Historisch Archief 1877-1940
!rt?
v ?
a" 't
r*.
: Si
'
l
r*
S«
MT
De Groene Amsterdammer van 15 October 1932
No. 2889
Bij een plaatje
door Dr. R. Feenstra
Ik knip dit plaatje uit het laatste
nummer van het Tagebuch. Het
heeft geen bijschrift. Ik zou er een
willen tikken.
'' Er is caricatuur, die spotlacht
Ign licht geeft, zij het nzijdig licht.
Er is caricatuur, die neerhaalt. Er
is caricatuur, die humoristisch re
toucheert. En er is caricatuur, die
"Vermoordt.
Detee spotprent geeft: prognose.
Zij''is tegelijk psycho-analytisch en
historiografisch. Een joodsche kun
stenaarshand beeft van de
kinne?siime'V de ' Schadenfreude die
gelijk bekend' de grootste vreugd is
en drijft'den brievenbesteller van
Braunau terug op zijn bestelweg,
ontkleed, onttakeld een klein ver
geten cijfer ? dat eenmaal veertien
millioen kiezers beteekend héft.
';?' Zoover als 'Heine hem neerhaalt,
?is de groote Dolf nog niet; zooals zijn
wég een andere was, dan die van
worstbuik tot hambuik; tot
auto?pa'ffen kop, 'tot vliegadmiraal van
het derde rijk.
'?' Maar zijn weg gaat duidelijk neer.
De kranten, zooals Beobachter en
'Ahgriff dobberen achteruit de
Angriff draait: nauwelijks nog twee
derde, van'de'oplaag die hij van 't
zomer nóg in de riemen zond, en de
stille financiers n donateurs hebben
geen reden meer de
nationaal-socialist ische pers te steunen. De Moor heeft
zijn plicht gedaan; de Moor kan gaan.
De mogelijkheden tot directe beïn
vloeding van de regeeringsmacht,
zijn heden zoo ruim, dat niet meer
den achterafweg der politieke tegen
kuiperij hoeft te worden gekozen.
Het is nu nademaal zoo helder
als glas. Zijn hoogtepunt beleefde
Hitler toen de minister van oorlog
Groener moest worden losgelaten.
Het systeem dat regeerde brokkelde,
had daarmee een bres. Hadden toen
de bruinhemden den marsch op Berlijn
naar het voorbeeld van dien op Rome
afgestoken, Duitschland en de. wereld
hadden er anders voor gestaan op dit
oogenblik.
Maar de duce van veertien millioen
kankerpitten en ontevredenen, die
n Wodan wilde, die liet Duitsche
volk uit de woestijn van vernedering
en druk zou leiden, had op dat
oogenblik te veel andere, kleinere zor
gen aan zijn kop. De structuur van
zijn partij en van zijn bestuur had
meer zijn aandacht, dan het historische
moment. Hij zag hét niet. Dat zelfs
de regeerders naar bed gingen, met
een onzekerheid die hón 'stno'rgcris
naar het ochtendblad liet grijpen,
om te koekeloeren, of niet intusschen
het derde Rijk was uitgeroepen.
Wat de leider niet erkende, dat
zagen de geroutineerde politici, die
LOY
STERBEEK
Spoor's
Mosterd
VV. A. Speer Jr., Cücmboref.
STOOKT DEN KETEL
van uw central» verwarming met een l
HERINGA-JOHNSON
OLIEBRANDER
l Geen bediening, zindelijk, eenvoudig
i HERINGA & WUTHRICH
CENTRALE VERWARMINGEN
l Amsterdam, HAARLEM, Den Haag
N.V. Meubelmagazijn Eden
Molsteeg ~~ Amsterdam
BOEKENKASTEN
G. J. DE KONING & Zn
Opgericht 1739
Amsterdam C. Tel. 43688 Keizersgracht 447
Loodgieters - Zinkwerkers - Gas- en Waterfitters
Onderhoud en Reparatie
Bloemenhoning met Rijksmerk
van OUD-BUSSEM 70 et. p. pond
nog uit de Wilhelm-dagen van het
tweede Rijk over waren gebleven,
en die de koppen bij elkaar hadden
gestoken. Dat de Republiek van
Weimar rijp was, als vesting, om
te vallen. Een stormloop was niet
eens noodig. Drie luitenants en acht
man knapten het in eerste instantie
op; de helft op het politiepresidium
in tweeden aanleg. Wat het Bruine
Huis niet gedurfd had, dat deed de
Groot Club; zonder risico, met vol
maakte légance.
Hitler moet zuiniger boeren dan
op het plaatje 4, waar hij per eigen
vliegmachien zich over het Derde
Rijk heen en weer beweegt-. Maar
hij zit nog lang niet op de fiets van
plaat 5, bergafwaarts. Zelfs zijn
felste tegenstanders, die politiek niet
verblind zijn, geven hem op O No
vember minstens 11 millioen stem
men, tegen 14 op 31 Juli. Ifet conser
vatisme ook van den man drie en
vier hoog, van den inassa-fciewtr,
geeft blijkbaar een loodzware inertie
aan het hoog gevijzelde getal, ook al
zakt de dagblad oplaag, cii de kracht
der propaganda. Gelijk met de
fondZoo is het waarschijnlijkste, dat
Hitler niet weer postbode te Braunau
of elders zal worden; maar toch op
den duur: Excellentie. Dat de idealen
van het derde Rijk zullen worden
geruild tegen twee of drie minister
zetels. De vehementie, waarmee op
nieuw op de Joden wordt gehakt,
waarmee v. Papen een exponent ge
noemd wordt van het
wereldjodendom", dat hem op zijn plaats drong,
om het onweer van ,,de" natie af te
wenden laat ten deze den ervarene
geen andere conclusie.
Plaat 6 zal inplaats den
bestellerstasch de ministersportefeuille moeten
in beeld brengen. De houding zal
zeker hooghartiger wezen. Lint zal
een mannenborst sieren. Ergens daar
onder zit een speeldoos. En met deze
speeldoos, die niets dan afgezaagde
negatieve bioscoopdeuntjes tjinkte,
werd in dezen tijd van cultuurverval
en bezitsondergang een
millioenenleger kiezers gepolariseerd. Zoo weinig
isnoodig;MauriceChevalierenDempsey
of v. Klaveren konden het ook doen.