De Groene Amsterdammer van 26 November 1932 No. 2895. U en 0 0 WIJ Mr. A. J. Matthes Een nieuwe groep Xederlanders n IndiC In de berichten uit Nederland, zie ik, sinds eenigen tijd, dat men daar een groep menschen heeft, die wel eens een proef zouden willen nemen met een tolunie met Nederlandsch-Indiëen zoo lees ik van een andere strooming, die heil verwacht van differentieele rechten, beide plannen, die ik, als inwoner van Nederlandsch-Indië, met eenigen angst gade sla. De beide, zooeven genoemde, groepen worden, alsik het wel zie, bij het maken van hunne plannen, uitsluitend geleid door overwegingen van financieelen aard, iets wat op zichzelf in deze dagen niet zoo onbegrijpelijk is, maar wat toch het groote" gevaar oplevert, dat men de zaak wat eenzijdig gaat bezien. Er zit n.l., naar het mij voorkomt, aan zulke plannen een kant, waarmee men goed zou doen, om ook eens rekening te houden, wil men zich op den duur niet plotseling gesteld zien voor hoogst pijnlijke verrassingen. In Indiëis in de laatste jaren zeer veel veran derd en Indiëverandert nog met den dag-. En nu heb ik niet het oog op, wat men wel eens noemt ,,het ontwakende Oosten" al die ver halen over nationalisten moet U savoueeren met een korreltje zout maar ik heb het oog op de Europeesche groep en daarvan wel speciaal do import-Nederlanders. Vroeger en die tijd ligt nog niet zoo ver achter ons ging het gros der menschen naar Indië. omdat men, om de een of andere reden, geen kans zag om in Holland behoorlijk aan den slag te komen, men nam zich voor. om. in zoo weinig mogelijk tijd, zoo veel mogelijk flappen van duizend te vergaren, en bekommerde zich om land en volk al bitter weinig. Of het bestuursapparaat zelve iets meer of minder goed functionneerde, daar bekommerde men zich evenmin om. ieder koesterde zich in de rustige gedachte, dat het zonder twijfel zijn tijd wel zou uithouden. Kortom, men werkte noodgedwon gen in Indië, maar leefde ingedachte in Holland. Deze dagen liggen achter ons, nieuwe toestande.n zijn ontstaan en dat wel, tengevolge van een aantal factoren, die op elkaar hebben ingewerkt en tezamen de samenleving hier geheel hebben gewijzigd. In de eerste plaats is in de laatste dertig jaren in Nederland, door het enorme opschroeven van het onderwijs, allengs een groot surplus ontstaan aan breeder ontwikkelden, die het land zelf hoe langer hoe moeilijker ging opnemen, en die dus, als het ware, weggeperst werden naar de eenige reserve-ruimte, die wij hebben: Indië. EEN NUTTIG GESCHENK GEEFT VAN XHDER ZONEN Mgn kreeg dus allengs een grooten toevloed van jonge menschen van een geheel ander slag, dan vroeger, die zich ook nog eens voor wat anders interesseerden, dan voor hun bankrekening, iets wat een geheele omvorming bracht in de Indische samenleving. Een belangrijke factor was hierbij de jonge Europeesche vrouw, wijl deze er op stond, om zich een eigen milieu te scheppen, en die daarin ook, in minimum van tijd, slaagde en er kans tre zag, om, in een tijdsbestek van nog geen vijf en twintig jaar, Indiëvan een land, dat, op het gebied van bewoonbaarheid en comfort, een halve eeuw ten achter was, op te werken tot een twaalfde, zij het ook wat ver afgelegen, provincie van Nederland, die zeer weinig voor haar elf zusters onderdoet. In die rijke jaren met zijn expansie op ieder mogelijk gebied, breidde ook de overheidszorg zich geweldig uit. Havens, waterleidingen, wegen, telephoondienst, onderwijs, agrarische en handelsaangelegenheden en wat niet al, niet te vergeten de belastingdienst, vroeg om uitbreiding, het geld had men ervoor, meer menschen. waren noodig en werden uitge zonden, alles gerecruteerd uit diezelfde groep van overcomplete Nederlanders, waar we het zooeven reeds over hadden. Dit alles tezamen, do uitbreiding van cultuurbelangen en de toeneming van Europeanen en dan nog daarbij in de oorlogsjaren de omstandig heid, dat men, wat toevoer van goederen betreft, afgesloten zat van de rest van de wereld en goed deels op zichzelf aangewezen was. deed den drang ontstaan tot het scheppen van eigen industrieën, en /oo verrezen alom fabrieken en werkplaatsen, ja zelfs, in de groote steden, geheele industrie wijken, alles werk biedend aan hen, die bereid waren om deu grooten plas over te steken. * * * Nu houden wij. Nederlanders, niet. erg van een autocratische regeeringsvorm. Wij zijn er bepaald niet <>]> gesteld, om door de overheid gecomman deerd te worden en we spreken zelf graag een woordje mee. liefst zelfs een belangrijk woordje. Men begon dus al zeer spoedig aan den ouden Indischen regeertrant te knabbelen, met als gevolg. dat de Kesident met. een groote H., langzaam maar zeker werd teruggebracht tot een editie met een kleiner, met alle gevolgen van dien. Aan dezen, deels onbewusten. deels bewusten drang, die allengs door de inheemsche groepen met kracht werd. overgenomen kwam het (.ionverneinent tegemoet, ja, moest het wel tege moet komen, eerst door het instellen van den Volksraad en naderhand door liet