De Groene Amsterdammer van 21 Januari 1933 No. 2903 Duitsche boeken 99 Packt an! Kameraden!*9 Boekbespreking Nico Rost Peter Martin l.niiipcl De Duitsche reporter, romancier, publicist en tooneelschrijver Peter Martin Lampel, een even merkwaar dige als onevenwichtige figuur liet een grande reportage" over de werk verschaffingen in Duitschland ver schijnen onder den veelbelovenden titel Packt an! Kameraden!" (Erkunïungsfahrten in die Arbeitslttger). Daar het probleem der wei k ver schaffingen een zeer ernstig en actueel probleem is, heeft dit boek recht op onze belangstelling. Voor een juiste beoordeel ing van dit werk is eenige oriëntatie over dengeen, die het schreef, ten zeerste gewenscht. Wie is Peter Maitin Lam pel? Peter Martin Larnpel is, in de eerste plaats de schrijver van een stuk Revojte ins Erziehungsheim", dat een paar jaren geleden in Berlijn groot opzien baarde?CTi aanleiding -JP8S töti ^reorganisaties in de gestich ten voor verwaarloosde jeugd. Hij schroef een drama Giftgas ber Berlin," dat door de censuur op last van het ministerie van oorlog verboden werd en publiceerde daarna een roman Verratene Jugend". Na publicatie van di?werk, dat waar schijnlijk auto-biografisch was en waarin een veem-moord geschilderd werd, diende de justitie een aanklacht tegen hem in wegens veemmoord. Terwijl talrijke rechts-radicale ele menten, die eveneens aan veommoorden. hadden deelgenomen tot afgevaardigden van den Hijksdag of Pruisischen Landdag werden be noemt», werd Lampel gearresteerd. Het was duidelijk, dat zijn drama Revolte ins Erziehungsheim" hiertoe aanleiding had gegeven. Indien Lampel twintig veemmoorden op zijn geweten had gehad, maar zijn ver leden trouw was gebleven en dit drama niet had geschreven, zou nimmer een aanklacht tegen hem zijn inge diend. Maar tot een proces is het niet gekomen, zoodat Lampel ons thans deze reportage schonk. Peter Martin Lampel is een indivi dualist, die tegenwoordig tot geen enkele politieke partij behoort. Hij is een reporter, die steeds een interes sante stof weet te kiezen, de/e stcf meestal echter niet kan overzien, 7ich verliest in de weergave van interessante détails, doch daarbij de groote lijn kwijtraakt. Vooral op politiek gebied kent hij geen discipline. Hij denkt nu eens zóó en dan weer heel anders en weet meestal zelf niet, wat voor een standpunt hij moet innemen. Steeds is hij op patrouille. Deze reporter ontdekt steeds nieuw terrein en brengt ons steeds nieuwe berichten, doch het materiaal, dat hij mededeelt moet steeds zorgvuldig gezift en gecontroleerd worden, want meer nog dan een reporter is Lampel een eeuwig-jcnge padvinder, die meer aan zijn gitaar en jeugdige idealen denkt dan aan de werkelijkheid waar over hij ons een en ander wil mededeelen. Maar Peter Martin Lampel weet, dat hij een individualist is: ,,Ich bin und bleibe ganz allein auf mich gestellt als Patrouillenganger." Een paar paginas verder vertelt hij ons jjin: Aber die deutsche Lebensvorm ist: Ausbruch, ein Wild-sein gegen sich selber". Mag Lampel hier zijn eigen onrijpheid deutsche Lebensform" noemen? Zou deze levens vorm .niefr- ihéer t.pecJaal zijn ? Het zal na deze oriëntatie omtrent den auteur van ,.Packt an ! Kame raden!" den lezer duidelijk zijn, waai om het schrijven van een boek over een dergelijk onderwerp als de werk verschaffingen en de arbeidsdienst plicht een hachelijke onderneming was. Wie dit boek van 1530 slecht ge schreven paginas heeft doorgewerkt, weet in ieder geval meer over dit onderwerp dan tot nu toe. Waar' de hedendaagsche Duitsche regeering steeds weer op haar plannen betref fende den arbeidsdienstplicht terug komt en de Nazi's dit op hun pro gramma hebben is deze stof hoogst actueel en moet een reportage, die probeert ons zoo objectief mogelijk te instrueeren op grond van waar nemingen en gesprekken met leiders, arbeiders en regeeringspersonen e-i met het oog op de naaste toekomst ons ten zeerste interesseeren. Lezen we de laatste drie paginas van zijn werk met het laatste hoofd stuk ..die Beobachtungen ergeben: eine Vulksbewegung kristallisiert sich" dan wreten we reeds ongeveer, wolk vlcesch we in