Historisch Archief 1877-1940
Dikwijls heeft men mij, wanneer ik
sprak over in ij n plannen om een lange
reis te maken met een der letzten
Segelschiffe", gevraagd, hoe ik op
het idee was gekomen een dergelijke
riskante onderneming te beginnen;
en bijna even vaak schudde men
veelbeteekenend het hoofd. Het ant
woord op die vraag is tamelijk een
voudig. Ik kan mij althans mot i ijk
voorstellen, dat een nazaat van Tromp
en De Buyter die tevens een toegewijd
jachtzeiler is, niet zoo nu en dan de
onweerstaanbare behoefte voelt zich
eens met een ..echt" groot zeilschip
op den oceaan te wagen; vooral daar
de kans groot is, dat men het over
'eenige jaren niet meer kan doen.
om de eenvoudige reden, dat er dan
geen schepen meer zijn.
Een andere vraag die dikwijls ge
steld wordt, is: bestaan zulke schepen
nog? Vooral in dezen tijd, dat de
zeilschepen uit de Austra'ische vaart
in de groote Engelsche havens lossen
(de Ponape heeft zelfs in Rotterdam
gelost) en men bijna dagelijks groote
foto's van de laatst overgeblevenen
in de bladen kan zien. doet die vraag
eenigszins vreemd aan. Misschien is
het de schuld van Eva Kaedt-de
Canter, die den titel van Ilauser's
mooie boek met,, Het laatste zeilschip"
vertaal.le en zoo den indruk wekte.
dat er behalve de l'amir geen meer
over waren. In wei'kel'jkheid is er
nog een bescheiden aantal groote
zeilers in bedrijf. De reederij
(lustaf Eriksen te Ma'.iehanm (Aland
Eilanden. Finland) spant de kroon
met ruim twintig drie- en
viermastta'ken en een t'regatschip; verder
is er in Ma i.'hamn nog de .firma
Eundquist met enkele barken en een
viermast-schoenertavk. Finland. Zwe
den, Duitschland en eenige andere
landen, die van hun aanstaande
scheepsofficieren ec-.ngi n tijd dienst
onder zeil eischen, hebben opleidings
schepen, waarvan de meesten tevens
aan de algemeene vrachtvaart deel
nemen. Ook in Frankrijk bestaan
nog twee zeil-reederijcn. n (die de
Deensche vlag voert) met drie en n
met vier schepen. En ten slotte
noem ik de reederij F. Eaeisz in
Hamburg, de bekende ..Flying l'
Eine", die op Chili vaart en nog
niet zoo lang geleden een groote vloot
prachtige schepen in de vaart had.
die beroemd waren om hun snelle
reizen om Kaap Hoorn. Verleden
jaar bezat zij nog zes schepen, alle
groote viermasters. waarvan n. de
Pariuo. in l!)2(> gebouwd is; sindsdien
echter zijn er drie .verkocht: I'assitf
en J'aniir (het schip van Heinrich
Hauser) aan. (Justaf Krikson. en.
J'urmu aan kapitein De Cloux. den
vroegeren gezagvoerder van .,mijn"
sr'hip, de Herzogtn Cf.-ilie. l'ekhi</.
1'rin'aüen l'adua alleen nog hou
den de eer van de oude vlag
hoog. Verder heeft men in de
groote vaart nog slechts schoeners,
kleine schepen met eenvoudig tuig,
waarvan de meeste in de transatlanti
sche vaart zijn en op dit stormachtig
traject verwonderlijk snelle reizen
maken. Voor de ..kabeljauwschoeners"
die tusschen Portugal en
Newfoundland varen, scheepjes van soms nog
geen honderd ton. is een overtocht
van 12 of 14 dagen geen zeldzaamheid.
Indien de data van ..Lloyd's" juist
zijn. is eenige jaren geleden
d,Deensche schoener I'^rtuii in zeven.
dagen van Newfoundland naar Oporto
ge/.eild. waai mede alle records op
d i L. traject, ook die uit den glorietijd
fier zeilva,art. gebroken zijn. Kr be
staan dus inderdaad nog zeilschepen.
IFet ligt in den aard der zaak. dat
er omtrent deze laatste overblijvers
veel gefabeld wordt, /ij werken op de
fantasie, en de dagbladpers is er
ZEILEND ROND
Groote Zeilschepen
steeds op uit deze nop wat aan te
blazen. De reeders worden in den
regel voorgesteld als oude zonder
lingen, die niet van masten en zeilen
kunnen scheiden en hun schepen.
Ionter om hun hobby bot te vieren, niet
veel verlies in de vaart houden; en
een reis met een dergelijk schip
schijnt noodwendig een aaneenscha
keling van gemengde berichten te
moeten zijn. Nauwelijks een half uur
a,ara den wal. werd ik in een winkeltje
in Falmouth geïnterviewd door een
courantenman, die al van onzen kapi
tein gehoord zon hebben welke ver
schrikkelijke stormen wij hadden door
staan. Hoewel wij wel harden wind te
verwerken hebben gekregen, was de
klacht aan boord tocli meestal over
te weinig wind: maar het lezend
publiek wil nu eenmaal, dat een ro
mantisch zeilschip ook romantische
orkanen doorworstelt. Om het maar
kort te zeggen: de reederij Krikson
is keiharde business zonder senti
menteel bijwerk. znr>. dat men zelfs
in dezen tijd nog vrij behooilijke
winst maakt. De onderneming
wordt met de meest rigoureuze
zuinigheid beheerd: de schepen
varen onverzekerd: ('e ma
trozen bestaan vour een groot
deel uit mensehen van di
verse nationaliteiten, di ?
een zekeren tijd onder zeil
moeten dienen, het eerste
jaar betalen en het tweede
jaar een uiterst matige gage
verdienen; en ten slotte
zijn de graanvraehten voor
deze schepen meestal hooge.
dan voor stoomschepen
omdat.... de reis langer
«tuurt. Dit klinkt para
doxaal, maar een
graanlading wordt, terwijl zij
onderweg is en na aan
komst, soms twintig
maal verhandeld, haast
is er meestal niet bij en
hoe langer liet schip
onderweg blijft, des te
minder opslagkosten
komen er op den prijs.
Ook valt er van een
prijsstijging gedurende
de reis nog wel eens
te profiteeren. Ons
schip had :i l /H per ton
vracht en wij hadden
4J500 ton onder de
luiken. Maar. . . .
het is niet altijd zoo
goed. en liet is ook
wel eens gebeurd, dat
de reederij een aanbod
van T/ afsloeg en enkele
van haar sf hepen in bal
last naar l ui is stuurde
Ook de uitreis wordt
meestal iri hallast gemaakt;
voor dit seizoen had alleen
ons schip en de Arcliilutl-l
Jitixkfl! een houtlading naar
Oost-.\frika: zij zijn vandaar
in ballast naar.\ustraliegegaan. * ,
Verder moet men rekenen op te- '
genslag. waarmede men dit jaar
wel zeer zwaar te kampen heeft: de
llniif/rimiinl heeft even voor
aanReisverslag door
is onder de lersche kust dooi' een
tankboot aangevaren en gezonken.
Wanneer het aanvarende schip niet
tot schadevergoeding veroordeeld
wordt (meestal is de oorzaak van deze
aanvaringen, dat het stoomschip de
vaart van het zeilschip grovelijk
onderschat), beteekenen dit zware
komst in
tuig overhi
voor sloop
Australiëhet
>rd gezeild en
verkocht: de