instellen van. locale raden, bij de instelling waarvan, naar ik meen. toch ook Wel een. zij het dan misschien ook niet geheel bewuste, factor is geweest, dat het regeeren in de laatste decennia belangrijk moeilijker is geworden, zoodat men er van bestuurszijde wel geen al te; groot bezwaar tegen zal hebben gehad. om een gedeelte; van ele' groote verantwoordelijk heid af te' wentelen e>p de geregeerden zelf. /,e>e> hebben we', dooi- ee'n samenloop van om standigheden hier elus gekregen: e>e'ti I m portNoderhmdsciie bevolkingsgroep, elie' in haar deie'ii en late'ri volkomen Kuropeesch is en die', tezamen met ele andere bevolkingsgroepen, den oudenregeeringsvorm hoe' langer hoe' meer wegdrukt en ele'ze zeker steeds meer zal te-rugelrukken. De- eenmaal gegeven rechten laat me'ii zich niet meer e>t neine'ii. ze; zijn nie't voor inperking, slechts voor uitbreiding vatbaar, men bevindt zie'li e>p e>e-n weg. waarop geen terugkeer mogelijk is. Er 7J.jn in dit verband ne')g een paar factoren, die de aandacht vragen. De eerste- is eleze: ele' bewondering voor Europa is bij de Knropeesche groep belangrijk aan het tanen. Vroeger was Nederland het beloofde land, waar men zich geheel op oriënteerde e>n waar alles veel groot er, mooier e>n heerlijker was elan hier. Thans is een groot gedeelte van eh'ii achterstand inge haald, Ineliëis met sprongen vooruit gegaan en gaat neig stekels vooruit, waar iie>g bijkomt, elat de Europeesche1 heksenketel van eleze' dagen weinig bewondering afdwingt e'ii elat me>n ook over vele' toestanden in Holland zelf al liee-1 we-inig enthousiast kan zijn. ASTORIA HIER TREFT ZICH KUNST, SPORT EN ELEGANCE De tijden, dat men meende, dat de heeren, die in Holland aan de touwtjes trekken, het zooveel beter wisten en beter konden, dan wij hier in Jan Oost, zijn voorbij. Bovendien is men vrijwel algemeen van oordeel, dat ook de directies van de groote cultuur! ichamen in de laatste jaren niet altijd blijk hebben gegeven van het juiste inzicht in zaken en, in plaats van leiding te geven, dikwijls niet veel anders hebben gedaan, dan achter de feiten aansukkelen. Denkt II maar eens aan den suikerverkoop en de concurrentie van Japan. Wanneer V nog bovendien bedenkt, dal de in vloed van Oost-Aziëop de wereldgebeurtenissen in een snel tempo stijgt, en dat NederlandschIndiëvan een land. dat gelegen is in een uithoek van deze wereld, bezig is te worden tot een gebied, dat, wat politieke belangrijkheid betreft, binnen het rijksverband een eerste plaats zal innemen.. dan zult I* kunnen begrijpen, dat er hier een heel wat zelfbewuster geest waait, dan voorheen. Ik '/.ou niet willen zeggen, dat er in de mentali teit der menschen een vervreemding van Neder land bezig is te ontstaan, maar wel er is een kiem ontstaan van iets, dat allengs tot een slapper worden van den band zou kunnen leiden. Dat proces zou versneld kunnen worden dooren tengevolge van de vermindering van de welvtart. Van de groote groep jonge menschen. die hier. in de vette jaren van voorheen, heenkwamen in de hoopvolle meening, dat ze, na een carrière van een twintig jaar, weer naai' huis toe zouden gaan en die dus een nauwen band bleven onder houden met het moederland, zullen er n.l. heel wat nooit meer naai' Nederland terug kunnen, o t" althans hier heel veel meerjaren moeten blijven. dan waarop /.e gerekend hadden. De inkomsten dalen, de uitgaven worden groot er. de belastingen nemen enorm toe. de perioden tussclicn twee Europeesche verloven worden vergroot en het contact dus minder, de interesse voor. wat in Nederland geschiedt, verflauwt, men vervreemdt van zijn familie en kennissen, de band verslapt. iets. wat nog in de hand wordt gewerkt eleieir ele omstandigheid, dat de appreciatie v<.or het land. waar men zijn toekomst is gaan zoeken. in de laatste jaren merkbaar groeiende is. Die groep ..blijvers" zal kinderen krijgen en dir kinderen zullen hier blijven, het onderwijs is goed. er zi.jn hiel' hemge'se'iiole'n. die allengs nog beter zullen wolden, el' is dus veel minder reden, om zijn kinderen naar Holland te zenden: die kinderen zullen veel losser van Nederland komen te staan, dan wij, ze '/.uilen ons mooie; vaderland wellicht nimmer met eigen oogcn aanschouwd hebben en er dus niet de belangstelling en liefde voor hebben, die wijzelf bezitten: er zal ontstaan een belangrijke; groep Indische Nederlanders, die verder van Nederland afstaat dan wij. en die naar de ervaring in dergelijke gevallen leert, zelfs een zekere animositeit jegens zijn stamverwanten in Nederland, zal krijgen: ze zullen vinden, dat ze zich zelf veel beter kunnen regeeren, dan men in den llaa.g doet. en daar bevinden wij ons op den weg. die leidt, zoo al niet tot tweespalt, dan toch tot. minder gewenschte ver houdingen. Dat is iets. waartegen men in Nederland zooveel mogelijk moet waken. Hoerabaia. November 1SIH2. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER & Co. DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM VERHUIZINGEN PER AUTO-TREIN