Historisch Archief 1877-1940
No. 2898
De Groene Amsterdammer van 17 December 1932
Het kind en zijn speelplaats
..._ ,.
Paul Bromberg
(Schetjes van R. van de Griend)
Vroegere reijuisieten: het
kinderkamer-ameufclement; het
kinderkamerbehang-met-sprookjesfries; de kinderkamergordijneii-met-beesten, de
Mnderjuffrouw. En het kind ook nog. Het werd
wel niet meer ingebakerd, maar wel ingemeu beid;
de bewegingsvrijheid bleef toch aan banden gelegd.
J5en overvolle kamer met voetangels en klemmen,
waarvoor de juf telkenmale haar waarschuwende
.stem moest laten hooren. De boeman deed niet
meer opgang, maar men ontzag toch de vrijheid
van fantasie allerminst. Twintig
keer liepen Hans en Grietje langs
de behangfries, telkens achtervolgd
door de booze heks, die telkens
post vatte bij haar
verraderlijk-lokkend suikerhuis.
Thans: het kind. Bewegingsvrij
heid, lichte omgeving, weinig om
schoon te houden en te verbieden.
Het kind moet zich zelf kunnen
helpen, zich zelf kunnen ontwik
kelen. Onze taak is, het daartoe
in de gelegenheid te stellen en de
belemmeringen weg te nemen, 'j
Hoe? Zoo weinig mogelijk
meuhilair; alleen een ligmatrasje,
meerdeelig (zie afbeelding), dat ook
als zitplaats gezet kan worden;
kubussen als zitgelegenheid en als
spel (opstapelen, poppenhuis, een
trein enz.), een tafel. Aan den wand een speel
plank, die later als schrijf plaats kan dienen,
berging voor speelgoed (later boeken). Ken ruime
geschikte werkplaats met een speelterrein op den
grond (linoleum is bacteriën-doodend materiaal).
met ringen (tevens schommel) aan het plafond.
met een verhoogd vloergedeelte als podium voor
zien van opslaande klep (voor berging van speel
goed en speelmateriaal: zand !), met een fonteintje
{waar het met water kan knoeien) en met een hoek,
waar de Moeder haar werk kan doen (naaimachine
b.v.).
Maar de sfeer? Voor zoo'n kindje moet de om
geving ook een beetje ,,aardig" gemaakt worden.
Daar is geen sprookjes-fries en beesten-cretonne
voor noodig; maak de wanden effen met
afwaschfoaar behang en kies b.v. voor eiken wand een andere
<maar op elkaar afgestemde) kleur; ook kan een
waudqedeelte (aangepast bij de wandirideeling door
het kastmeubilair, speelplank, venster enz.) een
andere kleur gegeven worden. Zoo zijn tal van
aardige kleurafwisselingen te maken, die mér
beteekenen, dan schabloonachtige plakkerij.
Imiteer geen groote-menschenkamer in kinder
formaat, noch naar indeeling, noch naar meubilair.
ao|0 speelgoed is af
'?De Groene" zegt liet ook
noch naar stoffeeriug. Bedenk eerst wat het kind
dagelijks wil doen en tracht het de middelen
daartoe te geven.
De inrichting van zijn speelplaats moet ver
anderbaar zijn, want niet de jaren wijzigt ook de
manier van spelen. In de box-periode hebben we te
zorgen, dat de box tochtvrij staat, niet op de
grond dus, maar op een verhooging (waartoe liet
podium-met-berging kan dienen); daar het kind
dan tevens uitzicht krijgt naar buiten, zal het den
gebruikelijke afkeer tegen box-verblijf niet hebben.
Buiten valt waar te nemen; wat buiten geschiedt
houdt zijn aandacht bezig.
In den kruiptijd zal een leege kinderkamer na
tuurlijk ook minder steenen des aanstoots be
vatten, resp. minder builen veroorzaken. Het
podium behoeft niet hooger dan n opstapje te
zijn, gevaar levert het dus niet op. Het heeft geen
zin de wanden vol met plaatjes te hangen, het
box-kind zal er niet op letten en het is veel ver
standiger om de z.g. aankleeding" te richten op
iets ouderen leeftijd. Dan voorkomen we ook, dat
het schoolgaande kind zich ,.te oud" gaat voelen
voor de kinderachtige kamer. Fijne, zuivere,
lichte kleuren, gén decor, dat alles overheerscht
op wanden, grond en gordijn, zóó kan het speel
terrein een sfeer houden, die mee wisselt met den
groei van het kind .... of voor meerdere leeftijden
tegelijk geschikt is. Den kleuters
kunnen we groot genoegen doen
met een wand vlak van linoleum;
daar kan het op krassen met krijt
en zijn eerste decoratieve lusten
botvieren. Het schoolgaande kind
zal dit wandbord ook nog kunnen
gebruiken; als krijtbakje kan een
zeephouder (in te bouwen model)
dienen. Iri het linoleum van de
vloer wordt, een uitgehold gaatje
als knikkergat geapprecieerd. Het
iets oudere schoolgaande kind kan
opdeplaats. waar het speelpodium
heeft gestaan, een. werkbank neer
zetten met opstaanden.
wegneembaren, houtenrand op de vloer, die de
krullen tegenhoudt:. Nu komt de t:ijd,
dat er enkele meubelstukken noodig
zijn-, stoelen, een flinke tafel.
