De Groene Amsterdammer van 18 Februari 1933 No. 2907 l, t 51. ? Mr* K*.* De S.D.A.P. en de onaantastbaar heid van het wettig gezag in den democratischen Staat Prof. J. Goudriaan Jr. Dat ik door mijn optreden (in Novem ber 1918) mijn eigen politieke fjguur ten zeerste heb geschaad, heb ik onmiddellijk begrepen. De invloedrijke positie in ons Par lement die ik tot 1918 had ingenomen, was voorgoed gebroken". P. J. Troelstra. Gedenkschriften IV, pag. 164. Een arbeidersbuurt. Straatjongens stoken een vuurtje van oude kranten en, brochures. Een geheimzinnig voorbijganger gooit er een geweerpatroon bij. Het is dit keer nog een betrek kelijk ongevaarlijk ding; bij heeft ook dynamiet in zijn zak; dat bewaart hij voor later; de jongens inoeten eerst schik in het stoken van knallende vuurtjes krijgen. Hij is namelijk niet heelemaal toerekenbaar, deze voorbijganger; hij gelooft, dat wanneer hij er eens in zou slagen een geheel huis op te blazen, dat dan na de klap een bloeiende topvertuin zou verrijzen vol zonneschijn en bloemengêur. Hij heeft het al geprobeerd met zijn eigen huis hij heeft eeri puinhoop tot stand gebracht, maar in zijn ziekelijke voorstelling ziet hij enkel bloesemende takken; het gekerm der gewonden en stervenden hoort hij als het zingen der vogels; hij noodigt iedereen uit om te komen zien en luisteren; hij wil de geheele wereld met toovertuinen ver vullen. JIk zei u immers, dat deze sluipende voorbij ganger krankzinnig is. Hij moedigt overal het stoken van vuurtjes aan en gaat op den hoek van een straat op den loer staan. Een knal. De politieagent uit de buurt komt toegesneld, blaast alarm; het ongelooflijke gebetirt: de klungel wordt door de kwajongens over meesterd, ontwapend en in een portiek opgesloten. ..Kalm een half uurtje wachten, vader, je moet ons eerst laten uitspelen, hoor". Het relletje is in vollen gang. De. straat loopt vol toeschouwers, de buurtbewoners verdringen zich voor hun ramen. Zooiets doet me nou toch zoo verduiveld goed ,he," zegt de pafferige barbier, die uit zijn scheerderswin kel is geloopen, die jongens van tegenwoordig, die durven"; hij legt de handen op z'n buik en draait tevreden met z'n duimen. Of dat effe lekker lang duurt," zeggen de kwa jongens uit de Volkredactie, voordat die politieauto komt. Die Eridanus, 't zou wat: Eer ie-doar-is" most ie heete. Je zal zien ??ze halen hun half uur. Misschien heppie wel lekke bande Misschien heppie wel geen benzine". En achter hun ramen huppelen ze van de pret. Op den hoek staat de krankzinnige en loert. Zal hij? Met dynamiet? Dit keer? In elk geval een goeie reclame. Daar komt de politieauto. Een korte sommatie. Wij willen ons halfuurtje uitspelen; hinder ons niet". Ben je bed...." zegt de stem van het Gezond Verstand en van het Gezag: vuurtjes stoken ter wijl de krankzinnige met z'n dynamiet rondsluipt. Uit het vuur onmiddellijk." Wij willen ons halfuurtje uitspelen, hinder ons niet". Een schot: een van de belhamels valt; de rest wordt ingerekend. De barbier heeft de beenen genomen en zit achter in z'n scheerderswinkel; de straat is leeg; de kwajongens van de Volkredactie komen met uitgestreken gezichten naar beneden; zij hebben zwartgaren handschoenen aangetrokken; zij gaan op rouwbezoek bij de familie van het slachtoffer. De krankzinnige grijnst. Het heeft hem verduiveld goed gedaan. * * * In de tragedie van De Zeven Provinciën" is de houdjng van het Tweede Kamerlid, Ir. Oramer, en van de redactie van Het Volk" een der droevigste tafereelen. En dit uit den band springen van enkele op zichzelf staande personen van het tweede en derde plan is nog niet eens het ergste. Veel erger is de houding van den Voorzitter