de kuip hebben. De schrijver komt hier tot de conclusie, dat men reeds langzamer hand op wegisnaardenarbeidsdienstplicht en meent die te moeten be groeten daar ze ,,die jungen Menschen nicht nur wieder nebeneinander und in ein neiies gemeinsames Front erlebnis stellt," doch hen opnieuw tot elkaar brengt. Toch weer Kronterlebnis?" Eigenlijk aldus Lampel gaat deze beweging niet om een komenden arbeidsdienst plicht maar om Omdat de Nederlandsche boekhandel door zijn organisatie sinds eenigen tijd verplicht is vaste hooge toeslagen te leggen op de prijzen van vrijwel alle Engelsche en Fransche uitgaven, treden wij 21 dezer te 19 uur uit dat ver band en reorganiseeren onze zaak tot uitsluitend BUITENLANDSCHEN BOEKHANDEL, die de prijzen van alle Fransche. Duitsche en Engelsche uitgaven TEGEN DAGKOERS zal omrekenen. Nederlandsche zullen wij niet meer leveren. Verzending franco naar binnen- en buitenland. N. V. Litteraire Boekwinkel VERBRAECK & COLMJON KORTE VOORHOUT DEN HAAG ,,der soldatische Geist", dus toch weer soldatische Geist". Der soldatisehe (reist als Grundform jeder mannlichen Gemeinschaft". In do talrijke werkverschaffingen, die Lampel ons schildert vinden we alleen Mannschaften" en ..Kame raden". Woorden, die men in den oorlog- als soldaat gebruikte worden ook hier weer gebezigd. Daar men bij deze werkverschaffingen, niet goed van een Feld der Ehre" kan spreken, heeft men een nieuw woord bedacht: Arbeitsethos". Werkwilligen, die maar 8 uur willen werken en niet langer, hebben niet genoeg ,,Arbeits ethos". Incest men deze reportages nauwkeurig dan bemerkt men dat in vele werkverschaffingen oud-officieren de leiding hebben. Vele officieren, die vroeger een vrij-corps of compagnie der zwarte rijksweer commandeerden, commandeeren nu deze werkwilligen. ,,Besonders menschliche Erfahrungen zegt een dezer heeren bij Lamnel ,,init jungen Leuten, an die ich bei Aufnahmë'def idee gar- ruchi, gedacht hatte, sie führten mich zu der Erkenntnis, das hier wesentlich andere Gesichtspunkte auftreten, und dasz hier gröszere Aufgaben liegen als die Un'erbrinyung elner An.rahl a'ier Kamerifleri'. Men begrijpt uit zulke /innen waarom de rechtsche partijen in Duitschland zich zoo voor deze werkverschaffingen interesseeren, en bemerkt ook in hoe sterke mate deze leiders de jonge arbeiders ideolo gisch trachten te beïnvloeden. ,,l>er soldatische Geist" noemt Larnpel zooiets, /.onder er verder iets kwaads bij te denken. IK' ideologie, die hier den werkwilligen in de werkverschaffingen wordt bijgebracht, is 100 p('t. antidemocrai isch. Overal hebben oudofficiereri de leiding, leden van een kaste dus die tot nu toe nimmer een groote sympathie voor arbeiders en /.waren lichamelijken arbeid aan den dag legden. Ken vroegere majoor, die in een dezer Werkverschaffingen de lei ding heeft, laat Lampel een der keeten binnengaan als de arbeiders zitten te eten: ,,die .lungen sit/.en an den Tischen und seheii gar nicht l'och. Nur wenn sie angeredet werden, steht der Angesprochene steif au f und gibt seine Antwort. Gerade wie ein Autornat. ' JVtaar de betaling? Wat betaalt men den arbeiders in de/e werkver schaffingen? Men vraagt Arbeits ethos" van hen en houdt hun steeds voor oogen. dat /.<? met het werk dat ze doen een werk voor de algemeen heid?voor den Staat verrichten. In werkelijkheid is dit werk het graven van kanalen enz. enz. vaak tevens i n handen van ondernemers.zoodat d e/.e werkverschaffingen concurrenten wor den van andere ondernemingen. De winst van deze werkverschaffingen heeft op deze wijze niet in de eerste plaats de algemeenheid en niet de Staat doch tevens voor een deel de tusschengeschoven ondernemers. Het boek van Peter -Martin Lampel is als reportage hoogst actueel en interessant. Als bijdrage over het probleem der werkverschaffingen en van den arbeidsdienst is het verwai d en onduidelijk. Met hechte wortels stevig gegrondvest.... tegen alle stormen bestand Zoo staat sinds 1859 de levens verzekeringmaatschappij HIUHIJ 's GRAVENH AGE Amsterdam-Utrecht-Rotterdam Spoor's Mosterd W. A. Spow Jr,, Cukmborg-. Hel- smaakverbeterend middel bij uit nemendheid MAGGI AROMA