Historisch Archief 1877-1940
De A. J. C.
Johan Winkler
A.J.C
Ik leun even achterover in mijn stoel. . .. A.J.C A.J.C
En twee herinneringsbeelden vormen zich langzaam, maar al
duidelijker....
Het eerste:
Een Pinksternacht bij Vierhouten. Lente-zoele na-avondlucht.
Een heuvel in het roode heidelandschap. Een verre stilte zooals de
stadsmensch haar niet meer kent. Dan van twee, drie, vier kanten
lichten aan den horizont, steeds meer lichten, slangen van licht,
al breeder stoeten van licht, fakkels die van allen kant naar den heuvel
gedragen worden, zwijgend, stil, plechtig, totdat eindelijk de nachte
lijke heide geworden is tot een zee van licht, fakkellicht, Pinksterlicht.
En een stem zet in, en tientallen, honderden volgen op de ne melodie
en wijdsch als een psalm klinkt in den nacht het lied van jeugd, die
,;schrijdt onder het sterrenheir." En hetzelfde zeldzame gevoel van
verheffing bevangt me, dat me beving toen ik voor 't eerst Beethoven's
slotkoor hoorde, toen ik voor 't eerst Keulen's Dom binnentrad, toen
ik .... ja, zeldzaam zijn de oogenblikken, die zich met dit oogenblik
laten vergelijken, in den Pinksternacht, bij Vierhouten, hoogtijnacht
der roode arbeidersjeugd.
En dan het tweede beeld....
Een knipsel uit de Nieuwe Rotterdammer. Het meestentijds zoo
voortreffelijke Schetsboek" van de geïllustreerde pagina. Een arti
keltje over de A.J.C. Een persiflage. Een wrange satire. Loopen doen
ze, deze A.J.C.-ers, niets dan loopen. Denk aan A.J.C, en ge denkt
aan capes, capes, capes en loopen, loopen, loopen. Loopen waarheen?
Loopen waartoe? Een dwaas ding, dit roode jeugdbeweeg met zijn
malle, ingebeelde, hebbelijkheden.
Een krantenstukje, dat me jaren bijgebleven is. Het tweede herin
neringsbeeld, dat opduikt....
De Groene" is neutraal terrein. Me dunkt, ik heb met deze
twee herinneringsbeelden wel even de twee uitersten aangeduid,
waartusschen zich de waardeering van de sociaal-democratische jeugd
beweging pleegt te bewegen. Waar ligt het juiste midden ? .jj
Maar laat me de stof dezes artikels systematisch behandelen.
En dus degelijk beginnen met de historie.
Het begin is niet zonder primitieve romantiek. Socialistische
,,jeugdvereenigingen" tegen het einde der vorige eeuw noodigen....
Willem den Derde Hoogstpersoonlijk tot debat uit of.... ontwerpen
een plan om Amsterdam bij verrassing aan de kapitalisten" te ont
rukken, i)
En dan komt aldra De Zaaier", tot aan 1909, het jaar van het
befaamde Deventer congres en wie Zaaier" zegt denkt aan
zwaartheoretiseerende jongelingen en aan oude foto's waarop dezelven
zware petten dragen en o zoo weinig lijken op de
fiksch-blootshoofdsche A.J.C.-ers van thans....
Derde faze: de onzelfstandige sociaal-democratische jeugdbeweging,
getypeerd alleen al door derzelver commissies van toezicht."
En dan eindelijk na den oorlog, de A.J.C, in haar tegenwoordigen
vorm, dien zij wel niet dadelijk volledig vond, maar toch langs een
lijn van consequente geleidelijkheid bereikte.
Schrijver dezes spot niet over de uiterlijkheden. Hij geeft toe, dat
veel er van misschien aan voorbeelden buiten de grenzen ontleenel is,
maar wij kunnen slechter dingen navolgen, En don. . . . zonder zulke
uiterlijkheden is geen enkele jeugdbeweging denkbaar. Staar er u
vooral niet blind op. Want bij die uiterlijkheden blijft het in de A.J.C.
niet. Wat er achter schuil gaat, gaat er tevens boven uit.
Rond elf duizend leden telt de Arbeiders Jeugd Centrale 2). Zij
heeft haar kampen, cursussen, gewestelijke feesten en demonstraties,
haar periodieken, boekuitgaven, verkoopcentrale. Zij begon in 1922
met den aankoop van n halve Hectare grond op elen Paaschheuvel.
Zij breidde dat kleine bezit uit tot op het oogenblik.
11.895 H.A. terrein in Vierhouten;
27.289 H.A. terrein in Havelte;
0.8347 H.A. terrein in Blaricum;
o.02 H.A. terrein in Zuid-Limburg.
Zij opende jaar op jaar nieuwe kamphuizen: Paaschheuvel, Roode
Valkennest, Hunehuis en Warandabergen. Zij bracht daar duizenden
en duizenden jongens en meisjes bijeen in vroeger ondenkbaar contact
met de natuur. Zij bewees alleen al daardoor haar groote cultureele
waarde. Zij overtuigde allen (ook tegenstanders der sociaal-democra
tische beginselen) die haar gasten op feestelijke bijeenkomsten in
een dier kamphuizen waren, volledig van haar niet meer weg te cijferen
beteekenis.
Het woord feest" werd reeds eenige malen genoemd. Inderdaad
is een feestelijk karakter in het optreden-naar-buiten der A.J.C, niet
te ontkennen. Deze jongeren beschikken over een stevig
meerderwaardigheidscomplex, voelen zich trotsch als jonge leden van een
jonge klasse, voelen zich bewuste dragers van een nieuw ideaal,
voelen zich bewuste belijders van een nieuwen levensstijl.
Een tijd van crisis en neergang bewijst of zulke gevoelens bestand
zijn tegen weerstand en tegenslag. De A.J.C, heeft bewezen er tegen
bestand te zijn. Het is de ontroerende ervaring, opgedaan door wie
de A.J.C, van nabij kent, dat zij in deze jaren van werkloosheid, teis
tering en tegenwind niet minder krachtig blijkt dan in de jaren toen
ook zij slechts wind in de zeilen leek te hebben.
(Slot op pag. 47)