No. 2891 De Groene Amsterdammer van 29 October i BIOS COP Y door L. J. Jordaan Hoe lang nog? Gustav Ucicky; ..De man zonder naam". Remforandt Het is waarlijk niet de finantieele en econo mische crisis allén, die ons tegenwoordig leven bedreigt. Mét haar is de zonderlinge overtuiging opgetreden, dat het publiek het ..volk" dei historie vóór alles en ten koste van alles, geamu seerd, beziggehouden, afgeleid moet worden. Nu is het panem et circenses" zoo oud als de wereld en verondersteld mag worden, dat steeds de ,,circenses" in kwantiteit toenamen en in kwaliteit achteruitgingen, naarmate de ,,panis" ontbrak. In zooverre beleven wij dus eenvoudig een historische noodwendigheid en mogen wij ons niet al te zeer verwonderen of ergeren, wanneer werk loosheid en misère hun antidotum zoeken in operette-orgieën en klankfilm-diva's. Wat ons dan ook het meest bezorgd maakt, is de eindeloos heid van het geval. Het is alweer eenige jaren geleden, dat de eerste beeldschoone, jonge vorst in een tadelloos colbertje, al zingende zijn koffertje op het perron van een landelijk stationnetje neerzette al zingende zijn kaartje liet knippen en al zingende den (zingenden) kruier een fooitje gaf. Het is al weer even zoo langen tijd geleden, dat de eveneens beeldschoone en daarbij nog regeerende vorstin, met een lied van haar sponde verrees, den eveneens kweelenden pédicure (komisch) ontving, om daarna ,,auf Klügeln des Gesanges" en omringd door een koor van zingende hofdames, haar monumentale badkuip te bestijgen. Sindsdien is deze beminnelijke, doch après tout toch wel zeer onnoozele bakvisschendroom practisch gesproken niet van onze projectieschermen geweken. De zingende vorst mocht dan al eens een gard e-lui tenant- (mits adellijk) worden en de regeerende vorstin een typiste (mits schoon) in wezen hebben wij dit stupide ,,Land des Lachelns" niet meer verlaten. Inderdaad de zaak duurt wel zeer lang télang ! I->e gezonde reactie van het publiek op deze wezenlooze wel luidendheid laat angstwekkend lang op zich wachten en zijn ontstellende hardnekkigheid op dit punt begint langzaam maar zeker den vorm van een chronische afwijking aan te nemen. De filmmenschen, die men er over spreekt, halen wanhopig de schouders op. Niets aan te doen! Ein Kuss, ein Lied, ein Madel". . . . en de zaak is gezond. Wie het waagt het recept voor dit narcoticum te wijzigen, of zelfs maar op andere dan de traditioneele manier te behandelen, wordt genegeerd. Dat ondervonden C'lair met ,,Le Million", Siodmak met .,Der Mann der seinen Mörder sucht" en onlangs nog Mamoulian met ,,Love me to night". Het ellendige is, dat niet slechts het amusement alles voor zich opeischt, doch daarbij steeds meer dreigt te verstompen. Wie hieruit de conclusie wil trekken, dat wij tegen gezonden humor", hoognoodige afleiding" en wat dies meer zij, zouden zijn die ga zijn gang. De Bierkaai heeft harde muren.... Tusschen den wreeden hagel van noten en glimlachjes en kwalijke grappen, genieten wij enkele uitzonderlijke momenten van respijt. Iets dat op een betoog, op een verhaal, op een logische mededeeling lijkt neemt de plaats in.... en het publiek reageert gewoonlijk door prompt weg te blijven. De film Man zonder naam" maakt althans voorzoover wij bij ons bezoek konden waar nemen op dezen verheugenden regel geen uit zondering. En toch kan men haar moeilijk beschul digen van ,,high brow" te zijp. Zij eindigt zelfs op verwonderlijk bevredigende wijze. Moeten wij an aannemen, dat het operette-gif reeds zoover "*? doorgewerkt, dat het praedicaat ..goeci" Mend" al voldoende is om de zang- en af te schrikken 'i ' >n zonder naam" is ontegenzegge'<o?iendt! film. Goed en rustig ??offelijken verteller Gustav ie fascineerende persoonKr bestaat geen enkel de ontspanning" te rekenen. Zij graaft nergens diep en grijpt evenmin artistiek gesproken bijzonder hoog, maar zij houdt den toeschouwer bezig met een interessant gegeven en een voortreffelijke uitbeelding door regisseurzoowel als spelers. Men behoeft niet bang te zijn voor problemen" van welken aard ook. Het be langwekkend verhaal gaat rustig en logisch zijn gang, zonder door aangrijpende tragiek of ver ontrustende originaliteit af te schrikken. De man zonder naam, is de soldaat, die in den grooten oorlog bij een gifgasaanval het geheugen verloor. Als krijgsgevangene belandt hij na den oorlog in een Russische automobielfabriek, nadat hij als een kind zich weer heeft leeren uit drukken in de nieuwe taal van zijn tweede vader land. Door een toeval krijgt hij zijn geheugen terug en herinnert hij zich Duitscher te zijn, ingenieur en autoinobielfabiikant. Ook zijn naam. die hij eveneens vergeten was, keert in zijn ge heugen terug en als de wedei-opgestane Martin. begeeft hij zich naar Berlijn om zijn plaats