No. 2895 De Groene Amsterdammer van 26 November 1932 Panorama gezien uit derTjtoepel van Viruly De onzalige bosschen Dr. Jac. P. Thijsse Woudlancl schap pen. Ieder bezoeker van Velp en de Steeg kent natuurlijk het koepeltje van Viruly, de Kringlaan van beuken, de flinke boschwachters-woning met zijn zwaren kortstammigen beuk. Die beuk gaf daar de grens aan van de bezittingen van de Vereeniging tot Behoud van'Natuurmonumenten. Vlak bij den koepel is heel oud eiken-kreupelbosch met den dichtsten en hoogsten groei van adelaars varens. Verderop naar de Zijpenberg staan die varens ook rijk en prachtig, maar toch nergens zooweelderig als bij dien koepel. Vijftig jaar geleden zag het er precies eender uit en over vijftig jaar kan het nog net zoo zijn, misschien met wat meer berken en wat minder eiken, maar we kunnen gerust zeggen dat zich hier een climax-toestand heeft gestabiliseerd. De eikenstronken zijn eeuwen oud. Dit, en vele andere bosschen op de Veluwe, was in hoofdzaak eikenschilhout voor de leer looierij. Menigmaal heb ik hier in het voorjaar gewandeld, wanneer de schillers be/.ig waren, en de vogelnestjes, die ze tegen kwamen, lagen ver nield langs den weg. Tegenwoordig wordt het kloppen" van de eikenschillers niet meer gehoord. looistof wordt uit ons eigen land niet veel meer betrokken. Maar het oude eiken krcupelbosch is gebleven en de herten en reeën schuilen er in de varens. Ook een enkele das had er zijn leger, zijn wrang. Of hij er nog huist weet ik niet, wel ken ik er een familie van naar den kant van Heiikhuixen, goed verscholen achter adelaarsvarens, wilde rozen en forsche bramen. De das is tegenwoordig ons zwaarste, om niet te zeggen grootste, wilde roof dier. Zijn gewoonten zijn van dien aard, dat hij niet geduld kan worden in een dicht bevolkte landbouwstreek, maar hier, aan den rand van het groote Veluwsche woudgebied is nog plaats voor hern, even goed als voor vos en edelmarter en voor de groote havikken. Eeuwen van vervolging hebben die dieren aan den rand van verdelging gebracht. Thans beginnen betere gevoelens baan te breken en er is nog net een klein kansje, dat we den edelmarter zullen behouden. We hebben hem ook zoo noodig, want wie zal anders de eekhoorns onder den duim houden, die zeer welkome levendig heid aan het bosch geven, die zich verdienstelijk maken door het uitzaaien van eik, beuk, hazelaar en tamme kantasje, maar wier te groot aantal een bedreiging vormt voor de vogelwereld. Geen enkel natuurvriend" zal ter wille van de volledigheid weer wolven en beren in ons land terug wenschen. Doch zeer moeilijk kunnen wij er in berusten, dat onze in het wild levende zoog dierenwereld zich zou moeten beperken tot de kleine knaagdieren, de ratten en muizen, konijnen, hazen en eekhoorns met ter afwisseling nog wat mollen, egels en spitsmuizen. Gelukkig is er nog plaats voor herten en reeen, vossen, dassen, mar ters. En ja, hermelijnen, bunsings en wezels ook, wanneer ze hun bestaan slechts zoeken in bosch en duin en wanneer die bosschen en duinen slechts in zoo goeden staat verkeeren, dat /ij al dat bonte leven kunnen onderhouden. De bezittingen van de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumen ten gaan al meer en meer die voorwaarde vervullen. De Onzalige Bosschen vormen de kern van liet woudcomplex en behooren dan ook als zoodanig behouden te blijven. Zij mogen geen andere bestemming hebben. Het natuurmonument Veluwezoom is van ouds vrije wandeling en geliefdkoosd oiitspanningsoord en wij hopen dat dit zoo kan