Historisch Archief 1877-1940
No. 2907
De Groene Amsterdammer van 18 Februari 1933
Eén glaasje Bols
bekroont liet werk.
SPREEKZAAL
Dictatuur van de leesbibliotheek?
Eerst de uitgever, daarna de boekhandelaar,
tenslotte wij. Zoo krvjgt ieder zijn beurt.
En dezen keer van wel zér bevoegde zijde !
Want mevrouw Mea Mees-Verwey verzekert dat
zij om het naadje van de kous te weten terdege
achter de schermen heeft gekeken."
De beeldspraak heb ik niet gepleegd", doch om
niet onhoffelijk te schijnen wil ik er op doorgaan, en
waag het dus te zeggen dat de kous gaarne door mij
even wordt overgenomen, om, vlak voor het voetlicht,
den belangstellenden wat duidelijker te laten zien hoe
het breiwerk vervaardigd is.
Volgens inzendster is de leesbibliotheek" een
funeste instelling". De leesbibliotheekhouder de
minste' soort boekhandelaar" die, in zijn kwaliteit
van 10 cent-een-prik-man", zich beijvert het minste
-soort publiek", overigens menschen van zijn slag"
,,in de handen te stoppen" wat veel gaat" of wat
men gelezen moet hebben." Deze van toeten nog
blazen wetende" menschen zitten om zoo te zeggen
midden op de wip van het uitgeverssucces. Zeggen zij
ja" dan slaakt de uitgever een dankbare zucht:
godlof, hij kan wat verdienen. Zeggen ze neen" dan
zit hij in zak en assche; zijn strop" is vrijwel zeker.
Deze kinderlijk-boosaardige voorstelling kan alleen
gewekt zijn in een door ergernis overkropt gemoed,
waar onze tijd ook wel aanleiding toe geeft. Met dat
al, mevrouw, is het beter eerst te bezinnen, en dan te
beginnen, want ik geloof zeker dat u dan vele smade
lijke kwalificaties aan ons adres, in de pen had gehouden.
Mag ik eenige cijfers geven, en wel over het
jaar 1931?
Volgens Sythoff's adresboek voor den
Nederlandschen boekhandel stonden toen 400 firma's
als ltgever ingeschreven.
Drie honderd en tien van deze uitgevers hebben
echter in hun fonds geen romans. Van de
resteerende negentig gaven slechts een vijftigtal dat jaar
nieuwe romans of herdrukken uit.
Deze vijftig firma's dan brachten gezamelijk
807 nieuw« romans of herdrukken, doch hiervan
werden slechts 368 titels den leesbibliotheek
houders aangeboden.
Ik heb de moeite genomen deze 368, boek voor
boek, op hun respectievelijke verkoopkans te
taxeeren. (Als inzet voor de waarde van mijn
berekening stel ik mijn tienjarige ervaring als
leesbibliotheekhouder en boekhandelaar).
Ik kwam dan tot de conclusie dat de uitgave
van 268 romans zonder steun" der leesbiblio
theken waarschijnlijk niet had kunnen plaats
vinden.
Wanneer men nu weet dat dit voornamelijk
cowboy, detectief, en lichte ontspanningsroman
netjes zijn, dan begrijpt ieder dat door het veto
der leesbibliotheek geen enkel cultuurbelang ge
schaad kan worden. Want nietwaar, een een
voudig rekensommetje doet zien dat 2/3 van de
romanuitgaven in 1931 in den handel werden ge
bracht onafhankelijk van de gunst der bibliotheek
houders. (Wat heelemaal niet wil zeggen dat zij
ze niet gekocht zullen hebben).
Ten slotte zou ik nog willen opmerken dat de
neiging van het publiek om steeds het nieuwste
te vragen, door ons volstrekt niet wordt aange
moedigd. Afgezien van hoogere motieven (menschen
in zaken kent men zulke luxe-dingen toch niet toe)
moet ieder begrijpen dat het voor ons voordeeliger
is déoude boeken zoolang mogelijk te laten
circuleeren, dan maar steeds weer zich op het aller
nieuwste te moeten instellen.
U zegt dat het pub\iek ongelijk heeft?
?We weten .het dn zeggen het binnenskamers
., in ;de vakpers. Want voor de toonbank heeft de
klant altijd gelijk. Daarnaar richten wij ons, omdat
wij weten: er is slechts n dictator ??? het publiek!
C. J. HEECK,
Voorzitter Alfl. Ked. bond van leesbibliotheekhouders.
