De Groene Amsterdammer van 11 Maart 1933 No. 2910 Highgate Cetn. No. 24748 (Karl Marx 14 Maart 1883?14 Maart 1933) Nico Rost Karl Marx Lang, heel lang is de weg van de City naar Highgate, de noordelijke stadgrens van Londen. De weg gaat langs granwe straten, einieloos grau we lange straten, waarin Kngelsche arbeiders wonen. De huizen zijn hier laag en somber en hebben maar weinig vensters. Onmogelijk kan men in deze huizen vroolijk zijn, deze grijze een tonigheid moet elk gevoel van vrij heid en zorgeloosheid verjagen, indien de economische crisis dit niet reeds deed. Deze wijk van Londen schijnt eindeloos. Dan is men in Highgate. maar de weg, dien Arthur Ilolitscher ons opgaf als de juiste in zijn .."Narreiibaedeker" is niet de juiste. Men moet weliswaar links afslaan en steeds links blijven houden, maar het groote zie kenhuis en het gedenkteeken ter eere van een ouden lord mayor moet men rechts Jaten liggen. Men loopt den heuvel op en komt bij het Waterloo park. Overal bloeien hier bloemen en waarschijnlijk besteedt geen stad zocveel moeite aan haer parken, doch ook hier zitten de banken vol met werkeloozen en slapen velen op banken. omdat ze 's nachts geen bed bezitten. Maar Waterloopark is groot en men kan tenminste overdag op deze gras velden liggen zonder verjaagd te wor den. Is men dit park doorgewandeld. dan komt men bij een stille villa-straat en ziet rechts en links de beide ingan gen van het Highgate-kerkhof. Run lange magere portier wijst me onmid dellijk dat ik links moet gaan. -Nog Jenny Marx vóór ik naar 24748 heb kunnen informeeren. weet hij, flat ik het graf van Karl Marx kom bezoe ken. Hoe weet hij dat ik van de 40.000 dooden vari Highgate juist dezen doode kom bezoeken? Karl Marx ontvangt immers in Highgate de meeste bezoekers. Hij ontvangt meer bezoek dan George Elliot (1819?1880) en ook meer dan Herbert Spencer (f 8 December 1903), wiens graven ik op mijn weg naar graf 24748 ontmoet. Beiden liggen in de voorname afdeeling van het kerkhof van Highgate. Beiden werden eerste klasse begraven. Maar Karl Marx ligt naast de armen en vernederden van Londenin ongewijde aarde" (,,unconsecrated ground"). De portier brengt me door het groote middenpad en draait dan bij het tweede zijpad rechts af. Een foto toestel heb ik in de portierswoning moeten achterlaten. Het is op het kerkhof van Highgate verboden een foto van het graf van Marx te nemen. Ik mag alleen mijn eigen familiegraf in Highgate fotografeeren, maar hier ligt geen familie van me. Nog een paai' passen verder en ik sta voor het graf, dat ik in Londen wilde bezoeken Vier menschen rusten onder deze eenvoudige zerk. Jenny von Westphalen the beloved wive of Karl Marx bom February 12. 1814 (lied December 2. 1881 and Karl Marx borii May 5. 1818, died March 14. 188:', and Harry Longriet their grandson bom July 4. 1878. died March 20. 1888 and llelena Demuth boni January l. 1823 died November 1. 