in de maatschappij weer in te nomen, -Maar hij is officieel dood verklaard hij kan zich niet legitimeereii. Op zijn eigen fabriek werpt men hem de deur uit zijn vroegeren vriend vindt hij als eigenaar en als den tweeden echtgenoot van zijn vrouw terug en langzaam wordt het hom duidelijk, dat hij, de leveiul-doode, hier niets meer te doen heeft en iedereen in don weg leeft. Tenslotte vindt hij bij nederige vrienden genegen heid, erkenning en een nieuw huwelijksgeluk. Dit alles wordt door Ucicky met bekwaamheid en talent verhaald. Reeds de aanvang geeft oogoiiblikkelijk de sensatie van een vaste, rustige hand, die met groot e zekerheid hot materiaal hanteert. De episode waarmee do film opent, de Russische fabriek in haar driftige, koortsige activiteit daarna de tocht van den naamlooze door de gerechtshoven van Berlijn om zijn officioole per soonlijkheid terug te krijgen, zijn met treffende juistheid weergegeven. Men heeft aanstonds dat curieuse gevoel van behaaglijkheid en veiligheid. dat don ervaren filmliefhebber reeds na de eerste vijf minuten op zijn gemak stelt het gevoel. dat hem zich doet neerzetten om met belangstel ling te zien en te hooren. Zonder inzinking wordt dit niveau do geheelo film door gehandhaafd, met hier en daar een bijzonder knappe sceno. als b.v. de ontmoeting van don naamloozo met don zonderlingen provisionsagont". zijn confrontatie met vrouw en kind. tenslotte de episode bij den rechter. Wat hier als een bijna physieke woldaad aandoet is de zoo moeilijk to verkrijgen, absolute natuurlijkheid on eenvoud. Do personages gaan on staan met oen rust on ongedwongenheid, dio milieu en karakters zulk oon klemmende authen ticiteit vei'loonon. Voor don gotraindon waar nemer (?stil's" spreken hun oigon taal!) is een blik op de foto van hot bezoek des KriminalKommisai's". hierbij afgedrukt, in dit opzicht voldoende. De losse groopeering dor figuren, dio de in waarheid zoo geraffineerde compositie en regie volkomen maskeert, geeft eon karakteris tiek idee van hot peil waarop dit filmverhaal zich beweegt. Bij dit alles komt nog de altijd boeiende per soonlijkheid van de hoofdfiguur. Werner Krauss. Eon film passeeren, waarin dozo bijzondere speler optreedt, is op zich zolf reeds eon verzuim. Want Krauss is eon dor weinige filmspelers, dio nooit hun niveau verloochenen on nimmer teleurstellen. Tenslotte rijst do vraag, hoe lang het nog moot duren dat de opperheerschappij van hot béte schlager-,,amusement", dergelijke goode ontspan ningskunst in do verdrukking kan brengen. Hoe lang deze onhoudbare tyramiie der stupiditeit, als een. permanente uitzonderingstoestand kan blijven voortduren oon uitzonderingstoestand waarmede de film toch wel zeer bijzonder bezocht wordt. Want voor goed ontspanningstoonoel als om maar oen toevallig voorbeeld te noemen Mademoisolle" is, alle klachten over de dra matische kunst ten spijt, toch wel degelijk belang stelling. Terwijl oon werk als Do man zonder naam", dat op zijn terrein stellig niet minder is, verwaarloosd wordt terwille van Die Liebe der Matrosen". Of wacht men soms, tot Werner Krauss zijn emoties por schlager" zal vertolken. . . . ;* Waai- hot heen moet is een splitsing ? oon selectie. Hot wa'jhton kan moeilijk anders zijn dan o]) een scheiding tusschon de film on de amusement.sbiosv.oup, gelijk hot bedrijf dio tut nu toe noodgedwongen in stand houdt. Korst wanneer 111011 in do gelegenheid is. regelmatig naast do plozier-l'ilm. andere on betere spociinina van cinegraüsche werkzaamheid to zien - eerst Op den voorgrond (montage werkfoto) : Regiss Ucicky, Julius Falkenstein en Werner Krauss. ' den achtergrond: Het bezoek van den Krimir, Kommissar" dan zal zich oon vaste on uitgebreide groep van l iofhebbers vormen, die als afnemers voor een geregelde betere productie kan dienon. Of dit mogelijk is:* Do U'K A brengt Zondagmor gen eon herhaling van Siodmak's Abschied". Eon herhaling, omdat do belangstelling voor het eerste experiment oon reprise noodzakelijk maakte. Dit zegt althans iets. Ook do opening dor Studio '32" te Kotterdam wijst in dezelfde richting on naai- oon dool, waarnaar.- velen snakken. Hoe lang nog . . . . De film als illustratie Heiiirïeli Hanser: ..l^imir. liet laatste zeilschip". TuKOliïnHki. Wit- liet boeiende boek van Hauser, ,,Dio letzten Segelscluffe". heeft gelezen verzuirne niot op d" /onda^ochtendvooivtclling van Tuscliinski, do/.o in vele op/ichten interessante reportage, to gaan zien. Het materiaal, dat do schrijver hooft vorzameH, is soms onvergelijkelijk on liet v<ilt te betreuren, dat hè* door zulk 0011 kennelijke arnatourshaiid word verwerkt, Niettemin oon belangwekkend" illustratie van hot bock on tevens van d.- moeilijkheid van hot métier. Werner Krauss als de Man zonder naanf den rechter vo