DE GROENE AMSTERDAMM Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van .A. C. Josephus Jitta Redacteuren: L. |. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: G. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam G. * Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 Ongericht in 1877 No. 2912 Zaterdag 25 Maart 1933 Het centrale probleem Bewapening, tarieven en oorlogsscb lden zijn symptomen van hetzelfde pro bleem: -wanbegrip der volkeren omtrent ban onderlinge afbankelykheld Op het oogènblik, dat de ontwapeningsconfe.rentie na meer dan een jaar over allerlei details gedebatteerd te hebben op het punt stond uiteen te gaan zonder vrijwel eenig resultaat bereikt te hebben, of alleen een schijnresultaat, heeft de En. gelsche premier MacDonald aan de ontstelde we reld een greintje hoop hergeven door zijn in bijzon derheden uitgewerkt ontwapeningsplan. Dat plan is vrijwel onmiddellijk gevolgd door een plan van Mussolini. Deze plannen beoogen elkander aan te vullen. .Mussolini houdt zich slechts bezig met een aan vulling van het Kellogg-Pact, een plan, dat dient om den vrede te waarborgen. MacDonald strekt zijn zorgen slechts uit tot een symptoom van het oorlogsgevaar: de bewapening. De leer, die vóór 1914 opgeld deed, dat men zich wapende om den A'rede te waarborgen, heeft afgedaan. Men heeft leeren inzien, dat, wanneer de volkeren zwaar be wapend tegenover elkander staan, slechts een vonkje noodig is, om het kruit te doen ontbranden. Het is de verdienste van het plan van MacDo nald, dat het concreet en in bijzonderheden aan geeft, in welke mate alle mogendheden haar be wapening moeten beperken. Die gedetailleerde uit werking levert echter tevens een groot gevaar op. Elke mogendheid zal verlangen, dat die details nauwkeurig in de commissies van de conferentie van Genève bekeken worden. En loopen wij dan niet weer groote kans vast te loopen, als tot dus verre ? Het meest opvallende kenmerk van het planMac Donald is, dat het Duitschland een bewape ning toestaat, die slechts heel weinig verschilt van zijn aartsvijand Frankrijk. Niet alleen, dat het leger van 100.000. man mag worden uitgebreid tot 200.000 man, maar voor dat laatste leger geldt slechts een diensttijd van 8 maanden, tegenover de 12 jaren van het oude leger. Dat lijkt op het eerste gezicht een beperking, en wordt door sommigen ook als een beperking beschouwd, maar het is in werkelijkheid een zeer aanzienlijke uitbreiding, omdat het nieuwe plan Duitschland in staat zal «tellen in geval van oorlog een geoefend leger, dat «enige malen 200.000 man sterk is, op de been te brengen. Tegenover deze geweldige concessie zinken de beperkingen ten aanzien van de vloot, de vlieg tuigen en het kaliber der kanonnen in het niet. Toch was deze concessie op den duur on vermij delijk. Nadat de bezetting van het Rijnland was opgeheven, Duitschland tot den Volkenbond was toegelaten, de oorlogsschutóen om zoo te zeggen waren geschrapt en in beginsel de rechtsgelijkheid van Duitschland was erkend, was het onvermij delijk, dat Duitschland de vrijheid zou krijgen om zich op gelijken voet als andere landen te bewa penen. Dat Mussolini, de eerste staatsman van een der geallieerde mogendheden, die heeft erkend, dat het verdrag van Versailles herzien moest worden met het voorstel van MacDonald accoord zal gaan, ligt voor de hand. Merkwaardiger is, dat Frankrijk, dat zijn positie ten opzichte van Duitschland aan zienlijk verzwakt ziet, van het plan van MacDo nald niet geheel afkeerig schijnt te zijn. Ten aanzien van de handhaving van den vrede en de vermindering van de bewapening ziet de wereld er door de plannen van MacDonald en Mussv ' solini iets hoopvoller uit, dad-enkele weken geleden. ?Dit zijn echter slechts enkele