N T E R l E U R \aat - Tentoonstellingen bv. d. Tol - A. Plasschaert toegevoegd, ja zelfs verplaatst worden omdat alles zoo is gegroeid; want hier zijn vorm en inhoud, inhoud en vorm n. Het is vol beheerschte span ning, het is gezang en stilte tegelijk".. .. Welnu, Penaat schept dergelijke binnenhuizen en wie zou niet willen wonen in kamers waarin men zingen kan en.... stil kan zijn? O. v. T. Germ. de Jong bij van Lier, Amsterdam Reeds dadelijk, nadat Germ. de Jong, in 1016, voor het eerst met een eigen expositie voor het publiek trad, viel in zijn werk het element op van het sprookjesachtige", het avontuurlijke der compositie", en ook van het ietwat grilligblije, dat men zelden zoo uitgesproken in Hollandsch werk ziet". Een en ander kwam toen voormaat ; namelijk uit in zijn boomen en bloemen. Zijn bloemstukken (soms schildert hij ze nóg: men [ treft hier een goed specimen aan) stonden, vooral | ook door de vreemd-fascineerende kleur, in een droom-sfeer die wel aan een Odilon Hcdon her innerde; zijn boomen riepen reminiscenties aan Japansche prenten op.... i Er was in de Jong naast den droomend-schou wen I den kant, waarvan dit soort werk getuigt, ook, ' hoewel z\\akker, een meer actieve, strijdende" j kant, die b.v. sprak in zijn eerste sterk-geboviwde schetsen uit Parijs, waarmede hij op straat- en ; huiscomplexen, gezien in hun aspect van brok stukken architectuur, met vaste hand afging. Met het thans geëxposeerde werk voor oogen. ; grootendeels gedurende het laatste jaar ontstaan l in Parijs en Italië, zou men kvmnen spreken van ' een zeker samenkomen van de/.e twee, hierboven ' vluchtig aangeduide kanten van dit talent, die t vroeger meer scherp gescheiden uiteen lagen. '. Dat samenkomen leidt dan bijna altijd tot een f sterke charme, met welke woorden men dit oeuvre in zijn geheel misschien nog hot best i kenschetst. Sterke charme hebben b.v. do twee doeken uit Venetië; hot ecne een stuk kanaal met v_<i<s, verweerd ruode huizeiigevels, de groene kerkoepel en de blauwe meerpalen, waarin o.a. mot t rood. blauw en groen oen fijnzinnig picturaal iel gespeeld wordt; het andere, een gezicht op i)e ' ante Maiia della Salute, die in haar blank mar>jren architectuur oprijst tegen een lichtblauwe. at witte wolk-vegen als doorspette lucht. Sterke : arme hebben 'ook de Parijsche cal'é-hoekjes. ? pleintjes op .Wontmartro mot de, op blinde muurLouis Schrikkel vlakken geschilderde groote reclame-pop pen en letters; ster ke charme behoudt zelfs ook een doek als dat met het nu chtere gegeven v an een rijtje aanplakborden op een verge ten stukje boulevard. Ook is dit het geval met het werk uit Estaing, Embrun en St. Ginignamo, dat stukjes straat, een stuk oud klooster in hun omgeving van rotsen en heuvelen geeft als beelden van een vreemde, het oog bekorende tocht. Ook in de knappe en gevoelige t ekeningen, die de Jong op het Fransche en Italiaansche land maakte, treedt dit bekoorlijke, iet of w at romantische. dat echter nooit zoetelijk wordt (daar is het te kantig, te ingehouden gevoelig, voor!) steeds op den voorgrond. Is het daarom misschien ook, dat hij b.v. in een dier teekeningen een boerderij zoo sterk als een stuk van la douce Franco typeert als een Hollander dit maar zelden vermag? In een doek als Place de la Concorde, hoog ge zien van de Pont Alexandre, blijkt tenslotte dat er in dit sterk eigene talent mogelijkheden liggen die tot werk kunnen leiden dat verder uitgaat boven het sterk-charmeerende dan nu meestal het geval is. De paleizen, de obelisk, het plein liggen als een verlaten grijze massa weggedrongen onder een, met een teer rose nog na-lichtende avondlucht. Er wordt hier iets openbaar van een grootheid, die men in het overige werk wel eens noorle mist; het is alsof iets van de tragiek (wc7,enselen\ent tcch van alle groote kunst), die door den schilder in het werk meestal, onbewust misschien, wordt v.eggehouuen, wil vrij komen.... ^ A. E. VAX DEX TOL Edg. Tijtgat, bij Eslier Surrr.y. den II nis; Er is zeker iets in de schilderijen van Tijtgat. dat voor de Hollanders in het algemeen mot-ilijk te waardeeren is. en hun in hun diepste wezen niet voegt. Het werk van Tijtgat is daarom niet Kunsthandel Buffa onvoegzaam: dat is niet wat ik bedoel, maar er is iets in. dat de Hollanders niet zoeken. De Hollanders vinden in een schilderij gaarne een. verzadiging van kleur, en kleury.atheid (wat niets te maken heeft met gebruiken van veel verf). En dan is hun tegenwoordig nog vreemd: het littéraire in een schilderij, iets wat b.v. Duitschers voel aangenamer is. Van zelf zal de voorkeur van den Hollander gaan naar die perioden bij Tijtgat waar het normale schilderen het eerste was en het eenige bleef. Tijtgat behoort niet tot de groote schilders. 7/ijn phantaisie" is noch van verrassende of ver rukkende psychologische diepte: zijn vorm en gestalte bewijzen zelden o t' nooit ecu macht in den schilder; het enkel-persoonlijke is sterker erin dan dat persoonlijke dat n der gestalten, oen der ver schijningen va.n het eeuwige is. Het werk van Tijtgat is meer bi/.ar dan primair: /.onder hot primaire als bodem rijst geen blijvend werk. Ken schilderij van Tijtgat is een ..verzinsel". Wanneer wij /elven de gestalte dus moesten bo->alon van Tijtgat. dan moet vastgesteld worden. dat er ongetwijfeld hier eenige geest is te vinden. eenige satyre. wat weemoed soms, een bi/,ar gevoel een andermaal .--n altijd wat terughouding van ecu l'tïKchaafde. maar niet moei' dan datPL VSSL'HAKRT W. Penaal