DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland K. !*?' Onder hoofdredactie van A. C. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: G. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam G. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2909 Zaterdag 4 Maart 1933 Wat van president Roosevelt verwacht mag worden Dat bij het initiatief zal nemen tot verlaging van schulden en tarieven Op den dag, waarop dit nummer van de Groene Amsterdammer verschijnt, zal Franklin Roosevelt het ambt van president van de Vereenigde Staten aanvaarden. Hij treedt in functie op een oogenblik, waarop de economische nood over de geheele "wereld, in het bijzonder in zijn land, zeer hoog gestegen is. En aller oogen richten zich op hem, -als op den man, die beter dan iemand anders ter wereld, het initiatief kan nemen tot het herstel. De gedachte, dat de Vereenigde Staten met hun gouden standaard, met de best geoutilleerde industrie van de wereld, met hun onuitputtelijke voorraad grondstoffen, dank zij de hooge tariefmuren, de depressie", zooals de crisis in Amerika wordt genoemd, zouden kunnen weren van hun grondgebied, is geheel verlaten. Ford, het sym bool van de Welvaart door middel van massa productie en hooge loonen, heeft de loonen van zijn arbeiders aanzienlijk moeten verlagen, zijn productie geweldig moeten inkrimpen en hij wordt -aangewezen als de onmiddellijke oorzaak van de bankcrisis in Michigan. Het nationale inkomen in de Vereenigde Staten is van 90 milliard dollar in 1929, gedaald tot 37 4 milliard in 1932. Zou thans niet het oogenblik zijn aangebroken, «lat de president der Vereenigde Staten inziet en dat de burgerij, de Senaat en het Congres van zijn land rijp zijn voor het inzicht, dat ook Amerika niet ~weder welvarend kan worden, wanneer niet de heele wereld samenwerkt? Zeven maanden geleden richtte ik op deze plaats een open brief aan president Hoover. Ik wees er op, dat het toen voor Hoover de kans was van zijn leven door zijn volle macht en zijn geheele repu tatie op het spel te zetten voor de schrapping van ?de oorlogsschulden en de verlaging van de tarieven. Hoover heeft die kans verzuimd. Zal zijn op volger zich beter van zijn roeping bewust zijn ? De carrière van Roosevelt heeft ons geleerd, ?dat hij begaafd is met twee deugden, die hem bij uitstek te stade zullen komen: energie en beleid. Zijn energie is gebleken uit het feit, dat hij een ernstig lichaamsgebrek, verlamming van beide beenen, dat hem in het bijzonder bij de verkiezings campagne zeer moest benadeelen, vrijwel geheel heeft weten te overwinnen. Zijn beleid is gebleken in den strijd, dienhij,als gouverneur van den staat New York, had te voe ren tegen den burgemeester van de stad New York, Walker. De beslissing omtrent den candidaat voor de presidentskeuze op de nationale conventie van de democratische partij berust voor een overwegend gedeelte bij New York. In New York heerscht de ?democratische partijorganisatie Tammany-hall op permachtig. Burgemeester Walker was de favoriet van Tammany-hall. Toch heeft Roosevelt de kunst verstaan door zijn beleid de positie van Walker onmogelijk te maken. Zooveel schandalen werden onthuld, dat Walker zich ten slotte moest terugtrekken en het niet waagde een nieuwe candidatuur te aanvaarden. En dat resultaat is bereikt, zonder dat het tot een breuk kwam tusschen Roosevelt en zijn partij. Beleidvol optreden zal Roosevelt van pas komen tegenover het Congres en den Senaat. Weliswaar heeft de democratische meerderheid van het Con gres hem dictatoriale bevoegdheden verleend, naar de bladen hebben bericht, maar die bevoegdheden zullen wel uitsluitend liggen op het gebied van de organisatie van het binnenlandsche bestuur. Voor zijn buitenlandsch beleid zal hij trouwens in de eerste plaats op den Senaat moeten kunnen rekenen. Wanneer Roosevelt liet zal wagen tegen tal van gangbare opvattingen in zijn land in te gaan, wanneer hij ?,al trachten stappen te doen tot ver laging van de schulden en de tarieven en dat zal onvermijdelijk zijn zal hij heel wat tact be hoeven, om Congres en Senaat mee te krijgen. Franklin Roosevelt was indertijd een enthousiast volgeling van Wilson. Hij heeft als onderminister van marine in Roosevelt's kabinet zitting gehad. Men 'moet aannemen, dat er iets van