De Groene Amsterdammer van 11 Februari 1933 No. 2906 Duitsche boeken Dertig schrijvers van het nieuwe Duitschland Boekbespreking Nico Rost Dreiszig neue Erzahler" des neuen Deutschland. Herausgegében und eingeleitet '\ von Wieland Herzfelde. Malik Verlag, Eedin. Toen ongeveer vijf jaren geleden Wieland Herzfelde zijn bekende bloem lezing dreiszig Erzahler des netten .Russland" liet verschijnen, was zijn taak gemakkelijker dan nu. De schrij"V§jr&-Vftn de Sovjet-TJnie waren nieuwe scfirijvers, de revolutie had hier jreeds ejn keuze gedaan en de schrijyè|f^v(,die werkelijk oud" waren, leefden in de emigratie. Een keuze T?»9\toen niet erg moeilijk. 'Zijn taak was den lezers te toonen, fco% en waarover de Sovjet-russische literatoren schreven en dat de bewerjng, als apu de literatuur onder de proletarische dictatuur ten doode ;zijaxi opgeschreven tot de gewone ? lasterpraat over Sovjet-Busland be:hoorde. De bundel 30 neue Erzahler Ides neuen Deutschland" vervolgt leen geheel ander doel. Natuurlijk wilde Herzfelde geen bloemlezing samenstellen uit werk van auteurs, die behalve hun jeugd niets met elkaar ? gemeen hebben. De leeftijd van een schrijver zegt immers niets over zijn. : ideeën. Arthur Hoïitscher b.v. is l tientallen jaren jonger in zijn werk dan b. v. Kurt Heuser, terwijl in werkelijkheid het omgekeerde het geval is. Als Heinrich Jrfann over politiek schrijft is hij minstens 30 jaar jonger dan zijn neefje Klaas. En kan men van een volgeling van Gottfried Keiler of Dostojewsky zeg gen, dat het nieuwe" schrijvers zijn? Waaruit bestaat nu het nieuwe" van de dertig schrijvers in deze bloemlezing van bijna 800 pagina's? Herzfelde vroeg niet alleen of iets goed geschreven was en of het onder werp zou interesseeren. Hij vroeg tevens kann die Erzahlung im Leser den Willen zur Veranderung der Welt wecken oder vertiefen? Traf das zu, so warden manchmal sogar stilis tische Schwachen hingenommen; da gegen nicht gedankliche Schwachen." Onder de meer dan 1000 inzendin gen behandelden bij voorbeeld 17 het thema: 218 (de abortus-wet). Was Herzfelde met Marguérite van meening geweest dat ons lichaam ons behoort, dan zou hij misschien een van deze novellen in zijn bundel hebben opgenomen maar geen der inzenders stelde de vraag of ons lichaam werkelijk ons behoort en of velen van ons niet dagelijks genood zaakt worden het te verkoopen. Hoeveel dieper dringt b.v. Ludwin Tureck in dit probleem door, als hij in zijn proza-stuk Leben und Tod meines Bruders Rudolf' toont dat de maatschappij, die net doet alsof ze het wordende leven beschermt, dit zelfde leven nauwlijks meer beschermt zoodra het geboren is." Herzfelde is dus niet van meeaing, dat een indirecte aanklacht meer met kunst uitstaande heeft dan een direc te. Hij vindt de methode, waarmee een schrijver te werk gaat niet zoo belangrijk als de perspectieven, die deze schrijver ons opent. Stenback Fermor b.v. is zeer direct als hij den mijnwerkers, waaronder hij vroeger leefde, vertelt van zijn. veranderde politieke opvattingen en Marchwitz;a en Mattick zijn minstens even direct. Als deze novellen met de kunst van een Joseph Conrad geschreven waren en tot conclusie hadden dat de mijn werker een instrument in Gods hand was, had Herzfelde deze novellen niet opgenomen. Toch bevat deze bloemlezing literaire frwnsiwerken. ,,Denn ebenso wenig schrijft Herz felde verder in zijn inleiding ,,wie Inhalt und Form lassen sich Wille und Wirkung von einander trennen." En een paar regels verder schrijft hij: tendenzlose Kunst kann, wie sterile Frauen. reizvoll sein, fruchtbar aber niemals. Gewisz, es gibt auch viele Tendenzen, doch nur eine ist bejahenswert: die Tendenz des Lebens und das ist heute: die soziale Revolution." Het nieuwe Duitschland, dat deze dertig nieuwe schrijvers door middel van een sociale revolutie trachten te verwerkelijken, beschikt reeds over: de menschen. Men moet niet vergeten, dat drievierde van d,e bevolking van Duitschland met roode