1890. Op een wintermorgen werd Jenny van Westphalen, wier broer minister van l'ruisen en wier man Karl Marx was hier begraven. Ze had alles ge offerd, wat het leven haar kon bieden om Marx op zijn harden levensweg te volgen, die niets als strijd, moeite en ontbering was geweest. Toen de vol gende winter ten.einde ging, begroef men Karl Marx. Een paar dagen later opende men de groeve voor een kind Harry LongAet, zijn kleinzoon, die Jiog geen vijf jaar was geworden. Xeveri jaar later werd ook Helene Demuth. Marx' oude dienstbode, die na zijn dood voor Friedrich Engels gezorgd had. hier bijgezet. Nog steeds is dit graf eenigszins verwaarloosd, ook al bezoeken dui zenden het jaarlijks. Alleen een groote z'eren krans der Russische SovjetRepublieken leelijk als alle ijzeren kransen bedekt het. MaarMirx' fa milieleden, die zich zoo weinig aan dit graf gelegen laten liggen, weigerden dat men hem in de muren van het Kremlin in Moscou naast Lenin en zoovele andere groote revolutionairen begroef, .lean Long act, Marx' klein zoon , die lid der Tweede internationale is, was verontwaardigd over dit voorstel. Hoe zou nnn Marx' van zijn vrouw kunnen scheiden! Een derge lijke daad was piëteitloos en als lid der familie meende hij tegen dit plan te moeten protesteeren. Terecht schreef Holitscher toen dit bssluit ruchtbaar werd: ,,Wie genau kenne ich dieses Pathos, das die bürgerliche Fami'ie ZIN (lOEDONimtfNfNiF F°F. SINEMUS Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 8.5O PRIMA COUPE Eigen Atelier WEGENS OPHEFFING van de show-room der N. V. Ateliers voor Kunstnijverheid P. C. Hooftstraat 28, Amsterdam ALGEHEELE UITVERKOOP van alle voorradige LAMPEN, HAARDEN, HAARDSTELLEN, HOUTBAKKEN, PENDULES, BRONZEN STATUETTES en andere KUNSTNIJVERHEIDS-ARTIKELEN. Een ZELDZAME GELEGENHEID voor een kenner om, TEGEN LAGEN PRIJS, het beste, dat op dit gebied gemaakt wordt, in bezit te krijgen. RIENT5 BALT tnn ^ l^^^ BALT ~ Den Haag' ZelfOnd. 95 Ct. ff. * -*^*NA^*^^>« Daguerrestraat 28 DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift, aan bovenstaand adres WIJ MAKEN THANS De comfortabele en heerlijk zachte matrassen, zooals U die in het buitenland vindt KOLDEWEY & CORBIÈRE IEIDSCHESTRAAT 30 - TELEFOONNO. 37752 - AMSTERDAM VICTO Rl A-WATER Uitstekend te vermengen OBCRIANMSTCIM met whisky of cognac an einer (Jrabstütte verschwendet, die im bri^en verwahrlost, xerfallt, ohne ein Zeichen d;>r l'ietiit, ohne ein Liebesxeichen. l<>s ist die Khetorik. das Pathos dor II Internationale". In Londen yjjn talrijke cathedralen en abdijen mat talrijke monumenten en praalgraven en in een reusachtig blok marmer bijna zoo groot als liet blok marmer, waarin in de Dóme des Inviilides te Parijs y.ijn grootste vijand rust, ligt het lijk van admiraal Nelson en groot van afmetingen is ook liet marmeren graf van Wellington, die in 18-1S de burgers enden adel tegen de Ohartisten beschermde. Overal monu menten en praalgraven, standbeelden en sarcophagen in de cathedralen eri abdijen van Londen. Op het kerkhof van Highgate. een der noordelijkste arbeiderswijken van Londen, in ..ongewijde aarde" rust de man, die on/.e w.-reld door y.ijn stelsel liet dreunen en veranderen. Twee dagen vóór hij begraven werd, schreef Engels aan Sorge: ..die Lokalgrós/.en und dio kleinen Talent o. wenn nicht die Schwiudler bekommeii fr.-ie Hand. Der endiichc Sieg blcibt sicher abel' die l'mwege. die temporören und lokalen Yerirrungen schon so unvermeidlk-h -- werden jetxt gany, anders amvachsen. Nun, wir müssen's durchïressen, woy.u andei's sind wir da;' l'nd die Courage verlieren wir daruin noch lange nicht."