18 De Groene Amsterdammer van 22 October 1932 No. 2890 Croquante croquetjes door Alida Zevenboom De ontdekking van Polen Reisverslag door E. Straat (Slot van pag. ij) Hè, ja, Tante, vertelt u nog es wat van Amsterdam tóén er nog geen auto's waren, wat moet dat een ver velende tijd geweest zijn en hoe gin gen de jonge meisjes toen uit rijden ? Wat zeg je? vroeg ik en keek kleine Ali vorschend aan over mijn bril. Wat bedoel je ? Niets ergs, Tante; maar Arco heeft een Fordje.... Wie is Arco ? Arco is niemand. Dat is mijn vriend je die een Fordje heeft en die me wel eens mee neemt. Zoo, en wat doen jullie dan, wat voeren jullie uit? Dat zal ik u vertellen ! En meteen draaide het nest zich om en danste de kamer uit. En dan moet u weten dat ze me Zondag vroeg of ik in mijn tijd ook sex-appeal" had gehad ! Wil u wel gelooveri dat het me naar mijn hoofd steeg? Op dien leeftijd en dan weten wat Sexappeal" is ! Ik houd niet van al die vreemde dingen en vooral niet als ze uit Amerika komen maar ik werd een oogenblik buiten me zelf en had haar bijna gezegd: Vraag dat maar aan meneer Pierre en aan .... maar ik hield me gelukkig in en wat weet die goeje meneer Pierre eigenlijk van die dingen af maar dat zoo'n nest nu al in auto'tjes met een vriendje rijdt en mij zulke dingen vraagt.... dat komt van die vrije opvoeding van tegenwoordig en ze weten in de wieg meer, de kinderen, dan wij, ouderen, op ons doodsbed. Ik heb er nicht over onder handen geno men maar die vindt al die dingen niet erg. Wij waren in onzen tijd net zoo. zei ze, of is u nooit eens op stap ge weest met een vriendje, al was het dan niet in een auto en vind u sexappeal" niet een veel mooier woord dan wat wij het noemden?" Dan haal je maar je schouders op en met neef is ook niets te beginnen. Als die maar zijn drie rijksdaalders heeft waarmee ik elke week het gezin steun en het pak met boodschappen dat ik geregeld stuur, dan is het hem al lang goed, maar het zijn anders tijden. Met Arco in een Fordje ! Al leen die naam is al verdacht en toen ik dat nest dat zei, weet u wat ik ten antwoord kreeg? Ze kunnen niet allemaal Bertus heeten !" Toen moet ik toch wel heel dicht bij een beroerte zijn geweest en het was een geluk dat ik net met dien storm wat stijf was in mijn rechterschouder, anders had ik haar met haar Arco een tik gege ven .... Maar ondertusschen is die voetgan gers-week toch maar een mooie uit vinding. Ik hoor van ons acteurtje dat er nog nooit zooveel voetgangers ?/.ijn aangereden als juist in die dagen maar je kunt nooit weten of hij liegt of niet, zoo zit het tooneelspelen hem in het bloed. Ja, de Amsterdamsche straat is toch wel heel erg veranderd en ik kan niet zeggen dat het er beter op is geworden. Ik weet nog heel goed TOUSltlA-vAN-VALKENBURG S-' dat er in Amsterdam met sleeën ge reden werd en ze de smeerlap" ge bruikten, dat een vette doek was die een knecht voor de slee over de steenen slierde waardoor het ding weer een eind voortgleed. En dan had je de open vuilnisbakken op straat waai de kippen in rond woelden want ik weet ook nog dat de kippen in Am sterdam los op straat liepen en ik meen dat ik eens in zoo'n vuilnisbak een zeug gezien heb het was op de Vijzelgracht en dat mocht toon ock. En nu krijg ik straks een ge meentelijke vuilnisbak en ik heb al aan Leent je gezegd dat wij dat mon ster niet de tra p zullen af dragen m?ar hem eiken mrrgen zullen uithijschen en als dan de wethouder toevallig langs mocht komen en het ding uit den hask schiet, is het niet mijn schuld dat zeg ik voorop. .Rn dan had je in mijn tijd behalve de open vuilnisbak ken ook nog de eigen equipages op straat. Da.t was toch maar een mooi gezicht en als de vent niet op Mina haar spaarbankboekje geloerd had dat dikker was dan het mijne, was ik met zoo'n eigeii-rijtuig-koetsier getrouwd en herinnert u zich nog wel dien koet sier van mevrouw den Tex-Bondt. die met zijn prachtige rossige knevels waarbij die van den wagenbestuurder van lijn 2 versleten tandenborsteltjes zijn? Er waren prachtmannen oiider en ik weet niet wie mooier waren. hun paarden of zij. En best hadden die koetsiers het ! De families hielden equipage van de rente van hun rente, heb ik wijlen meneer wel eens hooren zeggen, en zoo'n koetsier had nog aardige bij-verdiensten ook want hij verdiende aan alles, aan het hooi en liet stroo en aan den wagen- en zadel en tuig-maker en de rest en dan vrij wonen in de Kerkstraat en wat er nog af viel, want hij wist veel van de heeren omdat hij ?,e nt.g wel. eens af zette aan adressen waar mevrouw niets van mocht weten en zoo herin ner ik het mij nog als den dag van van daag dat Bernard, zoo heette dat mis punt van een koetsier van wijlen me neer, op een ochtend dreigde dat hij mevrouw op de hoogte z >u brengen vanwaar meneer eiken middag na Beurs tijd naar toe werd gebracht want, zooals het in die dagen d? ge woonte was, had al wat in de Bocht woonde, er een vriendin bij die heele dames waren en die de menschen elkaar op straat aanwezen en ik heb er gekend die op hun