Historisch Archief 1877-1940
No. 2896
De Groene Amsterdammer van 3 December
Muziek
Constant van Wessem
Het geval Tauber
* Wanneer tijdens de tooneelvoorstellingen te
Amsterdam de clowntjes-collecte voor nood
lijdende artiesten wordt gehouden, wordt er bij
gezegd: Het is niet voor Tauber".
Zulks is teekenend voor het wtinig populaire
van het geval-Tauber.
De Duitsche zanger Richard Tauber heeft
moeilijkheden gemaakt met dea directeur van
het ensemble, waarmee hij in de operette Das
Dreimaderlhaus" hier is opgetreden. Uit de ver
schillende uitleggingen van het geval is niet veel
wijs te worden. Wel staat vast dat noch Tauber
noch zijn directeur het juiste wenschen bekend
te maken en dat een aantal aangekondigde voor
stellingen in de Hollandsche Schouwburg niet
zijn doorgegaan om een geldkwestie.
Dat beroemden buitenlanders hun financieel
succes ten onzent tegenvalt is hun niet kwalijk
te nemen. Het steinreiche" Holland is sinds
de crisis een legende geworden, waarvan zij nu
de dupe zijn. Het ging er meer zoo: wij denken
maar aan het geval met den filmkomiek. Felix
Bressart, die hier ook geen volle zalen kon trekken.
Maar ook beroemdheden moeten geven en nemen
in crisis-tijd en zij dupeeren bovendien nog het
gezelschap waarmee zij samenwerken en dat het
dan in hoofdzaak van hun beroemden naam moet
hebben. De voorwaarden voor hun optreden
zullen wel in hun voordeel zijn opgesteld, maar
par force majeure kan veel teniet worden gedaan.
Hebzucht is in de huidige omstandigheden zelfs
bij beroemdheden geen sympathiek stemmende
eigenschap en een Tauber steekt ongetwijfeld
in n avond meer in zijn zak dan zijn medewerkers
in een maand. Noodlijdend zal hij er zeker niet
van worden als hij eens een enkelen keer voor
anderen moet werken, een feit waar Tauber zich
nu zoo edel-verontwaardigd over toont. Bovendien
moet hij rekening houden met de animositeit
onder de Hollandsche artiesten, die al reeds met
leede oogen het toch al niet overvloedig uitgegeven.
geld in de zakken van buitenlanders zien gaan.
En ook het publiek raakt ontstemd, er is zelfs
door het publiek al geopperd de voorstellingen
van Tauber verder te boycotten, wat natuurlijk
in zooverre een averechtsche maatregel is, dat
daarmee ook zijn medespelers gedupeerd worden.
Hoe het ook zij. die openlijke ruzie om geld
zaken blijft onverkwikkelijk evenals de verkla
ringen waarmee men er omheen poogt te praten
en de bijomstandigheden ook de Hollandsche
Schouwburg blijkt gedupeerd door het geval
wil negeeren.
Ten slotte vestigt deze geschiedenis nog eens
de aandacht op het feit, dat men in deze moeilijke
financieele tijden vooral aan onze eigen artiesten
moet denken. Het zou voor dezen niet kwaad
zijn wanneer de overal heerschende grenssluiting
voor den invoer ook eens op artistieke zaken
werd toegepast: men behoort, wanneer mennu
eenmaal exclusief wil wezen, ook aan het kunst
leven ten onzent te denken. Gelukkig worden
in de kleinere gelegenheden steeds meer de Hol
landsche strijkjes geplaatst. Maar wanneer men in
Duitschland zelf liet geval Thuriis do Hol
landsche artiesten, die daar te veel geld verdienen.
over de grens zet, waarom zouden wij dan niet
hetzelfde doen.
£,Wanneer wij dan gedwongen zijn voor onze
eigen industrie te zorgen moet ook voor de artis
tieke productie gelden: Holland voor de Hollan
ders. Men mag in dat opzicht een instelling als
het Concertgebouw prijzen, dat men thans onder
de optredenden meer Hollandsche namen op zijn
programma's aantreft.
Concertgebouw: Josefa Itosanska
De/e jonge Duitscbe pianiste haar .Russisch
klinkende naam is een pseudoniem hoorde ik
na haar debuut, nu drie jaar geleden, op liet
abonnementsconcert in het Concertgebouw terug
en het kwam mij voor dat zij aan vastheid in haar
spel gewonnen heeft. Zij speelde zich met een.
vaart en. een frissche kracht door het nogal gerekte
en niet naar zijn lengte evenwaardige 2de piano
concert van Hachmaninoff heen. Haar schitterende
klara pianistiek vergoedde wat haar spel aan
innerlijkheid miste hoewel ik moet toegeven.
dat het niet gemakkelijk is aan de te opzettelijke
en niet erg meesleepende pathetiek van den
Russischen componist Kachmaninoff, die mij soms
een beetje voorkomt als de Kerenski van de Rus
sische muziek, een ontroerende innerlijkheid te
geven, daarvoor klinkt alles te veel in n toon
en te vol met pianistische vulsels, niettegenstaande
dat dit 2e pianoconcert nog wel een van zijn beste
werken is. Ook Monteux deed zijn best door
forsche accenten en een straf tempo het geheel
wat meer ruggegraat te geven. Maar men geloofde
er niet meer in, de pathetiek van een
Tschaikowsky is toch ruiger en overtuigender, en het
succes gold alleen de pianiste, niet de muziek.