vaandels marcheert, en ook al bedoelen de leiders der Nazis het fascisme, anderen een democratische republiek en weer anderen de dicta tuur van het proletariaat, zoo zouden deze partijen zonder het woord socia lisme niet zo"ovele millioenen aan hangers tsllen. Want nog wordt overal den menschen het beetje geluk onthouden, waarop ze recht hebben en onderdrukt de eene klasse de andere. Het is daxrom noodzakelijk, logisch en niet aniers mogelijk dan dal deze dertig nieuwe schrijvers in hun werk sleeis weer en opnieuw den strijd om deze socia'e revolutie tot onderwerp hebben. Al de mede werkers van dezen bundel zijn dus aanhangers eener sociale revolutie? Waar blijven zal misschien iemand vragen de literaire representanten van het Derde Kijk? De nationaalsocialistische jeugd? Hun voorstelling van een nieuw Duitschland is immers nog vol illusies en vooroordeelen en waanvoorstellingen. Van de werke lijkheid van het nieuwe Duitschland kunnen zij niets berichten. Hun literatuur bewijst dit. Ernst Jünger gaf hiervan blijk in zijn werk der Arbeiter", Bronnen bewees het in zijn werk, Jozef Goebbels in Michael" en de grootmeester van de literatuur van het Derde Rijk Hans Heinz Ewers bewees het voorzoover dit voor hem nog noodig was in zijn romans over den veemmoordenaar Schulz en in zijn biografie van Horst Wessel. De meeste van de novellen uit Herzfelde's bundel gaan dan ook maar oVer doodgewone dingen als eten, slapen en werken, daar deze dingen immers voor het meerendeel der menschen het belangrijkste probleem in hun leven vormen. Niet om het materieele maar omdat het zoo moei lijk is en toch zoo noodzakelijk. D3ze dertig nieuwe Duitsche sshrijvers willen nu op hun manier probeereii dit probleem op te lossen. Voor een nieuw Duitschland. Twaalf van deze dertig nieuwe Duitsche schrijvers kregen hier voor het eerst gelegenheid hun werk te publiceeren. Allen zijn jong, hoewel hun leeftijd varieert tusschen '24 en 58. Hun stijl varieert evenzoo als het aantal maanden dat velen, van hen in Duitsche gevangenissen doorbrachten. Gemeenzaam is huil wil: door liuii literaire werk bij te dragen tot een revolutionaire verandering der sociale toestanden. Alexander Stenbock Farmor, Eiich Kastner, Hichard Huelsenbeck, Ernst Ottwalt en Theodor "Plivier, wier werken hier besproken werden, zijn aanwezig evenals Fr. Wolf, Ernst Glaescr en F. C. Wi-iskopf. .Tustus Ehrhardt die Strassen ohrie Ende" schreef en lludolf Braune, die een paar maanden geleden stierf en wiens boek Jimge Leute in der Stadt" een belofte was en ook Werner Tiirck, wiens roman Konfektion" ik in een volgende kroniek hoop te bespreken, droegen novellen bij. Van bekende proletarische autoren zijn Hans Marchwitza en Paul Korner aanwezig en van vele anderen b.v. Vera Magd, Paul Mattick kan men groote verwachtingen koes teren. In deze bloemlezing was voor alle auteurs de waarheid van ons leven belangrijker dan het droombeeld van hun fantasie en ook de feiten belangrijker dan de stijl. Al deze 30 bijdragen van deze 30 nieuwe Duitsche schrijvers rechtvaar digen het streven van Wieland Herz felde zu wahlen, was dom Sozialismus und der Kunst dient", en zijn overtuiging dasz das Eine nicht móglich ist ohne das Andere." Arlen: MAN'S MORT A UT Y 7/6: pl.rn. f 3.25 SinclairLewis: ANNVICKERS7,6: f3.25 Mazeline: LES LOUPS 15 f r.: f 1.50 Celine:VOYAGEAUBOUTDE LANUIT 24 f r.: f 2,40 Franco toezending (giro 96007) door de uitsluitend buitenlandsche boekhandel N.V. LITTERAIRE BOEKWINKEL VERBRAECK &. COLMJON KORTE VOORHOUT DEN HAAG Fa F. SI N EMU S Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 8.5O PRIMA COUPE Eigen Atelier N.V. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTENDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor 4 /2 % Pandbr. tegen beurskoers uit. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefran keerd briefomslag met adres van den afzender in te sluiten. VICTORIA-WATER Opwekkend en ^ gezond OBECUAHMSTCIM Natuurlijk Bronwater