Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer van 11 Maart 1933
No. 2910
Highgate Cetn. No. 24748
(Karl Marx 14 Maart 1883?14 Maart 1933)
Nico Rost
Karl Marx
Lang, heel lang is de weg van de
City naar Highgate, de noordelijke
stadgrens van Londen. De weg gaat
langs granwe straten, einieloos grau
we lange straten, waarin Kngelsche
arbeiders wonen. De huizen zijn hier
laag en somber en hebben maar weinig
vensters. Onmogelijk kan men in deze
huizen vroolijk zijn, deze grijze een
tonigheid moet elk gevoel van vrij
heid en zorgeloosheid verjagen, indien
de economische crisis dit niet reeds
deed. Deze wijk van Londen schijnt
eindeloos. Dan is men in Highgate.
maar de weg, dien Arthur Ilolitscher
ons opgaf als de juiste in zijn
.."Narreiibaedeker" is niet de juiste. Men moet
weliswaar links afslaan en steeds links
blijven houden, maar het groote zie
kenhuis en het gedenkteeken ter eere
van een ouden lord mayor moet men
rechts Jaten liggen. Men loopt den
heuvel op en komt bij het Waterloo
park. Overal bloeien hier bloemen en
waarschijnlijk besteedt geen stad
zocveel moeite aan haer parken, doch ook
hier zitten de banken vol met
werkeloozen en slapen velen op banken.
omdat ze 's nachts geen bed bezitten.
Maar Waterloopark is groot en men
kan tenminste overdag op deze gras
velden liggen zonder verjaagd te wor
den. Is men dit park doorgewandeld.
dan komt men bij een stille villa-straat
en ziet rechts en links de beide ingan
gen van het Highgate-kerkhof. Run
lange magere portier wijst me onmid
dellijk dat ik links moet gaan. -Nog
Jenny Marx
vóór ik naar 24748 heb kunnen
informeeren. weet hij, flat ik het
graf van Karl Marx kom bezoe
ken. Hoe weet hij dat ik van de
40.000 dooden vari Highgate juist
dezen doode kom bezoeken? Karl Marx
ontvangt immers in Highgate de
meeste bezoekers. Hij ontvangt meer
bezoek dan George Elliot (1819?1880)
en ook meer dan Herbert Spencer
(f 8 December 1903), wiens graven ik
op mijn weg naar graf 24748 ontmoet.
Beiden liggen in de voorname
afdeeling van het kerkhof van Highgate.
Beiden werden eerste klasse begraven.
Maar Karl Marx ligt naast de armen en
vernederden van Londenin ongewijde
aarde" (,,unconsecrated ground").
De portier brengt me door het groote
middenpad en draait dan bij het
tweede zijpad rechts af. Een foto
toestel heb ik in de portierswoning
moeten achterlaten. Het is op het
kerkhof van Highgate verboden een
foto van het graf van Marx te nemen.
Ik mag alleen mijn eigen familiegraf
in Highgate fotografeeren, maar hier
ligt geen familie van me.
Nog een paai' passen verder en ik
sta voor het graf, dat ik in Londen
wilde bezoeken
Vier menschen rusten onder deze
eenvoudige zerk.
Jenny von Westphalen
the beloved wive of
Karl Marx
bom February 12. 1814
(lied December 2. 1881
and Karl Marx
borii May 5. 1818, died March 14. 188:',
and Harry Longriet
their grandson
bom July 4. 1878. died March 20. 1888
and llelena Demuth
boni January l. 1823
died November 1. 1890.
Op een wintermorgen werd Jenny
van Westphalen, wier broer minister
van l'ruisen en wier man Karl Marx
was hier begraven. Ze had alles ge
offerd, wat het leven haar kon bieden
om Marx op zijn harden levensweg te
volgen, die niets als strijd, moeite en
ontbering was geweest. Toen de vol
gende winter ten.einde ging, begroef
men Karl Marx. Een paar dagen later
opende men de groeve voor een kind
Harry LongAet, zijn kleinzoon,
die Jiog geen vijf jaar was geworden.
Xeveri jaar later werd ook Helene
Demuth. Marx' oude dienstbode, die
na zijn dood voor Friedrich Engels
gezorgd had. hier bijgezet.