van de S.D.A.P., die in zijn radiorede over De Zeven Provinciënkrant", die verboden werd, en de 8 tot 11 provinci nkranten, die nog komen konden, het onwaardige spel der verboden blaadjes lustig heeft meegespeeld. Het ergste is het feit, dat noch hij, noch de voor zitter der Tweede Kaïnerfractie duidelijk en hard heeft uitgesproken, dat de S.D.A.P. de muiterij onvoorwaardelijk atkeurt. Het ergste is, dat^men heeft nagelaten namens de S.D.A.P. een beroep te doen op de opstande lingen om hun verzet tegen het wettig gezag on middellijk te staken. Want de taak van een groote democratische partij, die zich haar verantwoordelijkheid tegen over het geheele volk pewust is, bestaat niet in het zich encanailleeren met de reactionnaire, anar chistische instincten, die in elke volksmassa slui meren en in tijd van nood maar al te gemakkelijk tot uitbarsting komen. De taak van een verantwoordelijke democra tische partij is een taak van opvoeding en altijd weer van opvoeding. Zij moet elk harer leden, zij moet elk staatsburger het bewijstzijn inprenten van zijn rechten n van zijn plichten. Met name de onafwijsbare plicht van vrijwillige onder schikking onder het gezag, dat hij, als staatsburger, zelf mede heeft tot stand gebracht. Het gezag, waarop hij, dank zij de democratie, ten allen tijde n door middel van zijn organisatie n door middel van zijn gekozen vertegenwoordiger, zijn critiek kan doen gelden. Een democratisch^ partij behoort haar volge lingen duidelijk te maken, dat de ergste misdaad, waaraan zij zich kunnen schuldig maken, bestaat in de onwettige of onloyale aantasting van het op wettige en loyale wijze tot stand gekomen gezag. De onwettige aantasting xan het wettig gezag is een misdaad tegen de democratie zelf. En wanneer, ondanks haar beleid, deze onwettige aantasting toch plaats vindt, dan behoort een democratische partij -?om 't even of zij zelf aan het bewind is of oppositie is zich loyaal om de regeering te scharen en deze te steunen in het hoog houden van het wettig gezag, waarop n regeeringspartij n oppositie gemeenschappelijk be rusten. Zij kan de regeering ter verantwoording roepen later. Zoolang het democratisch gezag bedreigd wordt, is er maar n leus: Hoog het gezag. Weg met de anarchie. Een sterk overheidsgezag is geen reactionnaire leus; het is de eisch par excellence van de demo cratie. Een democratische partij, die de verdediging van het gezag in tijd van nood aan anderen over laat, pleegt verraad aan haar eigen beginsel; zij speelt in de kaart der reactie. Democratische leiders, die erin gnuiven wan neer aan dat gezag een slag wordt toegebracht, moeten het a. b. c. van de democratie nog leeren. Het is 'dit soort kinderkamerdemocraten, dat de democratie in de afgeloopen dagen verduiveld veel kwaad heeft gedaan. * * * Men kan de vraag stellen en men zal haar na het gebeurde opnieuw moeten stellen: Is de S.D.A.P. wel een democratische partij ? Na de noodlottige Novemberdagen van 1918, toen Troelstra, de majj, die voor de ontwikkeling van de democratische gedachte in Nederland meer had gedaan dan wie ook, de hand aan zijn eigen levenswerk sloeg na November 1918 is de hou ding van de S.A.D.P. in de vraag: democratie of revolutie steeds van een welberekenende dubbel zinnigheid geweest. , . Vóór November 1918 werden de Harskamp relletjes onbewimpeld .afjgekeurd; het geschimp op de Kozakken van Tellegen en Wibaut, die te Amsterdam de orde herstelden tijdens de aardappelrellctjes liet men aan De Tribune" over. Na November 1918 kwam de nietszeggende eenheidsmotie, die het democratisch beginsel hand haaft", maar tevens de verovering «van de poli tieke macht met andere dan wettige middelen" een