Historisch Archief 1877-1940
Jeugdnummer
fe
!
algemeene ontreddering de naakte laagheid der door den oorlog
ontketende hartstochten heel dit gruwelijk démasquéeener
voorbije wereldaanschouwing was weinig geschikt om het crediet
der Onschuld, der Braafheid, van den Heldenmoed en van het Idealisme
te versterken. Dit is het dan, wat uw onvolprezen ideologie van
deze maatschappij heeft gemaakt" zei het jonge geslacht zijn met
inflatiemarken betaald roggebrood voor den uitgedoofden
inflatiehaard kauwend. Dit is het jongemeisje, dat dank zij haar deugd
rechtstreeks naar den hemel vaart" sprak datzelfde geslacht bij het
uitgeteerde lijk van een aan ondervoeding bezweken vriendinnetje en:
Dit is dan de man, die trouw en moedig was in het gevaar !" heette
het wanneer de zooveelste oorlogsinvalide in een karretje voorbijreed.
Het lag voor de hand, dat bij de jeugd een hevige reactie tegen
de opvattingen der vorige generatie niet kon uitblijven. Ei-ei.... men
behoorde braaf te zijn? Dan zou zij zoo vrij zijn zich juist andersom
te gedragen! Het jonge meisje behoorde zacht, aanvallig en onschuldig
te wezen.... men zou eens het tegendeel laten zien ! r
Vooral Amerika, waar de jeugd van voor den oorlog nog in een
oneindig strakker keurslijf van vooroordeel en conventie leefde,
ondervond deze reactie op heftige wijze. Het jonge geslacht verbrak
letterlijk alle banden en de ouders stonden wanhopig en machteloos
tegenover een of f spring, die zich
in letterlijk niets meer geneerde.
In triomfantelijke symboliek, moest
eerst de mode het ontgelden. De
lange haren.waarin het jonge meisje
van voor 1914 zich kuischelijk kon
hullen, werden met hoonende onver
schilligheid afgeknipt. De rokken,
die tot dan toe een pikant enkeitje
en o, stoutmoedigheid ! soms
zelfs een welgevormde kuit onthul
den, rezen zonder eenige schaamte
tot boven de knieën. Lippenstift en
rouge, die emblemen der
on-eerbaarheid werden door bloed jonge meis
jes openlijk gehanteerd. Drinken en
rooken deden de maagden tegen de
mannen op en allerwege trad een sterk
streven naar wat men zou kunnen
noemen: ontvrouwelrjking in. In
kleeding, manieren, haardracht en
zelfs in lichaamsvormen wilde de
vrouwelijke jeugd den man naar de
kroon steken en het oude ideaal van
het teedere, afhankelijke jongemeisje
werd openlijk prijs gegeven voor het
nieuwe droombeeld: het meisje-kameraad.
Op het filmdoek is deze evolutie duidelijk te volgen. De pijpkrullen,
de lieftalligheid en de onschuld van Mary Pickford, vonden slechts
ironisch ongeloof meer. Lilian Gish kon zich zelfs ondanks de
gangmaking van Griffith niet staande houden en een nieuw idool, beter
beantwoordende aan smaak en gevoelens der jeugd van de
middentwintig, werd ten filmtroon geheven: Colleen Moore, kende haar
kortstondigen tijd van roem en populariteit. Merkwaardig is de intuïtie,
welke dit kittige jonge ding toonde voor het overgangsstadium,
waarin zij leefde. De film mag nooit vóór zijn .... zij mag slechts
volgen. En dus zien wij in Moore het jonge meisje, dat zich weliswaar
heeft losgemaakt van lange rokken, lange haren en ingetogenheid,
doch dat nog verre ten achter blijft in krasse ongebondenheid bij de
levende jeugd. Zij is het ideale type voor het meisje uit,, Daddy
Long-Legs", dat zij dan ook op admirabele wijze creëerde.
Intusschen staan tijd noch evolutie stil: Freud verkrijgt zijn onzalige
populariteit sex" wordt schering en inslag en zelfs de geavan
ceerde Colleen Moore moet het veld ruimen. Zij is per saldo toch nog
te decent en eenige graden te zacht voor de jongelui, die in het
dagelijksch leven de Flaming Youth" vormden, waarvan de film of zij
wilde of niet, het cinegrafisch aftreksel moest uitbrengen. Het nieuwe
jonge meisje is gevonden, dat al de eigenschappen dezer nieuwe,
desperate, ontluisterde jeugd bezit: Joan Crawford, tenger, lenig,
zelfbewust met den zinnelijken en tegelijk tragischen mond, met
Colleen Moore, het over
gangstype omstreeks 1925
Hertha Thiele, het type der tegenwoordige Duitsche jeugd
de hopelooze leegte harer blinkende, harde oogen, neemt de open
gevallen plaats in. Zij fuift en flirt met gepommadeerde jongelui
drinkt en rookt en stommelt 's nachts aangeschoten de trappen van
haar fatsoenlijk ouderlijk huis op. Het is voor de nog steeds levende en
ontzet toeschouwende oudere generatie een verschrikkelijk, doch tevens
fascineerend schouwspel. Een schouwspel, waarin zich al het cynisme,
al de wanhoop, al de ontreddering eener losgeslagen jeugd uitleeft.
Dat Crawford een belangrijke kunstenares is, lijdt nu geen twijfel
meer. Maar in die periode werd zij bovenal verteerd door het vuur,
dat in heel een jeugd brandde en dat daardoor aan haar creaties
een huiveringwekkende suggestiviteit verleende.
In Europa is deze evolutie van het filmjeugd-type minder duidelijk
te volgen. De Fransche film heeft te allen tijde te zeer buiten de
realiteit gestaan, om zelfs maar voor een beschouwing in aanmerking
te komen. Haar belangstelling voor de jeugd daalt nimmer beneden
denhuwbaren leeftijd begeeft zich nimmer buiten de grenzen der
banaalste tooneel-conventionaliteit: zoo lang de jonge mensch niet
kan figureeren in het eeuwige liefdeshistorietje, bestaat hij voor haar
eenvoudig niet.
De Duitsche film heeft dit eenzijdige standpunt weliswaar nooit
ingenomen, doch zij wordt gedurende het tijdperk, dat wij nu bespre
ken automatisch uitgeschakeld door haar principe, dat iedere film
figuur een product behoort te zijn van speelkunst".
(Slot op pag. 56)
Joan Crawford.,
het suggestieve type der ontspoorde Amerikaansche jeugd.
?t
l
**