No. 2891 De Groene Amsterdammer van 29 October 1932 Uit de Natuur Nieuw natuurschoon door Dr. Jac. P. Thijsse Springers vijver in Thysse's Hof Een vorigen keer hebben wij de bezorgdheid ge uit dat niet zorgvuldig overwogen ontginning, ruil verkaveling, ontwatering, normalisatie, stadsuit breiding, aanleg van wegen en kanalen, vuilverwijdering, kunstmatige werkverschaffing groote scha de kunnen toebrengen aan ons Nederlandsch land schap, onze flora en fauna en de gelegenheid voor natuurstudie en verheffend natuurgenot. Het gaat slechts om dat zorgvuldig overwe gen" en het beseffen van waarden. Wat is de waar de van een heidelandschap, wat van den eersten stamerenden tjiftjafzang op een neveligen Maartmorgen, het forsch gekwaak van een boomkik kertje in den zwoelen Meinacht, een maanvarentje aan een grazige duinhelling, een bloemenkussen van veenbes en andromeda op een sphagnumbult en honderd en nog eens honderd dergelijke dingen, van slechts microscopisch waarneembare kleinig heden af tot de grootsche levensopenbaringen van vogeltrek, het ontluiken van blad en bloem in het voorjaar, de opbouwende en afbrekende werk zaamheid van wind en water ? De waardeering van al dit natuurschoon" is volmaakt subjectief en onmeetbaar met de gebruikelijke waarde-maat, het geld. Vandaar groote verwarring en tegenstrij digheid. Het zou echter ongerijmd zijn, om stilzwijgend aan te nemen, dat economisch bedrijf "altijd verlies aan natuurschoon zou beteekenen. Er zijn tegenwoordig juist een paar werken in uitvoering of in opzet, die ons leven kunnen verrijken. De gemeente Huizen zal onder leiding van den tuinarchitect Tersteeg een waterpartij" laten maken aan den noordrand van den Sydjesberg en de Heidemaatschappij delft in opdracht van de pro vincie Noord-Holland een grooten vijver in de duinen van het landgoed Castricum. Als die dingen Klare" ia «ilver ELNLEN DAG KEN GI.AAM.IE nu maar niet te klein opgevat worden, krijgen we stelligs iets goeds te zien, vooral wanneer bij het opmaken van de plannen de eischen van het Nederlandsche Landschap in de eerste plaats zullen gelden. Tersteeg zal te rade gaan bij het Groot Waschmeer in de dagen van zijn helaas reeds lang vervlogen glorie, wellicht ook bij Leersumsche plassen, Uddeler meer, Oerrits Plesch. Aan af schrikwekkende voorbeelden, op menige buiten plaats in het Gooi, het Utrechtsche of op en langs de Veluwe ontbreekt het ook niet. De Heidemaatschappij heeft het veel gemakke lijker. Zij behoeft maar te gaan zien naar Kwakjeswater, Breede water, de Muien op Texel en den vijver in Thysse's Hof. Ik ken ook wel een paar afschrikwekkende voorbeelden, maar houd die voorloopig in petto. Aan de duinpartij, die thans bij Castricum wordt verwerkt, was helaas niet veel meer te bederven. Dat is trouwens op menige plaats tusschen Ifoek van Holland en Bergen het geval. Maar de duinen zijn zoo gewillig en zoo gevoelig voor goede behan deling, dat van het meest yerhanneste stuk binnen tien jaren een prachtig duinpark gemaakt kan worden, dat in verloop van tijd zich kan ontwik kelen tot een volmaakt normaal duinlandschap, een landschap zooals het geworden zou zijn indien nooit mensch of vee en konijn er aan had getornd. Zeven jaar geleden was Thijsse's hof een uit gemergeld verwaarloosd aardappelveld, omgeven door schamel eikenhakhout. Nu is het, ik mag het gerust zeggen, want ik heb er zelf maar heel weinig aan gedaan, een lustoord. Dat het zoo geworden is, ligt voor 99% aan den genialen zet van Leonard Springer, om daar een vijver te graven, met het zuiver karakter van een uitgestoven duinpias, dus deels met een uitgestrekten vlakken oever, deels met een hoogen kant. Het water is grondwater, dus het rijst en daalt in overeenstemming met den regenval. De waterstand is dus zeer wisselvallig, dat loopt omstreeks anderhalven meter uiteen. De lage oever staat dus 's winters onder water en loopt 's zomers geleidelijk droog en kan dus de flora hebben van de natte duinpannen, een flora van sprookjesachtigen rijkdom en schoonheid, die tusschen IFoek van Holland en Bergen schier overal is