Wilson's idealen en van zijn pogingen om toenadering te zoeken tot Europa in Roosevelt zal zijn over gebleven. Roosevelt heeft eenige maanden den tijd gehad om met zijn vertrouwensmannen een programma op te maken. Dat programma moet zich uitstrekken tot tal van moeilijke zaken: het in evenwicht brengen van de begrooting,.de reorganisatie van het binnenlandsch bestuur, de zorg voor de werkloozen en de hulp aan den landbouw. En terwijl de zorg voor de werkloozen en de hulp aan den landbouw wel niet mogelijk zullen zijn zonder nieuwe lasten voor de schatkist, zal de nieuwe buitenlandsche politiek ook schatten kosten'. Ver laging van de tarieven en verlaging van de schulden beteekenen een vermindering van de inkomsten van de schatkist. De keuze van zijn ministers, met name die van den minister van Buitenlandsche Zaken Huil, die de reputatie heeft een goed vrijhandelaar te zijn, wettigen het vertrouwen, dat Roosevelt het voor nemen heeft, het zwaarste te laten wegen, wat het zwaarste is. Het zal echter niet de meeste moeite kosten een program op te maken, maar wel om dat te volvoeren. De Amerikaansche politiek wordt in sterkere mate, dan die van eenig ander land ter wereld, beheerscht door de organisaties van be paalde industrieele belangen, die haar zetel hebben te Washington. Men moet hopen, dat, nu de ultraprotectionistische politiek van Hoover een mislukking is ge weest, de kans groot is, dat men bereid zal zijn Inhoud: 9. 10 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Prol. Mr. A. C. Josephus Jitta, President Roosevelt. Mr. M. Kann, De heksenketel. L. J. Jordaan, Brand in den Rijksdag. Melis Stoke, Ter voorkoming van erger, teekeninHarmsen van Beek. Constant van Wessem, Muziek. B. van Vlijmen, Ambtsaanvaarding pres. Roosevelt. Nico Rost, Literatuur van het Derde Rijk. Dr. Jac. P. Thijsse, Het Jubileumpark. Mr. Frans Coenen, ,,Staatsgevaarlijke" sociaaldemo cratie. A. Plasschaert en A. E. v. d. Tol, Schilderkunst. 11. Otto van Tussenbroek, Kinde'rspeelgoed. Mr. E. Elias, Boekbespreking. Mr. H. Scholte, Dramatische Kroniek. L. J. Jordaan, Bioscopy. A. Plasschaert, Boekbespreking. C. A. K'aasse, Bankcrisis in Amerika. K. W. L. Bezemer, Boekbespreking. L. J. van Looi, De nieuwste golflengte. JohC. P. Alberts, Verzen. Albert Heiman, Beroepsgeheimen. Uit het kladschrift van Jantje, Alida Zevenboom, Croquante croquetjes. Letterraadsel. Charivaria. Dr. Jan Steenman, Een onzedelijk schilderij. van zijn. opvolger eennieuwe politiek te verdragen. die in de tegenovergestelde richting gaat. De moeilijkheden, die Roosevelt zal hebben te oveiwinnen, moeten niet worden onderschat, maar de omstandigheden om die moeilijkheden te kun nen overwinnen, zijn op dit oogenblik gunstiger dan ooit. Geen redelijk mensch kan thans meer gelooven, dat de schulden aan de Vereenigde Staten integraal zullen worden betaald. Zij behoeven ook niet ge heel te worden geschrapt. Men kan ze tot een fractie verlagen en op die wijze aan het principe van niet-schrappen trouw blijven. Men kan, om den schijn te redden, de betaling afhankelijk stelleu van een voorwaarde, die op zich zelf van geen waarde is. Dat is verleden jaar ook met de schulden van Duitschland in Lausanne gedaan. Alle adviezen van alle onafhankelijke deskun digen in Europa en Amerika luiden eenstemmig ten aanzien van de vraag, waar het uitgangspunt ligt om tot herstel te geraken. Het boek van Sir Arthur Salter en het programma van de Com missie-Trip wijzen in dezelfde richting. De politiek van Hoover is mislukt. Daarover heeft de burgerij der Vereenigde Staten met over weldigende meerderheid uitspraak gedaan. Zal zij het niet moeten billijken, dat de man van wien men verwacht, dat hij het beter zal doen, anders handelt, dan zijn voorganger? Zoo zullen zoowel Boosevelt's persoonlijke over tuiging, als die van zijn raadgevers, evenals de omstandigheden, hem in dezelfde richting drijven. Wanneer de nood op zijn hoogst is, is de redding het meest nabij, zegt een oud Hollandsen spreek woord. Dat de nood op zijn hoogst is, valt moeilijk te betwisten. Men moet niet alleen hopen, maar men heeft ook reden te verwachten, dat, met Roosevelt aan het stuur, de eenige weg zal worden ingeslagen, die tot herstel kan voeren: die van verlaging van schulden en tarieven. A. C. JOSEPHUS JITTA