Historisch Archief 1877-1940
Zilver drijfwerk door Puiforcat
s, ceramiek en metaal
Er is voorzeker geen land ter wereld,
waar de nijverheidskunst zoozeer bloeit
en zoo sterke levenskansen geboden wordt
als in Frankrijk. Door alle tijden heen
zijn er de ertisans" befaamd geweest
om wat zij wisten te bereiken en dat
is heden ten dage nog steeds het geval.
Een aangeboren goede smaak, veel fan
tasie en daarenboven een groote liefde
voor het,,métier" vormen de rijk-vloeiende
bron van veel schoons en al is het ver
wijt dat men te veel aan oude voor
beelden en vormen vasthield niet geheel
ongegrond, er zijn toch zeer talrijke
werkers, die tot iets heel eigens wisten
te komen in hun werk.
Wat bij de Franschen vooral sympa
thiek is, is de groote toewijding welke
bij de bewerking van een of ander ma
teriaal aan den dag gelegd wordt. Z'j
halen letterlijk alles daaruit wat daarin
aan mogelijkheden bcs'cten ligt. De
glasbewerkeis, de pottenbakkers, de me
taaldrijvers geven daardoor aan hunne
producten een ga&fhtid tn gedegenheid
mede welke onmiddellijk opvalt.
Daar is bijvoorbeeld het z.g. gr
s-aardewerk" dat bij een zeer hooge
oventemperatmv» gebakken wordt. (Eigenlijk
moet men hier spreken van ,,grès-fine",
omdat het in tegenstelling met ,.gr
scérame" d.w.z. technisch aardewerk,
voor kunstaardewerk gebezigd wordt).
Dit soort aardewerk is een der oud
ste vormen v&n de z.g. gesinterde cera
miek, waarbij in den oven de klei als
het ware zoodanig intens vu hit woidt
dat er een zekere versmeliing der massa
plaats heeft zonder dat de grens van het
week worden en in elkaar zakken we>rdt
eiverschredeii. Daardoor is het verkregen
voorwerp in eindresultaat hare! en steen
achtig (ook porcelein behoort tot
de gesinterde ceramiek).
Bijzonder fraai is wat op dit gebied
door den beroemden pottenbakker
Decoeur wordt bereikt. Zijn werk is
uiterst gaaf en het heeft iets dat
eigenlijk van allen tijd kan heeten:
het gedegene en verzorgde karakter
dat aan kunst van de aarde en het
vuur ze>e> bij uitstek eigen kan zijn.
Daarbij hebben al zijn vormen het
natuurlijke en ongedwongene dat al
werkend daaraan door de draaischijf
wordt meegegeven, de kleuren zijn
verstorven en verstild en het wekt
dan ook geen verwondering dat zijn
arbeid door talrijke kunstverzamelaars
zeer wordt gewaardeerd. Trouwens
deze Decoeur doet als ,,homme de
ce>eur" zijn naam alle eer aan !
Meer gejapejniseerd als hij is voor
zeker de pottenbakker Simmen. Diens
vormgeving en vormkarakter is moder
ner, hoewel ook hij dingen maakt
met archaïsche reminiscenties. Het
sang de boeuf" schijnt blijkens een
kelk-vaas voor hem geen geheimen
te behelzen, zoo min als het
eierschaal-craqueléof de ragfijne
teederheid van een warm wit en hij houdt
ervan zijn kleine slanke vaasjes van
een speelsch dekseltje te voorzien
wat overigens, naar het mij voorkomt,
wel eens iets te veel is. Juist als de
Japanners zet hij zijne pre>ducten
graag ejp een houten voetstuk en het
is een bewijs van zijn zuiveren kijk op
onderlinge verhoudingen dat telkens
weer die voetjes in vorm. volkomen
geïnspireerd zijn e>p wat zij zullen
moeten dragen.
Ook hij verkiest het .,greV be>ven
de meer gebruikelijke, bij minder
Aardewerk door Simmen
KUNSTENAAR
Fransche Nijverheid^
Isaac Israels in kuns
hooge temperatuur verkregen, meer
poreuse aardewerks jorten.
Het is Decorchement geweest, die
van het pottenbakken tot de glaskunst
kwam en een
nieuw materi
aal uitvond do
z.g. Pate de
verre ".Hij deed
daar
ware'wond eren mee, want
de eigenaardig
heid is hierbij
dat de massa
heel langzaam
verhardt (stolt)
waardoor het
mogelijk is als
het ware te
boetseeren en
kleinere
onderdeelen te wij
zigen of wel
versieringen in
relief aan te
brengen.
In tegenstel
ling met het
blazen van glas
(waarbij ge
bruik gemaakt
wordt van een
holle ijzeren
pijp, waarbij
lucht in de
plastische glas
massa wordt
geblazen) wordt
bij de pate de
verre het vloei
baar versmol
ten glas in een holvorm van gips tot
afkoeling gebracht.
Op verschillende manieren wordt
alsdan liet verkregen voorwerp bij
gewerkt en geretoucheerd, vaak ook
geslepen op snel wentelende natte
schijven, meest van metaal en men
verkrijgt op deze wijze zware, kloeke
dingen, waarvan het glas een ietwat
korrelige structuur heeft.
Deeorchemont zoekt tegenwoordig
vooral naar hoekige vormen. Wat hij
rnaakt doet soms denken aan groote
brokken natuur-kristal, welke zijn
uitgeslepen en zijn werk heeft ove
rigens ook iets van een natuurlijke
schoonheid in zich waaraan een zekere
arg loosheid niet vreemd is.
Wat Nttvitrre maakt is heel anders.
Het hoekig karakter werd vermeden
en veeleer is bij zijn werk een vloei
ende vorm, aan de orde, buitengewoon
mooi van lijn. Ook schenken de
gebezigde kleuren aan zijn werk
stukken een bijzondere charme. (Soms
laat hij daarin twee of meer kleuren
in een stroomend spel versmelten. Hij
accentueert als het ware de stolling,
liet hard worden bij afkoeling en zelfs
zou men iets druipeiids in het geheel
kunnen zien waardoor hij op merk
waardige wijze liet wordingsproces
vertolkt en vastlegt.
.Keel wat anders als de kunst van
het pottenbakken en het glas met
hare talrijke verrassingen en . . . .te
leurstellingen is die van het metaal.
Wie het werk van een Duiuind
in handen krijgt herkent den alche
mist in hem. Hij is verzot op proef
nemingen en vindt dan ook telkens
weer iets anders uit'
Ik zpog een bak
van hem, heel don
ker, op zwart af,
met daarin ver
werkt een warm
goud amalgaam.
Die bak was al
hamerend ..opge
trokken" zooals een
vakterm dat noemt.
l'it een ronde plaat
rood koper wordt
met een hamer niet
ronden kop door
drijven tegen een
ijzeren staak lang
zamerhand een hol
vorm verkregen.
Maar door het ha
meren wordt de
massa stug en hard. zoodat het
noodig is telkens te verhitten. Af
wisselend wordt dan gehamerd, ver
hit en gekoeld totdat eindelijk de
vorm bereikt is die men zich voor
oogen stelde. Dat is gauw en gemakke
lijk neergeschreven, maar in werke
lijkheid gaat er veel tijd mee heen en
het is een moeilijk werk. te meer daar
men niet veel zorg ervoor dient te
hoeden dat er geen gat in het materiaal
wordt geklopt.
fn deze bak van Dunand was geen
losse bodem gesoldeerd, neen. liet was
alles uit n stuk en dat \vil wat
zeggen !