kans geeft. Naar den vorm een tegemoetkoming aan de onoplosbare innerlijke tegenstrijdigheid, waaraan Troelstra als politiek leider is ten gronde gegaan en waarvan men de getrouwe en tragische weergave vindt in zijn Gedenkschriften, was deze motie in wezen en nog meer de ondubbelzinnige afwijzing' van elke revolutiepoging in de voorafgegane maanden, een overwinning van de democratie. Voor den vorm volgde bij de behandeling van de anti-revolutiewet nog wat luidruchtig wapen gekletter ; het rumoer stierf spoedig weg en toen,. enkele jaren later, de groote hoornblazer der Nederlandsche revolutie, Roei Stenhuis, te rechter tijd; uit de leiding van het N.V.V. werd gewerkt ert zijn definitieve levensroeping vond in de kippen fokkerij, (wat zou deze man op de protestvergade ringen van Zondag j.l. goed voor den dag zijn ge komen!) scheen de weg voor een zuiver-democratische ontwikkeling wederom geëffend. Zij, die deze verwachting koesterden, vonden hun meening bevestigd door de resoluutheid, waarmee de groep Schmidt buiten de partij werd gezet al werden zij anderzijds telkenmale verontrust door de onbeschaafde, communistisch aandoende wijze, waarop in de tweederangs rubrieken van Het Volk en in sommige uitzendingen van de VARA bepaalde onderwerpen werden behandeld. En thans de reeks incidenten van De Zeven Provinciën". Zullen deze een stoot geven in revolutionnaire" richting? Of zal men de oude beproefde taktiek blijven volgen van de vereeniging van onvereenigbare tegendeelen: democratie" en revolutie tegen - het-op - democratische-wijze-tot-stand-gekomen-gezag"? Dit laatste is wel het waarschijnlijkste. Het ligt het meest in de lijn eener partijleiding, wiei,,leiding" hoofdzakelijk bestaat in volgen. En het lijkt een slim en niet onvoordeelig spel de revo lutie" te hanteeren als middel tot afdreiging en tegelijkertijd zelf aan een serieuze revolutie niet te gelooven. Maar met onoprechtheid en dubbelzinnigheid is nog nooit een groote zaak gediend. Heeds in normale tijden leiden zij tot vervreem ding van de zelfstandige en vaste karakters, die een democratische partij voor alles van noode heeft. Ueeds in normale tijden breekt de dubbel zinnigheid het moreele gezag der democratie en. draagt koren op den molen van haar tegen standers. Maar in zorgvolle tijden als de tegenwoordige kari deze dubbelzinnige taktiek op ieder oogenblik tot consequenties leiden, die niemand heeft ge wild, maar waaraan ieder, die het dubbelzinnig: spel heeft meegespeeld, mede schuldig staat. De krankzinnigen van Moskou, die de techniek van den burgeroorlog tot universitair leervak heb ben verheven, en een ondergrondsche organisatie, uniek in de wereldgeschiedenis, hebben gescha pen tot onderwijzing van het Westen, liggen overal op den loer. En zij hebben de conjunctuur mee. Indien de allesontwrichtende prijsdaling verder gaat of zich niet herstelt het tegenwoordige geldstelsel beschikt niet over afdoende middelen om dit verschijnsel te beheerschen staat een zeer langdurige periode van massale werkloosheid voor de deur met telkens verder terugloopend wel vaartspeil. De gelegenheid voor een massapsychose is nog; nooit zoo gunstig geweest als thans en nog nooit is de massale infectie zoo bewust stelselmatig toe gepast als thans. Wie in dit milieu met het vuur der revolutie speelt, is een misdadiger, een misdadige kwajongen of een idioot. Wien het duurzaam belang des volks aan het hart ligt, heeft maar n leus: democratie niets dan de democratie. Een ieder kieze zelf zijn plaats. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER & Co. DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM VERZENDING VAN TENTOONSTELLINGS GOEDEREN