blijven. Maar daarvoor is het noodig dat ook die Onzalige Bosschen vrij blijven en dat er geen kans bestaat dat zij zouden veranderen in geparcelleerd. afgesloten bezit. Deze reden voor den aankoop klemt nog meer dan onze wensch naar een rijke flova en fauna en een zich in volle vrijheid natuurlijk ontwikkelend woudlandschap. /ooals dat op zijn schoonst kan zijn in ons klimaat- op onzen bodem. Wat mij verdriet, is het feit dat wij u om die honderdduizend gulden hebben moeten vragen. Veertigduizend ontbreken er nog. Eigenlijk moest de Vereeniging zoo sterk zijn, dat zij een zoo luttel bedrag (il< bedoel / 100.000) kon vinden uit haatgewone jaailijksthe budget. Di<' veertigduizend gulden zullen er nu ook wel komen en liefst bij kleine bedragen. -Maar wie zich een waar vriend van de Vereeniging wil betonnen zal zich moeite; geven om onder vrienden en kennissen leden te werven. Een jaarlijkscho contributie van / 2.5(1 is voor velen onzer zelfs in deze zorgelijke tijden geen bezwaar. Het is een anomalie, dat een Ver eeniging, die aan ons volk duizenden en nug eens duizenden hektaren van vrije wandeling schonk, slechts twaalfduizend leden telt. Maak er eens een sport van om leden te werven. De ondervinding leert, dat nog heel wat menschen zich niet verzetten. Onze boschwachter in het Leuvenumsche bosch tikt van tijd tot tijd eens aan zijn pet en vraagt vriendelijk uitziende wandelaars of zij al lid zijn der Vereeniging. ..'t Hoeft niet, ziet u. maar misschien wilt u de Vereeniging toch steunen". Op deze manier brengt hij soms honderd leden in n jaar aan. Maar eigenlijk behoorden toch al die wandelaars lid der Vereeniging te worden zonder dat de boschwachter aan zijn pet behoefde te tikken. Toch houden wij, waar het maar eenigszins mogelijk is, onze natuurmonumenten vrij open voor iedereen. Het kantoor der Vereeniging is gevestigd Heeren gracht 540 te Amsterdam postgiro 32391. Tentoonstellingen Metz en Co., Amsterdam. Meubelen en gebruikskunst. Tot l December. Kunsthandel Buffa en Zoon, Amsterdam. Wer ken door Isidoor Opsomer. Tot 3 December. \Vaaggebouw, Haarlem. Schilderijen door Kees van l'r'k. Tot 3 December. Kunsthandel ,,Ex- en Interieur", Amsterdam, Toegepaste kunst van De Trekvogels". Tot 5 December. Studio 1032, Rott'rdam. Schilderijen doorTinus. van Doorn. Tot 7 December. Toonkamers Bij den Dom", Utrecht. Heen's patentschakel-meubelen en weefwerk van C. MO ser. Tot 7 December. St. Bernulphushuis, Amsterdam. Werk van Krnst Voorhoeve en borduurwerk door Toos Bruning. Tot 7 December. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Beeldhouw werken door Ghana Orloff. Tot S December. Kunsthandel X. Eisserilceffel, Amsterdam. Schil derijen door .T. Lodeizen. Tot 9 December. Baarnsch Lyceum, Baarn. Schilderijen, aqua rellen en grafisch werk. Tot 15 December. Kunsthandel [-aritee l.andw'eer. Amsteidum. (iraphisch Werk door A. .'-chotel en .!. l'nost. Tot 20 D.-cember. FRANSCHE, DUITSCHE EN ENGELSCHE LETTERKUNDE Dr. J. B. BESANCON en W. STRUIK PRÉCIS HISTORIQUE ET ANTHOLOGIE DE LA LITTÉRATURE FRANCAISE Tweededen., f 9.50 Een werk van blijvende waarde. Corresp.blad Neutr. Bijz. Onderw, B. E. BOUWMAN en TH. A. VERDEN1US DEUTSCHE LITERATURGESCHICHTE Tweedeelen f 6.25 Deze uitg. behooren tot de allerbeste. De Spiegel van riandel en Wandel. J. H. S C H U T T AN INTRODUCTION TO ENGLISH LITERATURE Eerste deel . . f4.90 Dit is een superieur boek. Leverde Tn'.cn. VERKRIJGBAAR BIJ DEN BOEKHANDEL EN BIJ DEN UITGEVER J. B. WOLTERS - GRONINGEN, DEN HAAG, BATAVIA