Historisch Archief 1877-1940
, Jn
t '
Tl
i
ftSTKRONIEK
- Clara Klinghoffer
Kees van Urk bij HamdorfT,
Laren (N.H.)
' Generalisaties zijn gevaarlijk. Men
bedrijft er, en zeker op het gebied der
'kunst, dikwijls onrecht mee- Op
'z'n hoogst kunnen ze soms wel
eens dienst doen als voorloopige
jSrientatie- Zoo zou men hier
kun'; lien zeggen, dat Kees van Urk,
|die thans in de Concordia-zaal van
Hamdorff te Laren een eigen
tentoon<telling houdt, moderner is dan de
<Larensche schilders", van wie een
>aAntal terzelfdertijd in de naastgele
gen zaal exposeert. Dat is zeker vaag
^genoeg. Tenzij men,
onrechtvaardigIjjk generaliseerend, die Larensche
BCfailders" identiek stelt met de
fabrikanten van de gezapige
boeren-binnenhuisjes , la Neuhuys en de
heitjes-i met-schapen-en-herder & la Mauve,
'? ! die destijds zoo voordeelig op Amerika
''exporteerden; en, ook al weer
gedeel: telijk ten onrechte, onder modern"
verstaat dat wat alle gezapigheid als
geestelijke gemakzucht en
burgelijkheid" verdoemt en vóór alles,
zelfs wel voor dat het niet-anders
kunnen, dus de noodzaak, er is, een
heel bijzondere eigen stijl wil. - ? ?
Het is vooral in het schilderwerk,
dat van Urk zulk een wil wel eens
teveel demonstreert. In een landschap
Na 't onweer" gaat hij b.v. met
groote, min of meer concentrische
kleurvlakken van voornamelijk
paarsen en gelen op zulk een stijl af.
En in het groote doek Oogsten"
tracht hij er naar met de compositie
van een aantal maaiende en
schovenbindende figuren, die hij dan geven
wil als een machtigen, monumentalen
bouw, bedoeld als een direct symbool
van zijn epische visie.
En het is vooral in het teekenwerk,
dat overigens het leeuwenaandeel op
deze expositie heeft, en dat die wil
niét voor alles demonstreert, dat niet
uit is op overdracht van romantische
gevoelens, noch ook een monumentale
en epische symboliek bewust bestreeft,
dat er waarlijk stijl te bekennen valt.
Van Urk heeft een prachtige
teekenhand; men wordt dit aanstonds ge
waar uit de wijze waarop hij b.v. in
zijn naaktstudies de lijn van een rug
van een been, zeker en gevoelig weet
neer te zetten. En waar hij met die
hand gewoonweg van enkele Laren
sche en Blaricumsche buitenkijkjes
vertelt, een boerenerf met hooischelf,
een akkergezicht, een panorama met
dorpskerk op den achtergrond, enz.
(hij deed dit den laatsten tijd veel)
daar toont het werk aanstonds van
zelf karakter (dat is: stijl): het karak
ter van een simpele lyriek die het
natuur-motief in een eenvoudig sterk
rhythme weet te binden en, zonder
ook maar ergens laf of gezapig po
tisch te worden, zuiver van het po
tische van den buiten" spreekt.
En die echte stijl, dat ware karak
ter, blijft in het teekenwerk ook daar
waar van Urk strenger en bewuster
styleert, zooals b.v. in zijn
korenschoof-compositie (met ploeg), die hij
ook in een litho verwerkelijkte. Die
echte stijl vertoont zich tevens in dat
schilderwerk waarbij het romantische
en het monumentale reeds min of
meer in het gegeven zelf liggen, zoodat
het vrjj is van de gevoels- en
wilsusurpatie waarmede van Urk anders
naar een romantische en (of) monu
mentale stijl streeft. Dat is dan b.v.
het geval met Kasteel te Canne"
waarin een herfststemming zuiver ge
geven wordt.
Clara Klinghoffer, Vijzelstraat
100. Amsterdam
Het beste wat van het werk van
mevr. Klinghoffer, die vrijwel uit
sluitend figuur schildert, te zeggen
valt, is, dat zij soms het gebaar, de
houding van het kind wel aardig te
treffen weet. Zoo is het jongenspor
tretje het beste van de hier geëxpo
seerde doeken, óók omdat hier de
kleur schetsmatig behandeld is, want
daar waar zij in de kleur doorwerkt,
gaat zij, helaas, af op een kleur-rijk
geheel dat op zichzelf" smaakvol wil
zijn en dat ternauwernood eenig ver
band meer houdt niet de visie op en
beelding van de figuur. Dat is al be
denkelijk. Maar dat wordt erger dan
bedenkelijk waar dat smaakvolle"
in vele gevallen (het doek met de
twee vrouwenfiguren b.v.) aan het sma
kelijke van luxe-doos decoraties her
innert. Het is jammer, dat de goede
dingen die er zijn aldus dikwijls schuil
gaan onder een kwalijk te waardeeren
sausje luxieuse artistiekerigheid.
Die goede dingen zouden m.i. kun
nen groeien als mevr. Klinghoffer eens
een tijd lang uitsluitend teekende (er
zijn onder de hier hangende naakt
studies en krabbels ongetwijfeld goede
aanloopen) en wat het schilderen be
treft buiten in de frissche lucht en
onder het. . . . .frissche licht de kleu
ren eens eenvoudig tot zich liet ko
men. Dit laatste kan zij aardig: zie
haar doekje met huizen in een stads
buitenwijk aan het water, dat nu nog
als een eenige uitzondering (want
buiten een soort boudoir-stemming
geschilderd) figureert.
A. E. VAN DEN TOL
Nieuwe Uitgaven
Behoud wat gij hebt", door Ds.
A. Trouw, met omslag-ontwerp van
H. Kraay, verscheen bij van
Gorcum en Comp., Assen.
G. J. A. Mulder, Hulpboekje bij de
studie van Zuid-Amerika. Uitgave
W. J. Thierne en Cie, Zutphen.
Dr. J. Schüngel, Natuurkundige
vraagstukken met voorbeelden van
oplossing, eerste deel. Beweging
Krachten Arbeid
Bloeistoffen en Gassen. 10e herziene druk. Uit
gave N.V. Robijns en Cie.,
Wageningen.