verdwenen. Parnassia en Duizendguldenkruid stonden dit jaar in Thysse's hof minstens even mooi als op Texel. De hooge kant van den vijver leent zich uitstekend voor boomgroei, loof hout bij voorkeur, berken en eiken in het bij/onder. Zoo gaat de vijver langzamerhand over in een fraai parklandschap met, zooals dat in de Kennemeiduinen het geval is, een grooten rijkdom van besheesters" : meidoorn, lijsterbes, vlier, Geldersche roos, kardinaalsmuts, liguster, sporkenhout, \\ego doorn, duindoorn, kamperfoelie, rozen. Nu is Thysse's Hof slechts een paar liektaren groot. Ik hoop dat de Heidemaatschappij in het landgoed Castricum tientallen hektaren tot haar beschikking krijgt. Bovendien iederen dag een paar autobussen vol Kaarlemsche werkloozen. Uit deze elementen nu kan met eenige virtuositeit een natuurlijk duinpark worden geschapen, waar de Nederlanders tot in lengte van dagen zich aan kunnen verheugen en dat ons eenigermate kan troosten over het verlies van Vogelwater, Breesaap. Kozemvater en nog zoo menige ongenoemde bloem rijke duinvallei, waar wij ons vijftig jaar geleden aan konden verlustigen. We gaan spoedig eens kijken, hoe het werk op schiet. Als het goed uitvalt, wie weet wat we dan nog meer te zien zullen krijgen. Amsterdam zou er ook wel eens aan kunnen denken, om in zijn zoo uitgestrekte duinen dergelijke; werken te doen uit voeren. Allemaal voor een betere toekomst ! POL ROG ER & CE LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER-GERLINGS HAARLEM Gematigde opstandigheid in gevaar Afgaande op wat zoo hier en daar verluidt en in de pers ..naar voren" komt, zou men zeggen, dat er in den boezem der S.D.A.P. eenige bekom mernis heerscht over het verloop der grootsche betooging, di^ den Ssten November tegen het rap port Welter, of iets van disn aard, zal gehouden worden. Tot nog toe liepen de indrukwekkende demonstraties der S.D.A.P. vóór en tegen alles steeds ordentelijk af. Dat sprak van zelf, ook voor de Overheid, die de toestemming gaf. Men hand haafde beiderzijds de fictie, dat zulke indrukwekkendheden der regeeiing ongevallig waren, immers revolutionnair en, alsnog beheerscht, opstandig. Maar ieder weet sedert jaren wel beter, dat het eens dreigend revolutionnaire in een gemoedelijke liberaliteit verkeerd is en de hevige leuzen alleen op Zon- en feestdagen dienst doen, als een prettig ..uitje" voor de partijgenooten. Zoo wordt er dan ook nimmer meer bezwaar gemaakt tegen derge lijke parade-optochten. Zij brengen wat hoewel niet vél leven in de brouwerij, zij geven wat kleur en fleur hoewel steeds minder aan het stadsbeeld", en eenige sensatie aan de na efgeloovigen. Terwijl een veeljarige routine hen zoo gemakkelijk hanteert en licht, als een kudde schapen. Of eigenlijk veel gemakkelijker. Zoo zou dan de 8e November wederom zo:>'n groot sche betooging aanschouwen, en aller-greotsch-ste, want men moet in deze tijden van scherpe con currentie wel eens erg zijn best doen, om de mas sa's" te overtuigen dat men waarlijk nog in de oppositie is en het echte leeuwen zijn, die brullen. Maar het onpleizierige is nu, dat communisten en O. S. l'.ers het voornemen te kennen geven, de grootsche betooging, al mede-demonstresiend, in de war te demonstreeien of, anders gezeid, relletjes uit te lokken, die onze keurige routineorde verstoort. Dat is nu werkelijk een vervelend geval, want wie zal hier nauwkeurig de commu nistische bokken van de socialistische schapen scheiden, als zij allemaal door elkaar komen te loopen? Kn hoe zullen de politioneele gummiknuppels de schuldige revolutionnaire koppen on derscheiden van de onschuldige? Benauwende puzzle. want als 't niet gelukt hier een afdoendo oplossing te vinden, die de tamme van de wilde revolutionnairen duidelijk afscheidt, loopt het on ontbeerlijke instituut der S.D.A.P.sche massa parade-betoogingen in de toekomst groot gevaar. Immers welk bezadigd socialist zal aan dergelijke hachelijke ondernemingen voortaan nog zijn kop wagen? Als 't meenens wordt, is de aardigheid er meteen ai! P. O. P L A l D S 5.15 VOETZAKKEN 4.70 VACHTEN 4.45 XKDER ZON EK