L lfc Daumier: De Verdediger EEN EEUW ( Merkwaardige Ten Pavillon de >Iur*m>. Parijs Een paar vlaggetjes aan de deur en de gebruikelijke oorlogsinvaliden aan het tour niquet wijzen u den weg naar een der interes santste en merkwaardigst.! tentoonstellingen. welke het toch zoo exhibitionistische Parijs den laatsten tijd gehad heeft. Wij kennen hier reeds lang den periodieken ..Salon des Humoristes" in het Palais de Glac rommelige bric-a-brac's van doorgaans twij felachtig gemengd gehalte. Van oneindig' meer belang echter is deze ..Siècle de caricature" niet alleen omdat hciar selectie zooveel strenger kon zijn en haar materiaal zooveel rijker, doch vooral wijl zij een vol ledig beeld tracht te geven van de historische ontwikkeling der caricatuur gedurende dat honderdtal jaren, hetwelk eigenlijk onze spotprentkunst van heden m akte. Hoewel de populariteit der caricatuur van na den oorlog lang niet meer is, wat zij eenmaal placht te zijn, zoo is haar wezen nog nauw genoeg aan onze privéleventjes verbonden, om een dergelijke tentoonstelling te recht vaardigen. Temeer, daar de meerder heid van het publiek er maar een vrij poover benul van heeft, hoe deze kunst eigenlijk kon worden tot \\ at zij werd. De gemiddelde; intellectueel, die zijn krantje bijhoudt, zal u kunnen vertellen. da,t er vroeger gegraveerde zinneprenten bestonden, dat Daumier de grootste caricaturist Stcinlen. d<:> man van ..Dans la rue" en de ..C'hat-Xoir" schuin was. Bij welke laatste opmerking hem een vaag beeld voorzweeft van een Cook-tour langs den ..Moulin-de-la-Galette" en .,1e BalTabarin''. Iedereen weet zijn weetje omtrent Vincent van liogh en Kembraiidt hetzij door essay of ..vie Gavarni: Thomas Vireloque Z. M. de Koning der Dieren" romancée" .... maar hoevelen heb ben in vergelijking hiermede het inte ressante werk van ('ornelis Veth ge lezen? Met zulke antecedenten is het niet alleen aardig en belangwekkend, maar veeleer dringend noodzakelijk. dat de publieke mentaliteit door een dergelijke tentoonstelling wordt wak ker geschud. Zoolang Emil Ludwig zich nog niet over een Daumier ont fermd heeft, blijft zij onze eenige hoop! De expositie ,.Un siècle de caricature" heeft zich alzoo tot taak gesteld een beeld te geven van de ontwikke ling der spotprentkunst in de laatste honderd jaar. Voor het publiek, dat de caricatuur uitsluitend als journa listiek verschijnsel kent. eigenlijk het poque waai' het op aan komt. Want den l sten November 1X30 heeft dat phetiomenale feit plaats, hetwelk de moderne caricatuur deed geboren woi-den: het weekblad ..La ('aricature'' doet zijn eerste nummer ver schijnen. Dit wilde niets minder zeg gen, dan dat de ordeloos rondzwer vende en op eigen gelegenheid wer kende caricatmisten voor het eerst werden vereenigd en georganiseerd dat deze bende franc-tireurs veran derde in een geducht ..staand leger" dat de pers een harer machtigste wapenen in handen kreeg. Wie kent er heden ten dage het merkwaardige! genie, dal dit ei van ('olumbus uit broedde wie hoorde ooit den naam van het obscure lithograafje. dat, dank zij zijn geïllustreerde!! kranten, de poHtiek van Frankrijk in. de eerste helft der negentieiiefo eeuw heheerschte en de regeeringen van Louis-Phi ippe tot Napoleon 111 deed sidderen? En tocli was het Charles Philippoii. diiecteurhoofdredacteur van ..La Cai-icature" - later van liet dagblad ..Charivari" die de weergalooze pha.lanx van satyi'ieke kunstenaars vereeiiigde. aan voerde en bezielde, welke den staf van zijn blad uitmaakte. Hij \vas het. die eenheid bracht in deze veelheid van tpgeiidcelen die ieder zijn taak wees die richting, leiding en enthou siasme gaf. (ïranville, Monnier. Ihcamps. Raffel. ja zelfs de groot e Paumier. . ? ? zij steunen allen in die eerste moeilijke jaren, waarin een kunste naar zichzelf tracht te vinden, op de ervaring, het oordeel en de intelligen tie van Philippon. Een groote fout nu is. naar mijn meening, dat de tentoonstelling aan deze figuur op verre na niet de beteekenis geeft, welke haar toekomt. De zaal aan dit tijdperk wellicht het belangrijkste in de historie der mo derne caricatuur ! gewijd, is voor de helft volgepropt met gegraveerde prenten uit den tijd der restauratie, van Louis XVIII en Karel X .... his torisch hoogstens als overgang van beteekenis en waarvan slechts ccnige Boilly's. ('harlet's en Vernet's belam. ?? wekkend zijn. Van Philij pon v inden wij alleen een serie litho's (niet de sterkste zijde van dezen organisator en modeljournalist !). Zijn portret er bestaat een voortreffelijke charge van Ben jamin ontbreekt, evenals de be roemde ,,Planche des poires", de prachtige en slagvaardige ex-tempore, waarmede hij in een der tallooze pro cessen hem wegens majesteitsbeleediging aangedaan, voor de rechtbank den overgang van Louis-Philippe's portret naar een peer, demonstreerde. L J. J C Gavarni : Les baigneuses" Ook de geniale vinding, om den tekst van zijn voorpagina in den vorm van dezelfde vrucht af te drukken, toen de wet alle caricaluren van den ko ning verbood, schittert door afwezig heid. Hierdoor ble.'f een levendig en duidelijk beeld van hel incest lici-oieke poque der caric-atuurm'sfliicdeni-. on volledig. Niets suggereert d e n titanenstrijd tusschen de opstan dige openbare meening en een t yranniek gouver nement. die eens en vooi' al aan de politieke satyre d e n ridderslag gaf. Aan dit verzuim doet oen wand vol Da u m i er's. hoe brillant op zich zelf ook. niets af. Ken vrij volledig beeld geeft de e xp o si t i e van llenry Moimier. den merkwaardigen t eekenaal schrijver- tooneelspeler. die reeds vóór het verschij nen van ..La Caricature" met zijn serie ..Les moeurs administi-at ives'' het vuur opende op liet bestendige slachtoffer zijner generatie: den bourgeois-satisfait. Natuurlijk is ook het onsterfelijke type door hem gescha pen, Joiiepit J'rudhoninie. in alle glo rie aanwezig en zelfs een foto van. .Monnier als Prudhornme". ontbreekt niet. Een heele wand is. gelijk gezegd, aan HonoréDaumier gewijd.... en men staat, gelijk bij iedere confron tatie met den meester, vol ontzag en verbazing tegenover dezen heros der caricatuur. Inderdaad mocht Daubigny uitroepen, toen hij de Sixtijnsche Kapel bezocht: ,,Mais t;a.. . . c'est Daumier !" Wellicht komt geen enkele Henny A Monsieur I