KUNST EN l Meubelen van WillemPen Otto van Tussenbroek - A. E. G. de Jong Kunstzaal van Lier Samenvoegbare meubels van Willem Penaat Wie het werk kent van Penaat uit zijn ,.goeden ouden tijd" toen hij een der eersten hier te lande en elders was die naar vereenvoudiging streefde; wie zijn preekstoel en banken in de Domkerk te Utrecht zag of de betimmering en meubileering van de l?aadzaal in het Stadhuis te Amster dam, weet met welk een warm minnaar van het kunst-ambachtelijke men te doen heeft, trouwens waar men hem de vrije hand laat geeft hij nog steeds blijk zijn vroegere voorkeur voor fijne afwerking en duurzamen bouw van het meubel getrouw te zi.in gebleven. Doch men kent daarnevens een Penaat die niet zoo zeep in een huwelijk uit wcderzijdsche toe neiging dan wel in een mariage de raison" allerlei meubelen ontwerpt, geschikt om machinaal, dus snel en minder kostbaar, te worden aangemaakt, en welker ?vorm en samenstelling, zoo eenvoudig en strak mogelijk, op massa-productie is ingestsld. Naar Duitsch voorbeeld kwam hij tot zooge naamd samen voegbaar meubilair" waarbij de grondvormen en afmetingen der standaard-eenheden dusda.nig zijn berekond, dat deze op diverse manieren kunnen worden gegroepeerd, ter\vül toch elke eenheid op zichzelf als zelfstandig meubel stuk te bezigen blijft. Dit is eenzelfde beginsel W. Penaat als van Prof. Schuster e.a. in Duitschla-nd en van de K eens Patent Schakel-meubelen ten onzent. Ook hierbij wordt met eenheden gewerkt. Deze eenheden nu, kan men in verschillende uitvoeringen verkrijgen door toevceging van glazen ot houten schui ven, het aanbrengen van deu ren of kleppen enz. Zoo heeft het grondtype (boekenkast met drie planken) een geheel open voorzijde. Men kan deze gedeeltelijk dichten door tegen het onder ste vak een naar omlaag scharnierende klep aan te bren gen waarbij dus de boven ruimte open blijft. Deze kan men op baar beurt weer dich ten met twee zijdelings in houtgleuven verschuifbare platen spiegelglas; men kan het gansche boekenkastje van dergelijke glasdeuren voorzien of wel van t'.vee houten deuren en ten slott e is er ook een schrijftafel van te maken door het onderste deel open te laten en aan de bovenzijde een klep 'als schrijf blad dienende) in te bouwen. In nzelfde kader dus zes mogelijkheden. Maar er zijn er mér !. . . . Men kan zich ook een kastje in kubus-vorm aanschaffen en een los schrijfblad met opzet bezigen als schrijftafel: of wel een mistbank er bij nemen tegen welke een dergelijk ka.stje wordt aangeschoven en een prettige afsluiting schept en ten slot-te heeft Penaat daarbij eenige tafels en stoelen ontworpen welke volkomen in stijl zijn met dit samenvoegbaar meubilair, zoodat met weinig moeite eeii goed en modern aandoend geheel kan worden bereikt. Het streven van de laatste jaren om de inrichting en meubileering der woning zoo licht en ijl mogelijk te houden (wat voor ons land met veel sombere regenclagen zeer zeker van groot voordeel is !) is ook door Penaat met succes gevolgd. Men ziet er in de modelkamers bij Metz en Co. de resultaten van, alles is in een lichten toon gshouden en hoewel de totaal-indruk wat star is omdat deze vertrekken niet gebruikt, dus niet., inge leefd" zijn, kan men zicli niettemin met eenige fantasie een goed denkbeeld vormen hoe vroolijk en fleurig het intérieur kan worden wanneer een en ander ook werke lijk gebruikt wordt en het leven zelf er zijn stempel op drukt. Wie het hart verpand heeft aan oude dingen, aan de onvolprezen echte oude meubelen of de niet genoeg te laken namaak-antiek (omdat in dit laatste geval nieuwe in z.g. stijl-meubelen" schijn voor wezen wordt gegeven !). wie romantisch is aangelegd en van meubels houdt waarin alles rond en kronkelend is van vorm. zal voorzeker in de door de machine gedecreteerde vorm-verzuivering, strakheid en. ... nuchterheid weinig aan trekkelijks zien, maar zij die eerbied hebben voor do ruimte (,,Kaum-Kunst" . . .. ruimte-kunst!), zij, die van hun huis geen warenhuis willen maken maar een makkelijk te onderhouden, dienend apparaat waarin een open sfeer heerscht en elk ding ook aan het daarmede beoogde doel beant woordt (hiei' treedt de efficiency" in liet geding!...) W. P, zal het streven van Pene at kunnen waardeeren en wie met belangstelling zijn ontwikkelingsgang als kunstenaar volgde zal voorzeker de meeiiing kunnen onderschrijven dat hij zich eigenlijk, in een sympathieken drang tot veistrakkirig en ver sobering, zij het in anderen vorm, getrouw is ge bleven en dat er tustchen zijn werk van een kwart eeuw geleden en van thans een veel minder groot verschil is dan men aanvankelijk wel zou meenen ! Van het donker gekleurde (/..g. ..gerookte") eiken is hij gekomen tot het he/.igen van blank in de was gewreven eiken (zoowel massief als in triplexpaneclwerk), vaak met toepassing van een licht of donker gevlamd palissander houten plint. In de practijk is gebleken dat bij dit- materiaal metalen zitmeubels zich goed aansluiten: stoelen van Brmier (die zooals men weet de ceiste is ge weest die op liet denkbeeld kwam uit stalen buizen meubels te maken) en van Dïciknum, worden door Penaat benut bij de inrichting der modelkamers en dit heeft vooral in een beperkt bestek het- groot e voordeel dat duur het ijle karakter van liet buizeii-systeem de beschikbare ruimte niet wordt gedrukt, men ziet er inmieis voor het grootste gedeelte dwars door heen. Ken onzer jongere kunst n ijveren heeft het moderne binnenhuis aldus getypeerd: ,.llet trof't door sterke eenheid, zuivi-iheid van lijn on proportie, opgebouwd uit (-ndeideeleii die ieder een eigen functie vervullend en uit drukkend, in onverbrekelijk rythmisch en orga nisch verband tot elkaar en tot het geheel slaan. Niets kan er eigenlijk aan wegv'elaten of aan