Nog steeds is dit graf eenigszins
verwaarloosd, ook al bezoeken dui
zenden het jaarlijks. Alleen een groote
z'eren krans der Russische
SovjetRepublieken leelijk als alle ijzeren
kransen bedekt het. MaarMirx' fa
milieleden, die zich zoo weinig aan dit
graf gelegen laten liggen, weigerden
dat men hem in de muren van het
Kremlin in Moscou naast Lenin en
zoovele andere groote revolutionairen
begroef, .lean Long act, Marx' klein
zoon , die lid der Tweede internationale
is, was verontwaardigd over dit
voorstel. Hoe zou nnn Marx' van zijn
vrouw kunnen scheiden! Een derge
lijke daad was piëteitloos en als lid
der familie meende hij tegen dit plan
te moeten protesteeren. Terecht schreef
Holitscher toen dit bssluit ruchtbaar
werd: ,,Wie genau kenne ich dieses
Pathos, das die bürgerliche Fami'ie
ZIN
(lOEDONimtfNfNiF
F°F. SINEMUS
Leidschestraat 20-22
AMSTERDAM C.
Overhemden
naar maat vanaf f 8.5O
PRIMA COUPE
Eigen Atelier
WEGENS OPHEFFING
van de show-room der N. V. Ateliers voor
Kunstnijverheid
P. C. Hooftstraat 28, Amsterdam
ALGEHEELE UITVERKOOP
van alle voorradige LAMPEN, HAARDEN, HAARDSTELLEN,
HOUTBAKKEN, PENDULES, BRONZEN STATUETTES en
andere KUNSTNIJVERHEIDS-ARTIKELEN.
Een ZELDZAME GELEGENHEID voor een kenner om,
TEGEN LAGEN PRIJS, het beste, dat op dit gebied gemaakt
wordt, in bezit te krijgen.
RIENT5 BALT tnn ^ l^^^ BALT ~ Den Haag'
ZelfOnd. 95 Ct. ff. * -*^*NA^*^^>« Daguerrestraat 28
DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift, aan bovenstaand adres
WIJ MAKEN THANS
De comfortabele en heerlijk
zachte matrassen, zooals U
die in het buitenland vindt
KOLDEWEY & CORBIÈRE
IEIDSCHESTRAAT 30 - TELEFOONNO. 37752 - AMSTERDAM
VICTO Rl A-WATER
Uitstekend te
vermengen
OBCRIANMSTCIM
met whisky
of cognac
an einer (Jrabstütte verschwendet, die
im bri^en verwahrlost, xerfallt, ohne
ein Zeichen d;>r l'ietiit, ohne ein
Liebesxeichen. l<>s ist die Khetorik. das
Pathos dor II Internationale".
In Londen yjjn talrijke cathedralen
en abdijen mat talrijke monumenten
en praalgraven en in een reusachtig
blok marmer bijna zoo groot als liet
blok marmer, waarin in de Dóme des
Inviilides te Parijs y.ijn grootste vijand
rust, ligt het lijk van admiraal Nelson
en groot van afmetingen is ook liet
marmeren graf van Wellington, die
in 18-1S de burgers enden adel tegen de
Ohartisten beschermde. Overal monu
menten en praalgraven, standbeelden
en sarcophagen in de cathedralen eri
abdijen van Londen.
Op het kerkhof van Highgate. een
der noordelijkste arbeiderswijken van
Londen, in ..ongewijde aarde" rust
de man, die on/.e w.-reld door y.ijn
stelsel liet dreunen en veranderen.
Twee dagen vóór hij begraven werd,
schreef Engels aan Sorge: ..die
Lokalgrós/.en und dio kleinen Talent o. wenn
nicht die Schwiudler bekommeii
fr.-ie Hand. Der endiichc Sieg blcibt
sicher abel' die l'mwege. die
temporören und lokalen Yerirrungen
schon so unvermeidlk-h -- werden
jetxt gany, anders amvachsen. Nun, wir
müssen's durchïressen, woy.u andei's
sind wir da;' l'nd die Courage
verlieren wir daruin noch lange nicht."