De ex-speelplank wordt mi ,.bureau", door een
gedeelte van het blad als schrijfvlak te gebruiken
(een stuk rubber) en aan weerszijden onder het
blad, naast dit schrijfvlak, planken te laten
timmeren voor boeken; liefst ook enkele laden.
die als hanglade aan het blad van
de vroegere speelplank bevestigd
kunnen worden.
Welke kamer zullen we bestem
men voor de belangrijke functies
hierboven beschreven? -Een kamer
met zon, dus niet op het noorden;
een kamer met een breede (of te
verbreeden) vensterplank, voor bloe
men, terrarium enz. Kn als er geen
kamer o\ er is? Dan moeten we het
speelterrein elders zoeken en in de
eerste plaats kornt de logeerkamer
dan in aanmerking om v ooi' het
kind gere>iuireerd te worden.
Opklapbedden zijn voor logeerslaap
plaatsen best bruikbaar, dan zal wel
ruimte voor het kind overblijven. Is alleen een
permanente slaapkamer beschikbaar (met veel zon)
dan combineeren we die kamer als slaap- en kinder
kamer. Daar doen we bete!' aan. dan met het
toewijzen van een zon-loos vertrek als speelterrein.
Tuin. balcon of plat dak worden natuurlijk gretig
aanvaard. Is het dak niet veilig, dan kunnen we
met houten hitten een afscheiding maken, een
soort groote goal tegen den huismuur aan. Ook een
dakvloer niet onvoldoende afwerking kan dooi'
latten, waarop een houten vlonder gelegd is,
bruikbaar worden.
Nu de kwestie van toezicht. 'A\\n er meerdere
kinderen, dan houden ze 7.i«'h samen bezig en als er
gevaar komt opzetten, begint er wel een te gillen
als alarnischel. Moeilijker is het kind-alleen, 'n de
keuken mag het niet vertoeven, daar dreigt te veel
gevaar. Ken speciale kinderhulp zal niet ieder er op
na houden (gelukkig), zoodat er eenige communi
catie gevonden moet worden met de kamer, waar
het kind speelt en waar de Moeder moet verblijven.
Ken. gedeelte van deur of wand kan van glas
gemaakt worden; als het kind in de woon-eetkamer
een plek kreeg toebedeeld, kan wellicht een
doorreiklnik (doorzichtig) tevens voor het noodige
contakt tusschen Moeder en kind zorgen.
O rauw is alle theorie. Terwijl ik hier talrijke
wijze lessen uitdeel, stapt
een bewoner van de kin
derkamer bij mij binnen,
de vleeschklopper over
de schouder, een voeten
bankje in de hand. Hij
komt vlak bij me zitten op
den grond en hamert uit
bundig ; gisteren heeft hij
een kleedje spijkervast ge
klonken, wat mij op het
idee bracht een oud stuk
speelgoed, het hamerbord,
weer in eer te herstellen. Het is een plank met
gaatjes, waardoor ronde stokjes gehamerd kunnen
worden (zie afb.). Het model is te zien op het
Museum voor Ouders en Opvoeders te Hotterdam.
's-(!r,ivendijkwal "(! B. Daar vond ik ook een
waterknoei-tafel. die den weidschen naam droeg van
riviertaf el.
Ik neem me voor, beide speel-apparaten aan te
schaffen: inmiddels gaat het hameren krachtdadig
voort. Ja. 't is een probleem, hoe je de kinderen in
hun eigen domein houdt. Wat er buiten ligt, schijnt
altijd speciale bekoringen te hebben ! Als voor
zorgsmaatregel doen we er goed aan alle
stopcontakten te laten veranderen in
veiligheidscoritakten. Da/i kunnen ze rustig in de gaatjes van het
contakt peuteren, want er staat pas stroom op,
als eerst de schijf een kwart slag is omgedraaid
(hetgeen gemakkelijk geschiedt bij het inschakelen
met den stekker).
De aspirant-timmerman heeft devi vleesfhklopper
inderdaad als zoodanig gebruikt en de pijnlijke
vingers steekt hij in zijn mondje. Nu kruipt hij
via den divan boven op mijn tafel en in een
oogenblik weet hij den wagen van de schrijfmachine een
duw te geven zoodat de letters op verkeerde
plaatsen neer kletteren. Dan wordt de onverlaat
weggevoerd naar zijn speelterrein.,
dat elk kind uit wil breiden met
natuurlijke expansie-zucht. De kin
derkamer moet het stoepje-blamv"
voor het kind zijn daar is het
standjes-vrij. De zucht naar emotie
maakt echter, dat het de veilige
poorten van zijn eigen wereldje
verlaat en steeds weer belandt ir.
de grootemenschen-vertrekken. Ken
leuke practisehe kinderkamer is
begeetenswaardig, maar voor het
kind is het doen en laten der groote
mensehen nóg begeerenswasrdiger.
De speelkamer is slechts de basis
voor hun operatieterrein.
R.&-.
Nieuwe Uitgaven
Kly ('ulbertson. Hij» hicilnt/xffem, vertaald door
Mr. K. \V. (loudsmit. l'itgave van Van l lolkema
en Warendorf. Amsterdam.