Nationaal-soclalisme
In het laatst verschenen nummer van de ,, G roene''
meent Prof. Mr. Josephus Jitta eenige bewijzen"
te kunnen bijbrengen voor zijn vroeger geuite
insinuatie dat de Nationaal-Socialistische Beweging
in Nederland, onder leiding van Ir. A. A. Mussert,
niet oprecht nationaal^Nederlandsen zou zijn, doch
een bijwagen vormt der N.S.D.A.P.
Er bestaat in Nederland inderdaad een imitatie
der Duitsche N.S.D.A.P. die klakkeloos program,
uniform enz. van het groote voorbeeld heeft over
genomen en zich indertijd aanduidde met
N.S.N.A.P.
Haar leiders zijn of waren de heeren van
Waterland en van Rappard. Deze beide heeren zijn
in Juli 1932 op bezoek geweest in Keulen en zijn
daar door de Duitsche partij gefêteerd en aan aller
lei Duitsche leiders voorgesteld.
Het is op deze partij nu, dat het door den heer
Josephus Jitta geciteerde artikel doelt. De N.S.B.
en haar leider Ir. Mussert hebben met deze heeren
van Waterland en van Rappard en hun volgelingen
niets uitstaande. Evenmin hebben zij iets uitstaan
de met de Duitsche N.S.D.A.P.
Mr. H. REYDON
Kringleider N.S.B.
N. Amstellaan 182.
Keven Provinciën
Prof. A. C. Josephus Jitta wenscht een commissie
van onderzoek naar de oorzaak van de muiterij
op de Zeven Provinciën. Ik, als arbeider, zou zoo
zeggen: de oorzaak ligt hier nog al voor de hand,
n.m. loonsverlaging van een te klein tractement
en de oorzaak van al de overige en nog te verwach
ten opstanden: arbeid en broodsgebrek. Onver
diende armoede, daar komt alles uit voort. En
dat de arbeiders en boeren niet zachtzinnig zullen
zijn als zij eenmaal de macht in handen hebben
met hun onderdrukkers, zoo als in Rusland nu,
dat kan men zich toch ook best begrijpen, als men
nu maar leest, wat men met de muiters gedaan
heeft,en nog doen wil,en dat dat allemaal van boven
af wordt geprezen en verheerlijkt. Oorlogsvoorbe
reiding, armoede en onderdrukking, en wie daar
tegen in verzet komt, wordt gruwelijk neergeslagen.
H. MULDER
Koloniale mogendheid of niet
Het cynische artikel van den heer K. W. L.
Bezemer onder den suggestieven titel Koloniale
mogendheid of niet" met zijn atavistische
strekking, dat koloniën Wingewesten zijn en dat
den soldaten een dubbele bctarham toekomt
omdat zij de onmisbare stutten zijn voor een
andermans vette baantjes, detoneert m. i. meer
dan.-lichtelijk in het vooruitstrevend cultureele
weekblad De Groene Amsterdammer.
Ds. J. YNTEMA
Nieuwe Uitgaven
Bij van Stockum's antiquariaat (J. B. J. Kerling)
te 's Gravenhage, is verschenen catalogus no. 70,
die 660 nummers bevat van antiquarische en
gewone boeken op het gebied van taal- en litte
ratuur, natuurlijke historie, Romeinsch en
Hollandsch recht.
De
Rijkskanselier spreekt
Teekcnlng B. van Vlijmen
Tentoonstellingen
Kunsthandel Aalderink, Amsterdam. Jubileum
tentoonstelling Alex Boom. Tot 25 Februari.
Kunstzaal d'Audretsch, Den Haag. Beeldhouw
werken van Hildo Krop. Tot 25 Februari.
Kunstzaal Frans Buffa & Zonen, Amsterdam.
Dertig nieuwe schilderijen van Permeke. Tot
l Maart.
Kunstkelder, Amsterdam. Beeldende kunst en
kunstnijverheid. Tot l Maart.
J. H. de Bois, Haarlem. Schilderijen van mo
derne meesters. Tot l Maart.
Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Teekeningen
door H. Heide,rsberger. Tot l Maart.
Rotterd. Kunstkring, Rotterdam.
Rotterdamsche kinderportretten. Tot 5 Maart.
Kunsthandel Huinck en Scherjon, Amsterdam.
Beeldhouwwerken, schilderijen en teekeningen
door John Radpcker. Tot 12 Maart.
Stedelijk Museum, Amsterdam. Voorjaarsten
toonstelling van leden der Onafhankelijken en
van verboden werken der Berliner
Kunstausstellung 1932. Tot 12 Maart.
Voor de Kunst, Utrecht. Werk van Karin en
Ernst Leyden. Tot 12 Maart.
A NI D E R S
'ULLM
MATRAS
NIEUWE SLAAPMIDDEL
EEN PRIMA SPRINGVEERENMATRAS Fl.
32.XKDER
ZOU EK