No. 2913 De Groene Amsterdammer van 1 April 1933 Hertha Thiele BIOSCOPY L. J. Jordaan Dr. Frltz Wendhansen: ,,Het eerste recht van bet kind." Corso. Reeds toen wij nog baarden droegen en matelots en lichtzinnige ideeën, werden wij af en toe opge schrikt door tendenz-films" met z.g. Aufklarungs"-principss. De geprikkelde nieuwsgierigheid "van puberteit en seniliteit haalde in de duisternis ?dezer Aufklarung" haar hart op en daarmee Tvas de sensatie vrijwel bekeken. Ik heb nooit gemerkt, dat de verkondigde edelmoedige of waar schuwende theorieën eenig practisch resultaat met deze vertooningen boekten gesteld dan al dat ?dit de bedoeling mocht wezen. En ik geloof ook nu nog niet, dat dergelijke opzettelijke films-athèse" eenige reden van bestaan kunnen aanvoeren. Wie van te voren reeds bereid is, het vraagstuk te overwegen of wij mogen zwijgen" dan wel zich te laten voorlichten omtrent het gevaar der ge slachtsziekten, die heeft de Aufklarungs"-film niet van noode. Wie om andere redenen dit soort films gaat zien, die neemt de stellingen er in veriondigd voor kennisgeving aan. Wat ten slotte overblijft, dat is het bewonderenswaardige publiek, hetwelk zich met huid en haar aan de documentaire verkocht heett de cultuurfilmmaniakken, die ?zicb reeds voor een film geporteerd voelen, wanneer ?deze maar-in godsnaam geen speelfilm is. Dezulken aien bij gebrek .aan beter in een gedramatiseerde tendenzfilm zelfs nog een protest tegen de ver foeide theaterfilm. Het geval is overigens hopelocs «n voor geen discussie vatbaar. Op deze overwegingen mag het practisch effect "van een werk als Het eerste recht van het kind", met welke goede bedoelingen ook op touw gezet, echt twijfelachtig heeten. Temeer waar het in de ?consequenties van zijn pleidooi nogal vaag en halfslachtig is. De misère van de ongehuwde moeder en het a-moreele in de positie van het ongewenschte" kind zijn vrijwel gemeenplaatsen geworden tot een openlijke verdediging van Nieuw-Malthusianisme en abortus provocatus komt het betoog echter niet toe. In tegenstelling dus met de documentaire-fanatici, die bij de tendenz de dramatiseering op den koop toe nemen zijn wij dan ook zoo vrij terwille van het film"werk als zoodanig, het betoog er bij te slikken. En dan dient geconstateerd, dat wij hier te doen hebben met een opmerkelijk knappe en verdien stelijke film. Prachtig camerawerk (in de vele surimpressions!) een gevoelige, schoon niet sterke regie en een voortreffelijke bezetting der hoofd rollen maken Het eerste recht van het kind" tot een in dit genre zeldzame verschijning. Geen ver moeiende en vervelende sport- of andere hygiëni sche demonstraties geen hinderlijk coquetteeren met het dankbare en honneponnige zuigelingenjnotief geen pedante grafieken, staten en ta bellen .... niets dan een eenvoudige, maar uit stekend verantwoorde dramatische handeling. De regisseur, Dr. Fritz Wendhausen, behoort tot den verdienstelijken tweeden ban van filmdirectors welke Duitschland in zoo grooten getale rijk is. Ik herinner mij van hem alleen het niet al te belang rijke Der Fall Donald Westhof f" een goed vertelde, spannende detective-geschiedenis, die echter niet voorbestemd scheen overweldigende indrukken na te laten. De behandeling der materie was sober en beschaafd typeering en uitwerking niet al te gechargeerd. Hoewel deze nieuwe film aanzienlijk beter mag heeten dan haar voorgangster, vertoont zij niette min dezelfde kenmerken van gebrek aan originali teit en persoonlijkheid. De rustige, klare en sobere gang van het beeldverhaal, wordt nergens ver ontrust door uitingen van een oorspronkelijken, onstuimigen geest. De