dus die een behoorlijke liquide positie hebben, en niet tot die met de hoogste kostprijs in hun bedrijfstak behooren. Om een voorbeeld te noemen: de Anaconda zal, wanneer de koperprijs aanmerkelijk oploopt, ook wel weer verdienen, maar wanneer de toestand op de kopermarkt nog leng ongunstig blijft, dan zullen n de hooge kost prijs, n vooral de slechte finpjncieele positie de kpjis op een ingrij pende reorganisatie groot maken. Inderdaad heeft men hier relatief c.-en zoer groote winstkans dat is bij nonvaleurs ook altijd zoo omdat de koers-van-voor-do'Stijging die kwa de kansen verdisconteerde, en een verbetering relatief dus grooter voor uitgang beteekent. dan bij een bedrijf waarvan men in de koers de verwach ting van een toekomstige1 opleving al uitgedrukt had. Maar als de verbe tering niet snel komt. dan zijn deze soort fondsen gedoemd weer het snelst omlaag te schieten. Een ander voorbeeld: de Amei-ikaanscho spoorwegaandeelon stonden inderdaad zeer laag. maar is men nu niet wp.t te Veel geneigd uit het oog te verliezen, dat er andore factoren dan alleen de algemet-nu ei iris zijn die de spoorwegen. bedreigen? De controverse: spoorweg contra autobus. \ raohtauto, A liegverkeer zal ook in de eerstvolgende hoogconjunctuur blijven bestaan, en het is lang niet gezegtl. dat alle spoor wegen uit dien strijd even gaaf te voorschijn komen. Ook hier moet men differentieeren: bulk cargo zp.,1 voor loopig nog wel van vrachtautoverkeer uitgesloten blijven, maar spoorwegen. die voornamelijk op personen- en stukgooderenvorvoer drijven. . . . C. K. GEMEENTE ALMELO UITGIFTE van ?1.150.000.- nom. 5'/20/0 6-jarige Obligatiën aflosbaar a pari op 1 September 1938. Vervroegde geheele of gedeeltelijke aflossing is niet toegestaan. Ondergeteekenden berichten, dat zij in opdracht van Burge meester en Wethouders van Almelo de inschrijving op bovenge noemde Leening in stukken groot/1000.?en ?500 tot den koers van 100 pCt. te hunne kantoren te Amsterdam en 's-Qravenhage openstellen op MAANDAG 12 SEPTEMBER 1932, van des voorm'ddags 9 uur tot des namiddags 4 uur, op de voorwaarden van het prospectus van uitgifte d.d. 6 Sept. 19^2. Prospectussen en inschrijvingsformulieren zijn bij ondergeteekenden verkrijgbaar. GEBR. TEIXEIRA DE MATTOS. STAAL & Co. AMSTERDAM, 'süKAVENrUGE, 6 September 1932.