symptomen van de kwaal waaraan de wereld lijdt; het wanbegrip der volkeren omtrent hun onderlinge afhankelijkheid. De gedachte, dat men door Duitschland te verne deren, door het te ontwapenen, door het eenige generaties lang in een soort van economische sla vernij te brengen, de rust in de wereld zou herstel len, is bezig te verdwijnen. Het is echter niet-voldoende, dat deze verkeerde gedachte wordt uitgeroeid. Noodig is, dat de tegen overgestelde gedachte, dat de opbouw van de we reld slechts door de samenwerking der volkeren mogelijk is, toepassing begint te vinden. De voornaamste taak van de ontwapenings conferentie te Genève is op het oogènblik gewor den, de baan vrij te maken voor de economische conferentie van Londen. Wanneer het werk in Genève vast liep, scheen het onmogelijk het nog veel belangrijker werk in Londen te beginnen. Daar moet alle hoop gevestigd worden op het initiatief van Roosevelt. Onverwacht heeft Roosevelt zijn nieuwe functie moeten aanvangen met het oplossen van de bankcrisis. Dat dit zoo betrekkelijk snel met succes is geschied, heeft zijn positie in het binnen- en buitenland aanzienlijk versterkt. Dat zal hem de kracht geven om het vraagstuk van de schrapping van de schulden en de verlaging van de tarieven tegelijkertijd aan de orde te stellen. Dat is het centrale probleem, dat moet worden opgelost om tot herstel te komen. Wie het onderling verband van de groote inter- nationale problemen, waarmede de wereld op dit oogènblik worstelt, ziet, zooals het hierboven is Inhoud: 10 13. 14. 15. 16. 17 19. 20. Mr. A. C. Josephus Jitta, Hel tentrale probleem. Dr. M. van Blankenstein, Hitler kéeidam. L. J. Jordaan, Kuttur. Melis Stoke, Op de Jaarbeurs, teekeningen Harmsen van Beek. Prof. J. Ooudriaan, Spreekzaal. B. van Vlijmen, Pact van vier. Jan van Nijlen, Fransche toeken. Dr. P. van Olst, Wetenschappelijke varia. Constant van Wessem, Muziek. J. F. Doeve, Jaeunette Mac Donald. 11. L. J. Jordaan, Bioscppy. A. E. v. d. Tol, Fototentoonstelling. Mr. E. Elias, Boekbespre king. A. E. v. d. Tol en A. Plasschaert, Schilderkunst. Hoe anderen ons zien. Mr. Evert Straat, Technocratie. Alida Zevenboom, Croqaante croquetjes. Mr. F. Coenen, Kunstenaars in de crisis. M. J. Sanders, Met den pungel op den nek, teekeningen Rachel Pellekaan. Uit het kladschrift van Jantje. Charivarius, Ru ize'rijm. Letterraadsel. Charivaria. Omslag: Spelproblemen geschetst, moet wel tot de conclusie komen, hoe uiterst gering de invloed is, dien Nederland in deze kan aanwenden. Het voor sommige landen moeilijk te aanvaar den voorstel van MacDonald biedt voor ons land geen bezwaar van eenige beteekenis. Het aantal vliegtuigen, dat ons is toegestaan, is voor Indiëen Nederland te zamen te gering. Er zullen nog wel enkele andere oneleganties" zijn, zooals Minister Beelaerts van Blokland het uitdrukte, die wij ge wijzigd willen zien. Maar het leger, dat wij mogen hebben, is grooter dan de lichting, die jaarlijks onder de wapenen komt. In een zelfde positie verkeeren wij, wat onze economische bewapening betreft, op het gebied van de handelspolitiek. Wij hebben in de laatste jaren door tariefsverhooging, door contingenteering en door steun aan den landbouw onze offers gebracht op het altaar van den tijdgeest. Maar wij hebben dat in geringere mate gedaan dan andere landen, bovendien slechts als maatregel van ver weer en wij hebben mede het initiatief genomen tot de verdragen van Oslo en Ouchy, die, naar men op dit oogènblik kan nagaan, op de internationale economische conferentie zullen blijken het eenige positieve plan te zijn, dat ter tafel ligt, om de we reld uit den chaos te leiden. Wij hebben gedaan, wat wij konden. Wat kan men in alle redelijkheid meer verwachten? A. C. JOSEPHUS JITTA