camera doet haar werk accuraat en ter juister plaatse, zonder ons op te hitsen of mee te sleepen. De beeldopvolging ig nergens geforceerd, maar ook nergens verrassend kortom: het geheele karakter cler film is dat van knap en niet on-fijn vakwerk. Erkend dient daarbij de groote liefde en eerbied voor de sujetten, waar mede de regie werd gevoerd. Van Hertha Thiele. die de hoofdrol heeft, wordt nergens misbruik gemaakt. Het eigenaardige wilszwakke, droomerige van het type is zuiver en intact gehouden. Nog mag men met voldoening constateeren is deze uitzonderlijke speelster onder zijn gevoelige hand ongeschonden gebleven. Laat ons dit met dank baarheid erkennen: de reclame heeft zich reeds van dit prille schepseltje meester gemaakt en haar vóór-tijdige star-allures doen voor de toekomst het ergste vreezen ! Tezamen met de reeds gememoreerde voor treffelijke fotografie, die vooral in de koortsfanta sieën van een opmerkelijk kunnen blijk geeft (wie is de cameraman?), zouden al deze factoren Het eerste recht van het kind" tot een beschaafde, goedverzorgde film zonder meer hebben gemaakt, indien hier niet nog een an,der element sterk op den voorgrond ware getreden. Een element, dat anders nogal eens bij de appreciatie van het cinegratische werk in het gedrang pleegt te raken. Het merkwaardige in deze film is namelijk de groote rol, welke kennelijk het manuscript ge speeld heeft. Voor wie eenigszins met de constructie der film vertrouwd is, m^st de savante en effect volle compositie van het scenario wel sterk op vallen. Met bewondering ziet de toeschouwer, hoe hier het geheel gedragen wordt door een boeiend en prachtig afgewogen scenario, dat letterlijk in alle onderdeelen der samenstelling leiding geeft en voorziet. Voor de hand weg citeerende denk ik b.v. aan het binnendragen van het lichaam dei drenke linge hoe deze aangrijpende scène volledig in het draaiboek wordt opgebouwd (het binnentreden van den politieman het concentreeren van de dramatiek in de figuur van de moeder, wier blik de ..Het eerste recht van het kind" Hertha Thiele en haar partner in Het eerste recht van het kind" baar volgt, zonder dat men deze ziet de touchante aanduiding door de slip van het kleed, waaruit water druppelt het werktuiglijk droogwrijven van den divan door de verbijsterde moeder). Dit is n fragment uit vele, die op de beteekenis van Thea von Harbou als scenariste een verrassend licht werpen. In samenwerking met de domineerende figuur van Fritz Lang kwam deze beteekenis moeilijk tot haar recht naast een zwakkeren regisseur als Wendhausen wordt zij eerst volledig duidelijk. Geen wonder dan ook, dat reeds in Pudowkin's boek over filmregie en filmmanuscript Harbou's scenario voor Spione" als een model voor scenario-bouw gedeeltelijk staat afgedrukt. Resumeerende zal door deze film Het eerste recht van het kind", naar men vreezen mag, geen sensationeele wijziging ondergaan. Het eerste recht van de film: beoordeeld te worden naar haar cinegrafische waarde, vindt er echter opnieuw een verheugende bevestiging. EPIGRAM van Giovanni Slrozzi, gewijd aan la Notte" van Michel Angelo. De Nacht, door ons aanschouwd, zóó schoon, zóó wonderteeder, Een eeuw'gen droom, door Angelo geschapen, In marmersteen, zóó levend, dat zij schijnt te slapen, Dat, hoort zij uwen roep, ten leven keert zij iveder. Antwoord van Michel Angelo die de Nacht" laat spreken. Zóó lief ia mij de slaap, nog liever mij het wit albast, O, r/root geluk, van niets te zien, niets te beleven, Laat schaamt' en schande haar mistroostig leven Maar mij mijn eemv'yen droom, doe mij geen last. Vert. C. M. Bitter?Lawlr In de rechtzaal