beurt ook equipage hielden maar dat was dan niet van de rente van hun rente maar var heel wat anders en dan moet i. weten dat ik kennis heb gehad aan een zoon van een van de families die veel bij mevrouw zaliger aan huis kwamen en die mij met alle geweld stoffeeron" wou, zooals dat toen heette ! Nu ik dit allemaal schrijf, zal ik ,.de Groene" van deze week goed weg stoppen dat Kleine Ali er niet in lezen kan want anders gooit dat nest me nog voor mijn voeten dat het in mijn tijd toch ook al geen zuivere koffie was met de jon gelui, al waren er toen nog geen Fordjes en geen Arco's of hoe die snuiters tegenwoordig heeten. Och, och. als ik toen wat lichtzinnig geweest was, wie weet hoe ver ik het nog in de def tige Amsterdamsche families gebracht had en nu zit ik eiken avond het huis houdboekje na te pluizen om een half centje te kunnen bezuinigen ! Poolsche kapiteins zijn er nog niet veel; de gezagvoerder van de ,,Slask" was een bedaarde jonge man van eenendertig met een prettig open gezicht, een tikje beschroomd van gebaat' en oogopslag. Over zijn zeemanschap viel na de korte reis niet te oordeelen. maar de moeilijke kunst van gastheer te zijn en bij velerlei maaltijden de regie te voeren, had hij in de perfectie verstaan. Bescheiden endosseerde hij den lof, die hem en zijn schip rijkelijk werd toegezwaaid, aan het voor September verrassend mooie weer; dat het op de ,-Slask" ook min der aangenaam kon toegaan. b?wez;>n de foto's van de winterreizen, die hij ons toonde: de ..Slask" in het ijs voor Helsingfors. voorop de ijsbreker, daar achter een lange sliert schepen, waar van de laatste moeten oppassen. niet direct weer in de nauwe geul vast te vriezen; de ..Chorzow", een zusterschip, gestrand bij Terschelling. stuurman verdronken; en een heele collectie stormfoto's met steigerende golven en een heen en weer geslingerd schip. Blijkbaar is varen nog altijd geen rustig en koesterend bestaan. Nog geen week geleden was de ..Slask" door den eersten herfststorm danig toegetakeld en had twee dagen voor den Elbemond op zijn ankers moeten rijden .... ..En uw loopbaan, kapitein", vroeg een onbescheidetie. Even gleed er gêne over het jonge gezicht, en heel sober was het verhaal dat volgde: ge boren in Kussiseh-Polen. in een streek die, hoewel Poolsch. bij het herstel of al bij den vrede van Brest aan Uusland was gebleven: de schooljaren in Moskou afgebroken door de revolutie; opleiding te Danzig. zeven jaar stuur man en nu al drie je ren als kapitein heen en weer varen tusschen Finland en Antwerpen. De onbescheidene vroeg door over Rusland, mp.ar onder vond, dat daarover met Polen moei lijk valt te praten. De l'.S.S.H. is verre van populair en wordt, ondanks alle non-agressie-verdragen, als buurman misschien meer gevreesd dan Duitschland, hetgeen trouwens na 1020 be grijpelijk is. De koffers waren weer gepakt, de laatste maaltijd was ingenomen, ver vooruit dreven de glinsterende torens van. Danzig op het water, aan stuur boord boog zich sierlijk het hooge, groene schiereiland Hel. waarachter Gdynia beschut ligt. De Zes hingen met pijpen en Hollandsche sigaren over de reeling en werden al bijna on geduldig. De wind stak op. donkere wolken schoven uit het wit-geaderde blauw van de Oostzee. Doch toen de ..Slask" met breeden zwaai om het puntje van de landtong zwierde, woei de lucht weer schoon en zwart ston den de heuvels van Gdynia tegen de middagzon. De nieuwe haven van Polen werd zichtbaar, grijze pieren en vuurtorens, kranen en silo's en groote schepen; daarachter de stad. losstaande gebouwen, villa's tegen de heuvels op. Amerikaansch". verze kert de consul, ,,in vijf jaren van visschersdoip tot moderne zeehaven, dertigduizend inwoners, groeit als kool. de trots van iederen Pool". De Slask" glijdt tusschen de betonnen pieren door het havenbassin binnen, legt aan. verhuist op het laatste oogen blik naar een andere ligplaats, wordt vastgemeerd. De passen- en douane controle gaat glad; beleefde menschen, die Polen; de Zes nemen afscheid van den kapitein, worden in auto's gela den en naar een hotel gebracht dat Poolsche Hiviera" heet en een beetje leeg aandoet. Om half zeven dineeren. om acht uur por auto naar Danzig.. .. Leesmuseum De aangekondigde vei!ii:g van de uitgebreide on belangrijke bibliotheek van het voormalig Loosmusoum is thans door de veilingmeesters Burgorsdijk en Nieimans (Tomplum .Salomon's, te l eiden) vastgesteld op 24 Octoter?19 Xovomber. Do veiling van do boeken (de pe;iodi;>ken zijn reeds verkocht) zal geschieden in de zalen van het Loesmusoum. alwaar de veilingsgoederen ook te bezichti gen zijn. Nieuwe Duitsche boeken Joseph Hoth, der Radctzki/ Marscli. Gustav Kiepenhemr. Ernst Glaeser, ..dus Gut ('m Elsasz". Gustav Kiopenheuer. Herman Kestcn. der Charlatan. Gustav Kiepenhouer. Martin Lampol. FacM an. l\'fi»iemden! Ernst Rowohlt. Otto Wolff, Monsieur ui-nml. Huthen und Loening. Frankfurt. Walter Victor, Genend und die Friiuen. Büchergüde Gutenberg. HAAR AVOND BEDORVEN / WAAROM HEEFT ZE DAN OOK GOEDE GEKOCHT?