En alsof Monteux het besefte, dat het concert
nog een behoorlijk besluit moest hebben: hij gaf
tot slot een vertolking van Debussy's La Mer.
Kooals hij alleen die van Debussy's muziek ver
mag te geven, met een warme kleurigheid en een
fantastische beweeglijkheid van rythme en geluid,
die terecht een ware ovatie uitlokte.
Toegepaste kunst
Otto van Tussenbroek
Reens Patent Schakclmenbclen
Wanneer men de machine ter hulp roept om snel
en zoo oeconomisch mogelijk meubels te fabriceeren
zal uiteraard het te verwerken model zoo eenvoudig
mogelijk moeten zijn. Men kan het toetsen aan de
bekende Schuster-producten; aan het werk van
Penaat (kort geleden in deze rubriek besproken);
aan ta.1 van dingen waarbij misschien juist de een
voud de grootste aantrekkelijkheid vormt.
Daarbij heeft het vervaardigen en verhandelen
van z.g.n. stapel-kasten (meest boeken-kasten)
aangetoond dat er vraag was naar dergelijke
dingen waarbij men als bezitter zelf gelegenheid had
verschillende combinaties te maken. Het stapelen
heeft echter dit bezwaar dat als men b. v. t
weikastjes van eenzelfden vorm op elkander zet
de bodem van het bovenste kastje op het dekblad
van het onderste kastje komt te staan waardoor
men aa.n de voorzijde twee plaiikdikten ziet wat
minder fraai is.
Niet aldus bij Reens Patent Schakelmeiibeleti.
Hier wordt niet ..gestapeld" maar (de naam duidt
het reeds aan !) ..geschakeld". Het is de bedoeling
dat elk zijn eigen meubelmaker is want men krijgt.
keurig verpakt in een kist. de bpnoudigde mat
-rialen voor de te vormen eenheden thuis bezorgd en
de daarbij gevor-gde handleiding is zoo duidelijk dat
eigenlijk een kind met wat handigheid boeken
kasten, thee-meubels, glazenkasten. schrijftafels
e.d. kan samenstellen.
Door een waarlijk ingenieus gevonden systeem
past alles als een bus in elkaar en men kan alsdan
naar wensch en behoefte uitbreiden. Tevens is in.
de kap der kasten een licht-schuif aangebracht
zoodat men 's avonds bij het zo;-ken van een boek
of bij het schrijven een lampje bij de hand
heeftNatuurlijk moet men aan dergelijk
meubilair (dat tevens vrij billijk blijkt)
geen al te hooge eischen stellen. Het
utiliteits-beginsel gaat daarin Voorop.
kunstwaarde hebben deze meubels niet
en dat is ook niet noodig maar ze zijn'eenvoudig.
goed van verhouding en alleszins duurzaam en
bruikbaar, zoodat hier voor bescheiden beurzen
tal van mogelijkheden open. liggen.
Bedenkelijk is echter dat men de achterzijde dei
meubels niet van hout maar van z.g.n.
.,woodboard" maakt. Dat doet al heel erg bord-papierig
aan ! Beter ware hiervoor eiken-triplex of multi
plex te nemen en het is inderdaad te hopen dat de
fabrikant dezer Schakel-meubelen dat voor dit doel
zeer zeker absoluut verwerpelijke materiaaly.al. . . .
uitschakelen.
Ook valt moeilijk toe t<- juichen dat de fabrikant
al dit meubilair (thans 1i-ntoonu;esteld in den
Schrijftafel) bestaande uit drie eenheden
Open boekenkast,
bestaande uit drie eenheden
kunsthandel ..Bij den Dom" te Utrecht) in donker
gebeitst eikenhout laat zien terwijl toch eenzelfde
uitvoering in blank eiken, in de was gewreven.
heel wat lichter, vroolijker en moderner aandoet.
Dan zouden de metalen zitmeubels die daar
nevens geplaatst zijn er niet (zooals nu het geval is)
detoneeren; dan zou men een geheel gekregen
hebben dat karakter toonde zooals Penaat dat bij
Met/ en Co. bereikte.
Het streven een behoorlijk geconcipieerd meubel
(volkomen ingesteld op practische eischen) voor
lagen prijs op de markt te brengen is zeker te
loven. Dat komt aan de belangstelling voor het
meubel als zoodanig stellig ten goede un met des te
meer voldoening zal zeker de ..schakelaar" zijn
benoodigd materiaal opbouwen omdat, i'i een groot
aantal combinatie-moge!ijkheden een elk als het
ware zijn eigen binnenhuis-architect kan zijn'!....