Kv. NEDERLAND mpïe - Te waar om goed tsche gastvoorstellingen tHOLTE og vreemd'aan is en het in hoofdzaak stat om de zielige liefdesgeschiedenis an Gretchen. Maar het is bij uitstek sn Tooneel-Faust, omdat in het brein an den student Goethe de tragedie og veel evenwichtiger en met berijpelijker verdeeling van oorzaak en evolg leefde dan later, toen de schuld oedgepraat en gekleineerd werd door et uitbreiden van eigen, bermenschche heerlijkheid en recht. ' Van dezen TJrfaust" heeft de*reisseur Dr. Georg Altman een bizonder oordacht en uitermate kundig uitevoerd werkstuk gegeven: strak van jn, eenvoudig van opzet in een kader, at voor snelle changementen en het olie behoud der vele scènes zorgde, n daarbij binnen die stijve} lijst wa. achttiendeeuwsch costuum) toch en bewogenheid, een hartstocht van pel en een intensiteit van voordracht erdroeg, die deze voorstelling tot een root en allerminst alleen tot een .tterair succes maakten. Hoe armelijk «is in vergelijking hiermee de Faustx-reisnecessaire, waarmee Moissi en iassermann in het voorjaar onze iiarkt en haar naam kwamen be lerven ! Ofschoon de Gretchen van Carola Vagner uiteraard de hoofdfiguur was n dat ook werd door het tot in de vingertoppen gevoelige en teugelloos uitgespeelde spel van deze actrice, bleef naar mijn meening toch als eerste indruk die van het volkomen evenwichtige en verfijnd op elkaar reageerend ensemble, niet alleen in de hoofdrollen van den doortraptgevaarlijken Mephisto van Hugo Rudolph (den eersten werkelijk ge vaarlijken" Mephisto dien ik zag, ofschoon hij er, urfaustlich beschouwd, in den tekst nog maar zoo'n beetje bijhangt), niet alleen door den jongen, maar eindelijk eens niet al te geloofwaardigen Faust van Otto Graf, dien men immers meestal om het anders overgrootejj gedeelte-met- baard aan een ander soort acteur toebedeelt; maar ook om de bijfiguren, want zoo, neen, zoo heb ik Auerbach's kelder nog niet geregisseerd gezien en zoo geloof ik ook niet, dat in Nederland op het oogenblik een Faust bij n gezelschap te bezetten zou zijn. Den avond daarna speelden deze zelfde acteurs, waarbij dan vooral ook nog Leonie Duval als krachtig en natuurlijk spelende actrice voor karakterrollen genoemd moet worden, den ouden Hauptmann, zorgvuldige en breedvoerige analyses van een kunste naarskarakter zonder dramatische cli max, zonder veel raison ook en vooral zonder er sympathie of antipathie voor te kweeken: een schilderij. Maar met welk een verf geschilderd door deze acteurs, welk een bijna Russisch raffinement in het zich overgeven aan psychologisch niet altijd even diep gaande, maar toch nimmer de werkelijkheid verloochenende figuren ! Niet om wat zij tenslotte zeiden, maar om hun weergalooze kunst der plas tische weergave, opnieuw versterkt door de finesses van jarenlange en sembletraining onder Altman's blijk baar overzorgvuldige regie, blijven deze figuren in de herinnering achter: Theodor Becker's pathos van gebaar uit de eerste bedrijven, de burgers van 1890 in het futiele, maar brillant gespeelde gesprek van de twee broers Strahler, van Hugo Rudolph en Otto Graf. Rembrandt Het Joodscne brmaje (Rijksmuseum. Amsterdam) Het is misschien gevaarlijk en nut teloos, en het mag als een insinuatie klinken om de vraag te stellen of deze acteurs nu werkelijk op zichzelf zooveel talent hebben? Ik geloof alleen, dat van nature onder de Nederlandsche tooneelspelers stellig evenveel talent woont, zoo het slechts naar buiten gebracht kon worden door die factoren, die de Duitsche ,,provincie" ons in de laatste paar weken in deze Hannoveraansche troep, in het Kurt Jooss ballet uit Essen, dat toch ook niet uit geboren corypliaeën bestond ! op zulk een verbluffende wijze getoond heeft: algeheele overgave aan een doelbewuste, krachtige leiding, volledig ontwikkelde en perfect getrainde prestatie tegen een achtergrond van rust, saamhoorigheid en aandacht. Van de overige premières van de week zij vermeld een virtuoze Joodsche rol van Louis Saalborn in een Roemeensch gekleurde comedie van Indig Het Joodsche Bruidje", zijnde de geschiedenis van het meisje met de drie godsdiensten op de manier waarom Nathan de Wijze met zijn ringen fantaseerde. De titelrol was een knappe creatie van Julia de Gruyter, maar niettemin was het tooneel leeg, zoodra Saalborn als de oude, tragikomische caféhouder (wat bij ons niet een beroep is, dat bij voor keur door Joden wordt uitgeoefend) van het tooneel van het Centraal Thea ter af was. Dat Oor Ruys eindelijk eens de weinig minder virtuoze en evenzeer op tragicomische contrasten gebouwde rol van Grompie" zou aandurven, was te verwachten. Zoo Royaards' creatie nog altijd onvergetelijk voortleeft, de smaad, die op de arme Grompie" rustte na de misteekening van den gemakzuchtigen Pallenberg, is althans deze week in het Rika Hopper Theater gewroken. De Amsterdamsche Tooneelvereeniging speelt thans Circus Knie" in onze provincie", bij gebrek aan een behoorlijken Amsterdamschen schouw burg. Inderdaad, zoo heel ver was het symbool van een reizend circus voor ons tooneel dan toch niet te zoeken ! Xieuwe uitgaven Uit een tjeheim dagboek. 1918?1919. Zijnde de Aanteekeningen van heer Johan Goerée d'Overflacqueéte 's Gravenhage. Tweede druk. Uitgave H. P. Leopold. Den Haag. Te waar om goed te zijn" Hofstadtooned. V. 1. n. r.: Fientje de la Mar, Jan van Ees, L. Speenhoff